23 Ιουλ 2013

Οι μόνιμοι κάτοικοι των ελληνικών θαλασσών

Στις ελληνικές θάλασσες ζουν μόνιμα 9 είδη θηλαστικών, ενώ άλλα 5 έχουν μόνο περιστασιακή παρουσία:
Μόνιμοι κάτοικοι είναι η πτεροφάλαινα, ο φυσητήρας, ο ζιφιός, το σταχτοδέλφινο, το ρινοδέλφινο, το ζωνοδέλφινο, το κοινό δελφίνι, η φώκαινα και η μεσογειακή φώκια.
Περιστασιακοί και σπάνιοι επισκέπτες είναι η μεγάπτερη φάλαινα, η βόρεια ρυγχοφάλαινα, η ψευδόρκα, ο μεσοπλόδοντας και το στενόρυγχο δελφίνι.

Επιλέξτε το ζώο που σας ενδιαφέρει:



Η πτεροφάλαινα είναι το δεύτερο μεγαλύτερο ζώο στον κόσμο (μετά τη γαλάζια φάλαινα) και το μεγαλύτερο θηλαστικό των ελληνικών θαλασσών. Το μήκος της ξεπερνά τα 20 μέτρα, ενώ το βάρος της μπορεί να φτάσει τους 70 τόνους!


Η εκπνοή της δημιουργεί έναν πίδακα που φτάνει σε ύψος τα 6 μέτρα και είναι ορατός από απόσταση μεγαλύτερη των δύο ναυτικών μιλίων. Το φύσημα αυτό δεν είναι εκτόξευση νερού αλλά οι ζεστοί υδρατμοί της εκπνοής, οι οποίοι υγροποιούνται κατά την επαφή τους με τον ψυχρότερο αέρα.


Τη συναντούμε ανοικτά των Ιονίων Νήσων, όμως κάποιες χρονιές μπορεί να πλησιάσει και πολύ κοντά στις ακτές (για παράδειγμα στον Σαρωνικό).




Είναι το τρίτο σε μέγεθος ζώο του πλανήτη και μοιάζει με... υποβρύχιο. Το κεφάλι του είναι πολύ μεγάλο (καταλαμβάνει το ⅓ του σώματός του), ενώ ο εγκέφαλός του, ο μεγαλύτερος που έχει καταγραφεί ποτέ στο ζωικό βασίλειο, ζυγίζει κατά μέσο όρο 8 κιλά!


Ο φυσητήρας έχει ιδιαίτερα αναπτυγμένη κοινωνική συμπεριφορά, μοναδική σε σχέση με τα υπόλοιπα θαλάσσια θηλαστικά. Χρησιμοποιεί ήχους για να προσανατολίζεται και να επικοινωνεί, ενώ η μητέρα μπορεί να μεταδώσει στο παιδί τα πολιτισμικά στοιχεία του είδους της (τη γλώσσα, τη δομή και την ιεραρχία της κοινωνίας, τους χάρτες τροφής κλπ.).


Τον συναντούμε κατά μήκος της Ελληνικής Τάφρου (από τη δυτική Κέρκυρα έως τα νότια της Κρήτης και τα νοτιοανατολικά της Ρόδου), στο Μυρτώο Πέλαγος και σε περιοχές του Αιγαίου που έχουν μεγάλος βάθος.





Αυτό το δυσπρόσιτο ζώο θυμίζει ένα μεγάλο, εύσωμο και κάπως «προϊστορικό» δελφίνι. Είναι πολύ καλός δύτης.


Τον συναντούμε στα μέρη όπου ζουν και οι φυσητήρες. Κατοικεί σταθερά στη νότια Κρήτη και τη δυτική Λευκάδα, ενώ προτιμά και τις θαλάσσιες περιοχές με έντονη κλίση, όπου το βάθος αυξάνεται απότομα.




Είναι το πιο μεγάλο δελφίνι που ζει μόνιμα στις ελληνικές θάλασσες, αλλά και το πιο δυσεύρετο. Φτάνει σε μέγεθος τα 3,5 μέτρα και ξεχωρίζει για τα σημάδια που υπάρχουν στο δέρμα του. Μια συχνή (και περίεργη) συμπεριφορά του είναι η κάθετη στάση, με το κεφάλι κάτω και την ουρά να κινείται έξω από την επιφάνεια του νερού.



