Η λιθόσφαιρα της Γης αποτελείται από εφτά μεγάλες πλάκες: την ευρασιατική, την αφρικανική, την ινδοαυστραλιανή, την πλάκα του Ειρηνικού Ωκεανού, τη βορειοαμερικανική, τη νοτιοαμερικανική και την ανταρκτική πλάκα.
Υπάρχουν όμως και αρκετές μικρότερες. Τα βέλη δείχνουν την κίνησή τους:
Η κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών γίνεται με τρεις τρόπους:
α) Μερικές αποκλίνουν, δηλαδή απομακρύνονται η μία από την άλλη.
β) Μερικές συγκλίνουν, δηλαδή πλησιάζουν η μία την άλλη.
γ) Άλλες ολισθαίνουν, δηλαδή γλιστρούν η μία δίπλα στην άλλη.
Με τους τρόπους αυτούς, όμως, τα πετρώματα που βρίσκονται στις παρυφές των λιθοσφαιρικών πλακών αρχίζουν να παραμορφώνονται. Αυτό γίνεται πολύ αργά, ωστόσο αρκεί για να συσσωρευτούν τεράστια ποσά δυναμικής ενέργειας. Από ένα όριο και μετά προκαλείται θραύση των πετρωμάτων και τα κομμάτια τους κινούνται για να ισορροπήσουν σε νέες θέσεις. Τη χρονική αυτή στιγμή γεννιέται ένας σεισμός.
Οι σεισμοί (αλλά και τα ηφαίστεια) εντοπίζονται στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών:
Τα δέκα μεγαλύτερα σε έκταση κράτη είναι η Ρωσία, ο Καναδάς, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα, η Βραζιλία, η Αυστραλία, η Ινδία, η Αργεντινή, το Καζακστάν και η Αλγερία.
Η επιφάνεια των χωρών (το εμβαδό τους) υπολογίζεται σε τετραγωνικά χιλιόμετρα:
Στα αέρια (και στα υγρά) η θερμότητα μεταφέρεται κυρίως με ρεύματα. Ο αέρας που έχει μεγαλύτερη θερμοκρασία μετακινείται προς τα πάνω μεταφέροντας θερμότητα.
Ας δούμε τέσσερα πειράματα που έχει επιμεληθεί το Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών του 9ου Δ.Σ. Ρεθύμνου:
1 Ένας άγνωστος αριθμός μπορεί να εκφραστεί με ένα γράμμα ή ένα σύμβολο. Συνήθως χρησιμοποιούμε το αγγλικό x.
Για παράδειγμα, η φράση «Έφαγαν όλα τα εκλεράκια! Και αυτά που έφερε η Σοφία, και τα 4 που έφερε η Φρόσω και τα 10 που έφερα εγώ!» μπορεί να γραφτεί ως x + 4 + 10.
2 Σε κάποιους μαθηματικούς τύπους ο αριθμός που μεταβάλλεται μπορεί επίσης να συμβολιστεί με ένα γράμμα.
Για παράδειγμα, το εμβαδό του τετραγώνου μπορεί να γραφτεί ως α • α ή α², όπου α είναι το μήκος της πλευράς του.
Το γράμμα που χρησιμοποιούμε στη θέση μιας τιμής άγνωστης ή μεταβαλλόμενης λέγεται μεταβλητή.
Η μεταβλητή μπορεί να πάρει διάφορες τιμές!
ΑΣΚΗΣΗ
Χρησιμοποιήστε ως μεταβλητή το x και βρείτε πώς μπορούν να εκφραστούν στη γλώσσα των Μαθηματικών οι παρακάτω προτάσεις:
1. Το άθροισμα ενός αριθμού και του 12.
2. Ένας αριθμός ελαττωμένος κατά 4.
3. Ένας αριθμός αυξημένος κατά 24.
4. Η Μαρία ξόδεψε από το χαρτζιλίκι της 14 ευρώ.
5. Ο Νίκος πρόσθεσε τις οικονομίες του στα 75 ευρώ του αδελφού του.
6. Η Κατερίνα είχε κάποια χρήματα και η γιαγιά της της έδωσε 20 ευρώ.
7. Το τριπλάσιο ενός αριθμού.
8. Το μισό ενός αριθμού.
9. Ο Ειρηνικός Ωκεανός έχει διπλάσια έκταση από τον Ατλαντικό.
10. Ο Ινδικός είναι μικρότερος από τον Ατλαντικό κατά 30 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Ποια είναι μεγαλύτερη: η Ελλάδα ή η Νέα Ζηλανδία; Και η Κρήτη; Πόσο μεγαλύτερη είναι η χώρα μας από το μεγαλύτερο νησί της; Λύστε αυτές και άλλες απορίες σας στο MapFight, μια ωραία εφαρμογή, όπου επιλέγετε δυο περιοχές που σας ενδιαφέρουν (π.χ. ηπείρους, κράτη, περιφέρειες κρατών) και τις συγκρίνει για λογαριασμό σας!
Πατήστε στην επόμενη εικόνα, ακολουθήστε τα τρία πρώτα βήματα που έχω σημειώσει και, αν θέλετε, παίξτε με τα βελάκια στο τέταρτο. Α, και με δεξί κλικ μπορείτε να επιλέξετε τη μετάφραση της σελίδας από τα αγγλικά!
