Το άτομο και η κοινωνία(κουίζ)

Πατήστε στην εικόνα

Κοινωνία

ΠΗΓΗ: Αρβανιτίδης Θεόδωρος

Φίλοι και εχθροί μαζί

Από την April 12

Μαθήτρια της έκτης τάξης

Η εσωτερική κατασκευή της Γης αποτελείται από διαδοχικά στρώματα. Το εξωτερικό στρώμα της είναι στερεό, λέγεται λιθόσφαιρα και αποτελείται από δώδεκα μεγάλες πλάκες, τις λιθοσφαιρικές πλάκες.



Αυτές οι πλάκες ζουν αρμονικά αλλά κάπου κάπου έχουν και μικρές διαφορές. Έτσι πλησιάζουν μεταξύ τους, η μία βυθίζεται κάτω από την άλλη, λιώνει ένα κομμάτι τους και μετατρέπεται σε μάγμα. Το μάγμα μέσα από ρωγμές ανεβαίνει προς την επιφάνεια και επειδή δεν του αρέσει να το φωνάζουν έτσι το λέμε λάβα. Γι’ αυτό δημιουργείται το ηφαίστειο.

Άλλα δεν τους φτάνει μόνο αυτό. Θυμώνουν περισσότερο η μια με την άλλη και με την κίνηση αυτή προκαλούνται συγκρούσεις και μεγάλες αναστατώσεις στις περιφέρειες των λιθοσφαιρικών πλακών, με αποτέλεσμα οι περιοχές που βρίσκονται πάνω από τις πλάκες αυτές να υποφέρουν από σεισμούς.

Γεωγραφία

ΠΗΓΗ: Γεωγραφία ΣΤ΄ Δημοτικού

Διάλογος με σημεία στίξης

Του Αρκά

Έλληνας σκιτσογράφος και συγγραφέας

Κόμικς – ΣκίτσαΣημεία στίξης

ΠΗΓΗ: Arkas-The-Original-Page@facebook
ΣΕΙΡΑ: Οι Συνομήλικοι

Τα θαλάσσια θηλαστικά απαλλάχθηκαν από τα «στεριανά» γονίδιά τους

Επέζησαν στους ωκεανούς εγκαταλείποντας τον ύπνο, την επιδιόρθωση του DNA και άλλες φαινομενικά θεμελιώδεις λειτουργίες

Της Veronique Greenwood

Δημοσιογράφος

ΕΙΔΗΣΕΙΣ – Σεπτέμβριος 2019

Όταν οι «στεριανοί» πρόγονοι των σημερινών φαλαινών και δελφινιών έπεσαν στη θάλασσα, πριν από εκατομμύρια χρόνια, απέκτησαν πολλά νέα χαρακτηριστικά, όπως πτερύγια, την ικανότητα να κρατούν την αναπνοή τους για μεγάλες χρονικές περιόδους και σκληρό δέρμα. Στην πορεία, όμως, απαλλάχθηκαν από πολλά γνωρίσματά τους, καθώς δεν τους ήταν πια χρήσιμα.

Σε επιστημονική μελέτη που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα, η απώλεια ορισμένων γονιδίων στον κοινό πρόγονο φαλαινών και δελφινιών τού επέτρεψε να απαλλαγεί από ενοχλητικά όργανα και μέλη, τα οποία θα αποδεικνύονταν άχρηστα ή ακόμη και επικίνδυνα για την επιβίωση των επόμενων γενεών στη θάλασσα.

Επιστημονική ομάδα, υπό τον γενετιστή του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ, Μάικλ Χίλερ, αξιοποίησε το αποκρυπτογραφημένο γονιδίωμα σύγχρονων θαλάσσιων θηλαστικών, όπως είναι τα δελφίνια και οι φάλαινες, συγκρίνοντάς τα με τους κοντινότερους συγγενείς τους, τους ιπποπόταμους. Η σύγκριση απέδειξε ότι δελφίνια και ιπποπόταμοι μοιράζονται 85 γονίδια, που παρέμειναν ανενεργά στους προγόνους των θαλάσσιων θηλαστικών, αφού αυτά «μετακόμισαν» στη θάλασσα.

Τα γονίδια αυτά εμπλέκονται σε σειρά λειτουργιών, όπως η πήξη του αίματος, ο ύπνος και η τριχοφυΐα. Παρότι ορισμένα από αυτά έχουν εντοπισθεί και στο παρελθόν, κάποια άλλα παρέμεναν άγνωστα στην επιστημονική κοινότητα.



«Πολλές από τις παρατηρήσεις μας ήταν απροσδόκητες», λέει ο δρ Χίλερ. Ένα από τα «χαμένα» γονίδια παρήγαγε ένζυμο αναγκαίο για την επιδιόρθωση του DNA. Καθώς οι φάλαινες και τα δελφίνια μπορούν να κολυμπούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα χωρίς φρέσκο οξυγόνο, το DNA τους είναι συχνά κατεστραμμένο. Το συγκεκριμένο «ένζυμο επιδιόρθωσης», όμως, είναι γνωστό για τα σφάλματά του, δημιουργώντας ιστούς που συχνά είναι ελαττωματικοί. Άλλα, λιγότερο προβληματικά ένζυμα συνεχίζουν να παράγονται από τα θαλάσσια θηλαστικά, οδηγώντας τους επιστήμονες στο συμπέρασμα ότι φάλαινες και δελφίνια απέρριψαν το γονίδιο με το προβληματικό ένζυμο, καθώς προκαλούσε μεγάλες δυσλειτουργίες και απειλούσε την επιβίωση των δύο ειδών.

Άλλα «χαμένα» γονίδια ευνοούσαν την πήξη του αίματος. Αρχικά, η επιστημονική ομάδα νόμιζε ότι η απόρριψη τέτοιων γονιδίων θα αποτελούσε εξελικτικό ρίσκο, ωστόσο η κατάδυση των θαλάσσιων θηλαστικών προκαλεί στένωση των αιμοφόρων αγγείων τους, ευνοώντας τη δημιουργία επικίνδυνων φυσαλίδων αζώτου και θρόμβων. Η απαλοιφή του γονιδίου της πήξης του αίματος φαίνεται ότι τα βοήθησε να προσαρμοστούν στο νέο —υγρό— περιβάλλον τους.

Τέσσερα γονίδια που σχετίζονται με την «ορμόνη του ύπνου», τη μελατονίνη, χάθηκαν επίσης από το γονιδίωμα των θαλάσσιων θηλαστικών. Στα περισσότερα έμβια όντα η παραγωγή μελατονίνης αυξάνεται όταν το σώμα ετοιμάζεται να κοιμηθεί. Τα θαλάσσια θηλαστικά, όμως, δεν κοιμούνται με τον τρόπο που κοιμούνται τα επίγεια. Αντιθέτως, διατηρούν εναργές το ήμισυ του εγκεφάλου τους, ενώ το άλλο μισό αναπαύεται. Το τμήμα που παραμένει ξύπνιο ερευνά τον γύρω χώρο για την παρουσία επιβουλών. Ζώντας κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, «κανένα πλάσμα δεν μπορεί να απολαύσει έναν αναπαυτικό ύπνο, κατά τη διάρκεια του οποίου το σώμα είναι εντελώς ανενεργό», σημειώνει ο δρ Χίλερ. Υπό τέτοιες συνθήκες, η παραγωγή μελατονίνης, η οποία ευνοεί τον ύπνο, θα ήταν αντιπαραγωγική έως και επικίνδυνη.

Ο δρ Χίλερ εξηγεί ότι ο γενικός κανόνας της εξέλιξης των ειδών θέλει όσα γονίδια δεν αξιοποιούνται να εξαφανίζονται ή να αδρανοποιούνται. Η νέα μελέτη δείχνει ότι η διαδικασία αυτή μπορεί να αλλοιώσει το γονιδίωμα, απορρίπτοντας γονίδια τα οποία θα απειλούσαν την επιβίωση του νέου, εξελισσόμενου είδους. Η απόρριψη των γονιδίων αυτών επέτρεψε την εδραίωση νέων θαλάσσιων ειδών, όπως είναι τα δελφίνια και οι φάλαινες.

Τα κητώδη (δελφίνια και φάλαινες)

ΕιδήσειςΖώα

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (28.09.2019) - αναδημοσίευση από την εφημερίδα «The New York Times»

Η γάτα της Φολεγάνδρου

Της Τασούλας Επτακοίλη

Δημοσιογράφος

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ – Δεκέμβριος 2019

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2019. Μια γάτα πέφτει στην άδεια πισίνα ενός ξενοδοχείου στη Φολέγανδρο. Δύο αγόρια —μαθητές του δημοτικού— αρχίζουν να της πετούν πέτρες και στη συνέχεια την πλησιάζουν και την κλοτσούν. Το ζώο έχει εγκλωβιστεί, δεν μπορεί να διαφύγει —είναι τυφλό. Η κακοποίηση καταγράφεται από τις κάμερες ασφαλείας του ξενοδοχείου. Η ιδιοκτήτριά του, ακούγοντας τα ουρλιαχτά της γάτας, παρεμβαίνει την τελευταία στιγμή και τη σώζει από το μένος των αγοριών.