Το συναντούμε κυρίως στο Μυρτώο πέλαγος, στις Βόρειες Σποράδες και στη Χαλκιδική.




Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο δελφίνι μετά το σταχτοδέλφινο. Το σχήμα του στόματός του δίνει την εντύπωση πως έχει ένα μόνιμο χαμόγελο. Το ύψος των αλμάτων του πάνω από την επιφάνεια του νερού μπορεί να φτάσει και τρεις φορές το μήκος του, δηλαδή μέχρι και 8 μέτρα!


Το ρινοδέλφινο είναι το πιο γνωστό μας δελφίνι. Ζει κοντά στις ακτές και επηρεάζεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, αφού μπορεί να έρθει σε άμεση επαφή μαζί μας. Δυστυχώς, ο άνθρωπος εκμεταλλεύεται συχνά τη φιλική του συμπεριφορά και το αιχμαλωτίζει, το εκθέτει σε ζωολογικά πάρκα, δελφινάρια ή τηλεοπτικά προγράμματα, διαστρέφοντας και καταστρέφοντας την ελεύθερη και κοινωνική φύση του.


Το συναντούμε πολύ συχνά στα ελληνικά νερά, κυρίως στις παράκτιες περιοχές, 6–250 χιλιόμετρα από τις ακτές.






Είναι το πιο κοινό είδος δελφινιού που συναντούμε στις ελληνικές θάλασσες σήμερα.




Ονομάζεται «κοινό», επειδή κάποτε ήταν το πιο διαδεδομένο είδος δελφινιού στη χώρα μας. Δυστυχώς τα τελευταία 40 χρόνια ο πληθυσμός του έχει υποστεί σοβαρή μείωση.


Η κοινωνική αλληλεγγύη που διακρίνει τα περισσότερα είδη δελφινιών είναι ιδιαίτερα έντονη και σε αυτό. Επανειλημμένως έχει παρατηρηθεί στη χώρα μας κοινά δελφίνια να στηρίζουν τραυματισμένους ή αδύναμους συντρόφους τους στην επιφάνεια της θάλασσας για να αναπνεύσουν, καθώς και μητέρες που μένουν κοντά στο μικρό τους και επιμένουν να το κρατούν στην επιφάνεια ακόμη και μέρες μετά τον θάνατό του.


Το συναντούμε σε πολλά σημεία των θαλασσών μας, κυρίως σε περιοχές με βάθος έως 200 μέτρα αλλά και κοντά στην ακτή.




Η φώκαινα, ένα εξαιρετικά δυσπρόσιτο ζώο, συγκαταλέγεται στα μικρότερα κητώδη παγκοσμίως. Είναι το μικρότερο θηλαστικό των ελληνικών θαλασσών.



Τη συναντούμε στο Βόρειο Αιγαίο, κυρίως στο Θρακικό Πέλαγος.




Η γνωστή μας monachus monachus είναι η πιο σπάνια φώκια της Γης και συγκαταλέγεται στα 10 πιο απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη. Στις θάλασσές μας ζει και αναπαράγεται ο μισός περίπου παγκόσμιος πληθυσμός του είδους, περίπου 250–300 άτομα (!).

Περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στη θάλασσα, ωστόσο χρησιμοποιεί και την ξηρά, κυρίως απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες θαλασσινές σπηλιές, για να γεννήσει, να γαλουχήσει τα μικρά της και να αναπαυθεί.


Τη συναντούμε σε όλες τις παράκτιες περιοχές της Ελλάδας, εκτός από τους δύο κλειστούς κόλπους του Κορινθιακού και του Αμβρακικού.





ΠΗΓΕΣ: thalassa-project.gr, thalassapedia.gr
ΕΙΚΟΝΕΣ: thalassapedia.gr (1-8,10-24,26-32,34-35), pelagosinstitute.gr (9), arion.org.gr (25), vresdiakopes.com (33), thalassa-project.gr (36)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα