Μορφές ενέργειας

Η ενέργεια είναι πολύτιμη και απαραίτητη για κάθε αλλαγή στη φύση, για κάθε δραστηριότητά μας. Ανάλογα με την προέλευση και τον τρόπο που τη χρησιμοποιούμε, της δίνουμε διάφορα ονόματα. Αυτά τα διάφορα «πρόσωπα» της ενέργειας ονομάζονται μορφές ενέργειας.



Οι μορφές της ενέργειας είναι εφτά: κινητική ενέργεια, δυναμική ενέργεια, χημική ενέργεια, ηλεκτρική ενέργεια, θερμότητα, φωτεινή ενέργεια και πυρηνική ενέργεια.

Κινητική και δυναμική ενέργεια

Κινητική είναι η ενέργεια που έχουν τα σώματα όταν κινούνται. Κινητική ενέργεια έχει το ποδήλατό μας όταν πηγαίνουμε βόλτα, μια πέτρα που πέφτει αλλά και ο άνεμος.

Η ενέργεια που έχει ένα σώμα λόγω του ύψους στο οποίο βρίσκεται ή λόγω της παραμόρφωσης που υφίσταται ονομάζεται δυναμική.

* Δυναμική ενέργεια έχει ένα συμπιεσμένο ελατήριο αλλά και ένας βράχος που βρίσκεται σε μεγάλο υψόμετρο.

Η κινητική ενέργεια μετατρέπεται διαρκώς σε δυναμική και αντίστροφα. Ένα τεντωμένο τόξο, για παράδειγμα, έχει δυναμική ενέργεια. Μόλις το αφήνουμε, η ενέργεια αυτή μετατρέπεται σε κινητική ενέργεια του βέλους.

Ένα ακόμη χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η κίνηση του «τρένου του τρόμου» στο λούνα παρκ:

Στα ψηλότερα σημεία της διαδρομής το τρένο έχει τη μέγιστη δυναμική ενέργεια λόγω της θέσης του, ενώ η κινητική του ενέργεια είναι ελάχιστη, αφού η ταχύτητά του είναι πολύ μικρή.

Καθώς το τρένο επιταχύνει στην απότομη κάθοδο, η δυναμική του ενέργεια μετατρέπεται σε κινητική και η ταχύτητά του αυξάνει.

Στα χαμηλότερα σημεία της διαδρομής η ταχύτητα είναι μεγάλη, συνεπώς και η κινητική ενέργεια μέγιστη, ενώ η δυναμική ενέργεια είναι ελάχιστη.

Χημική ενέργεια

Η ενέργεια που αποθηκεύεται σε χημικές ουσίες και απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια χημικών αντιδράσεων (π.χ. κατά την καύση) ονομάζεται χημική.

Η χημική ενέργεια είναι αποθηκευμένη στα ξύλα, στα κάρβουνα, στο πετρέλαιο αλλά και στα τρόφιμα. Όταν καίγεται ένα ξύλο, η χημική ενέργεια που είναι αποθηκευμένη σε αυτό μετατρέπεται σε φωτεινή ενέργεια και θερμότητα.

Ηλεκτρική ενέργεια

Ηλεκτρική ονομάζουμε την ενέργεια που μεταφέρεται μέσω του ηλεκτρικού ρεύματος σε διάφορες συσκευές. Με τις συσκευές αυτές μετατρέπουμε την ηλεκτρική ενέργεια σε κινητική (ανεμιστήρας), φωτεινή (φως στο δωμάτιό μας το βράδυ), θερμότητα (νερό που βράζει) κ.ά.

Θερμότητα και φωτεινή ενέργεια

Θερμότητα ονομάζουμε την ενέργεια που ρέει από ένα σώμα σε ένα άλλο λόγω της διαφορετικής τους θερμοκρασίας. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η θερμότητα ρέει πάντοτε από τα πιο θερμά στα πιο ψυχρά σώματα.

Η θερμότητα «εμφανίζεται» συνήθως παράλληλα με μια άλλη μορφή ενέργειας, τη φωτεινή ενέργεια, δηλαδή το φως.

Πολλές φορές η διάκριση αυτών των δύο μορφών ενέργειας δεν είναι εύκολη.

Πυρηνική ενέργεια

Στο εσωτερικό των ατόμων, στους πυρήνες τους, υπάρχει αποθηκευμένη ενέργεια. Κάτω από πολύ ειδικές συνθήκες μπορούμε να διασπάσουμε τον πυρήνα κάποιων ατόμων και να την απελευθερώσουμε. Η ενέργεια που απελευθερώνεται κατά τη σχάση (διάσπαση) αυτών των πυρήνων ονομάζεται πυρηνική.

Στη συνέχεια, στα πυρηνικά εργοστάσια, τη μετατρέπουμε σε ηλεκτρική ενέργεια ή τη χρησιμοποιούμε για την κίνηση μεγάλων, συνήθως πολεμικών, πλοίων και υποβρυχίων.

Η χρήση της πυρηνικής ενέργειας εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους και επιβαρύνει το περιβάλλον με ιδιαίτερα επικίνδυνα απόβλητα, που πρέπει να φυλάσσονται σε ειδικούς χώρους για πάρα πολλά χρόνια.

Ενέργεια

ΠΗΓΗ: Φυσικά ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΕΣ: Φυσικά ΣΤ' Δημοτικού (1-7,9-11,13-17,19-21), fisicanazaret.blogspot.com (8), amranmz.blogspot.com (12), terreetvolcans.free.fr (18), contra.gr (22)