Η Φολέγανδρος υπάγεται στην ΠΕ Θήρας (Νότιο Αιγαίο)

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019. Η Φιόνα, η γάτα της Φολεγάνδρου, βρίσκεται στην Αθήνα και θα ζήσει τα πρώτα της Χριστούγεννα, ασφαλής πλέον και υγιέστατη, στο νέο της σπίτι. Έχει υιοθετηθεί από την Ιωάννα-Μαρία Γκέρτσου, ψυχολόγο στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» —και επίσης τυφλή, εκ γενετής.

«Όταν έμαθα την ιστορία της, ένιωσα ότι με έψαχνε, ότι με περίμενε», λέει η κ. Γκέρτσου. «Είχε και μια συμβολική χροιά η απόφασή μου. Εμείς οι άνθρωποι με αναπηρία —και όχι μόνο οι άνθρωποι τελικά— υφιστάμεθα πολλές διακρίσεις, για τις οποίες δε μιλάει κανείς. Είμαστε σαν αόρατοι. Ακόμα και στα πιο “απλά” και αυτονόητα, όπως το να κυκλοφορήσουμε στον δρόμο, αντιμετωπίζουμε παραβίαση των δικαιωμάτων μας και ρατσισμό, επειδή γεννηθήκαμε με κάποια βλάβη. Κι αυτό ισχύει ακόμα και για άτομα όπως εγώ, που έχω εκπαιδευτεί καλά, έχω καλό προσανατολισμό, ζω μόνη και είμαι απολύτως λειτουργική».

Η Ιωάννα-Μαρία Γκέρτσου δεν είχε ποτέ ξανά συμβιώσει με τυφλό ζώο. Ίσα ίσα που σε όλη της τη ζωή, για να κινηθεί καθημερινά, βασίζεται στα μάτια των ζώων, όπως στη δωδεκάχρονη σκυλίτσα-οδηγό της, τη Μέη. Κάθε μέρα με τη Φιόνα είναι μια αποκάλυψη: «Συνεχώς εκπλήσσομαι και αναρωτιέμαι πώς βρίσκει τον καναπέ και ανεβαίνει, πώς δε σκοντάφτει στα έπιπλα, πώς καταλαβαίνει τη Μέη όταν την πλησιάζει εντελώς αθόρυβα. Μετά, βέβαια, συνειδητοποιώ ότι το ίδιο συμβαίνει και με εμένα: Οι περισσότεροι από όσους με συναναστρέφονται απορούν πώς κάνω το ένα ή το άλλο και πρέπει πάντα να απολογούμαι γι’ αυτό που είμαι...».

Η νέα ζωή ενός κακοποιημένου ζώου

Βλέπω τη φωτογραφία της Φιόνας μπροστά στο χριστουγεννιάτικο δέντρο και σκέφτομαι πόσα μπορούμε να διδαχθούμε από τα ζώα: Αν και βιώνουν πόνο, θλίψη, άγχος ή μετατραυματικό στρες, ενστικτωδώς ζουν για το τώρα, όχι για το χθες ή το αύριο. Κι όπως τονίζει η νέα κηδεμόνας της γατούλας, «τα ζώα δεν έχουν τα κόμπλεξ των ανθρώπων σε σχέση με την αναπηρία, δεν τα βαραίνει το αίσθημα του στιγματισμού και της ντροπής για την ανημπόρια τους, όπως εμάς. Απολαμβάνουν στο έπακρο την αγάπη που τους προσφέρουμε. Κάθε φορά που μας πλησιάζει ένα ζώο, λοιπόν, έχουμε μια ευκαιρία να αποδείξουμε ότι είμαστε άνθρωποι».

Από τις εφημερίδεςΔιαφορετικότηταΖώα

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (24.12.2019)

Δημιουργώντας... μικρόκοσμους!

Κάποιοι καλλιτέχνες συνδυάζουν διάφορα αντικείμενα και δημιουργούν ολόκληρες μικρογραφίες του κόσμου μας.

Το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό και ίσως «γαργαλάει» το ταλέντο και τη φαντασία μας. Μήπως να δοκιμάζαμε κι εμείς;

© Vincent Bousserez

Περισσότερα στις αναρτήσεις που ακολουθούν:

Δημιουργώντας... μικρόκοσμους! 1. Μικρό ταξίδι στο γαλάζιο 2. Ο μικρόκοσμος του Vincent Bousserez 3. Ο μικρόκοσμος του Slinkachu 4. Ο μικρόκοσμος του Christopher Boffoli 5. Ο μικρόκοσμος του Terry Border

ΑπροσδόκηταΑφιερώματα

Πώς λειτουργεί ένα βιβλίο;

Οδηγίες χρήσης από τον... Μεσαίωνα!

Μμμ... Βιβλία! 1. Πώς λειτουργεί ένα βιβλίο; 2. Δεν κουνιέται τίποτα! 3. BOOK, η τελευταία λέξη της τεχνολογίας

ΑστείαΤεχνολογία