Φως στο απόλυτο σκοτάδι

Ερευνητές έδωσαν στη δημοσιότητα την πρώτη εικόνα μαύρης τρύπας

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Απρίλιος 2019

«Είναι μια τρομερή ημέρα για την Αστροφυσική. Τώρα πια μπορούμε να δούμε τα ανίδωτα». Με αυτά τα λόγια υποδέχθηκε η Φρανς Κόρντοβα, διευθύντρια του Εθνικού Ιδρύματος Επιστημών των Ηνωμένων Πολιτειών, το μοναδικό επίτευγμα διεθνούς ερευνητικής ομάδας που είδε χθες το φως της δημοσιότητας: την πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια απεικόνισης μιας μαύρης τρύπας —από τα πιο παράξενα στοιχεία του σύμπαντος, που από τη φύση τους δεν είναι δυνατόν να φωτογραφηθούν.

Η πρώτη απεικόνιση μαύρης τρύπας, όπως τη συνέθεσαν οι επιστήμονες του διεθνούς ερευνητικού προγράμματος EHT

Το ερευνητικό πρόγραμμα που οδήγησε στη μεγάλη ανακάλυψη ξεκίνησε το 2012 υπό την επωνυμία Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων (EHT). Ουσιαστικά πρόκειται για ένα δίκτυο οκτώ τηλεσκοπίων σε διάφορα μέρη της Γης (Χαβάη, Αριζόνα, Χιλή, Μεξικό, Ισπανία, Γαλλία, Γροιλανδία, Ανταρκτική) που δρουν σε συντονισμό, δημιουργώντας κάτι σαν γιγάντιο σταθμό αστρονομικών παρατηρήσεων στο μέγεθος του πλανήτη μας.

Οι μαύρες τρύπες αποτελούν διαρκή πρόκληση για την επιστήμη του Διαστήματος. Η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, που θεμελιώθηκε από τον Αϊνστάιν, προβλέπει την ύπαρξη αυτών των ουράνιων σωμάτων με την αφάνταστα υψηλή πυκνότητα, έτσι που να αιχμαλωτίζουν οτιδήποτε κινείται κοντά τους (ο «ορίζοντας γεγονότων» περιγράφει το όριο πέρα από το οποίο δεν υπάρχει επιστροφή). Ακόμη και το φως αδυνατεί να δραπετεύσει από αυτή την κοσμική «φυλακή», κάτι που καθιστά αδύνατη οποιαδήποτε προσπάθεια φωτογράφισής της.

Παρ’ όλα αυτά, οι επιστήμονες του ΕΗΤ κατάφεραν να μας δώσουν μια χειροπιαστή ιδέα για τη «σιλουέτα» μιας μαύρης τρύπας. Και τι μαύρης τρύπας! Πρόκειται για ένα διαστημικό «τέρας», με μέγεθος τρία εκατομμύρια φορές μεγαλύτερο από τη Γη και μάζα 6,5 δισ. (!) φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο, στην καρδιά του γαλαξία Μ87, στον αστερισμό της Παρθένου.

Πώς τα κατάφεραν;

Χάρη στον συνδυασμό ταυτόχρονων παρατηρήσεων από τα οκτώ τηλεσκόπια, συνέθεσαν μια εικόνα που δείχνει μια φωτεινή άλω γύρω από μια σκοτεινή, μαύρη περιοχή, σφαιρικού σχήματος. Η άλως προέρχεται από φλεγόμενα αέρια που καταβροχθίζονται από τη μαύρη τρύπα, δίνοντάς μας το περίγραμμά της.

Το μέγα επίτευγμα ανακοινώθηκε με ταυτόχρονες συνεντεύξεις Τύπου σε Ουάσιγκτον, Βρυξέλλες, Σαντιάγκο, Σαγκάη, Ταϊπέι και Τόκιο. Ο καθηγητής Αστρονομίας και Φυσικής στο πανεπιστήμιο της Αριζόνας (ΗΠΑ) περιέγραψε μία από τις σημαντικές πλευρές της ανακάλυψης: «Το μέγεθος και το σχήμα της σκιάς ταιριάζουν απολύτως με τις προβλέψεις της Γενικής Θεωρίας Σχετικότητας του Αϊνστάιν, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη μας σε αυτή τη θεωρία, που θεμελιώθηκε πριν από έναν αιώνα».

Η ειρωνεία της ιστορίας είναι ότι ο ίδιος ο Αϊνστάιν δεν είδε ποτέ με καλό μάτι αυτά τα μυστηριώδη ουράνια σώματα που προέβλεπε η θεωρία του. Αν ζούσε, από χθες θα ήταν λιγότερο δύσπιστος.

ΕιδήσειςΕξερεύνηση του Διαστήματος

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (11.04.2019)
ΕΙΚΟΝΑ: fontech.startitup.sk