Το επίθετο «πολύς» και η ορθογραφία του

Το επίθετο πολύς, πολλή, πολύ κλίνεται με τον δικό του, ξεχωριστό τρόπο. Είναι ιδιαιτέρως εύχρηστο και οι καταλήξεις του δε μας δυσκολεύουν στον προφορικό λόγο.

Στον γραπτό, ωστόσο, υπάρχουν δύο ζητήματα που προκαλούν συχνά ορθογραφικά λάθη.

Πάμε να τα δούμε από κοντά:

Ένα ή δύο λάμδα;

Το επίθετο «πολύς» γράφεται παντού με δύο λάμδα, εκτός από τις καταλήξεις που λήγουν σε -ύ, όπου ένα λάμδα είναι αρκετό.

* Οι καταλήξεις αυτές βρίσκονται στον ενικό αριθμό του αρσενικού και του ουδετέρου.

ΘΥΜΑΜΑΙ

• Ένα -λ- πριν από κατάληξη με ύψιλον
  (πολ-ύς, πολ-ύ)
• Δύο -λλ- πριν από τις άλλες καταλήξεις
  (πολλ-οί, πολλ-ή, πολλ-ών κ.ο.κ.)

Θηλυκό ή επίρρημα;

Το επίθετο «πολύς», επίσης, σχηματίζει το επίρρημα πολύ. Το επίρρημα λήγει σε ύψιλον, άρα θέλει ένα λάμδα:

• σε αγαπώ πολύ
• ζεσταίνομαι πολύ

Δυστυχώς, είναι ομόηχο με το θηλυκό πολλή. Το επίθετο δε λήγει σε ύψιλον, άρα θέλει δύο λάμδα:

• με πολλή αγάπη
• έχει πολλή ζέστη

Αυτό μπερδεύει αρκετό κόσμο, με αποτέλεσμα το θηλυκό να γράφεται, λανθασμένα, με ένα λάμδα και ύψιλον:

• συνάντησα πολύ πολλή κίνηση
• μετά από πολύ πολλή σκέψη
• βλέπουν πολύ πολλή τηλεόραση

Πολλή δουλειά

Ο κανόνας...

Για να μην μπερδευόμαστε κι εμείς, μπορούμε να σκεφτόμαστε τι μέρος του λόγου είναι κάθε φορά αυτό το [poli].

Αν συνοδεύει ουσιαστικό, είναι επίθετο:

• με αγάπη → με πολλή αγάπη
• μετά από σκέψη → μετά από πολλή σκέψη
• έχει ζέστη → έχει πολλή ζέστη

Αν συνοδεύει άλλα μέρη του λόγου, είναι επίρρημα:

• ζεσταίνομαι → ζεσταίνομαι πολύ
• είσαι ζεστός → είσαι πολύ ζεστός
• εδώ είναι ζεστά → εδώ είναι πολύ ζεστά

...και το κολπάκι

Τα μικρότερα παιδιά και όσοι δεν τα πάνε καλά με τη Γραμματική μπορούν να σκέφτονται κάθε φορά ποια αντίθετη λέξη θα ταίριαζε:

• έχει πολλή ζέστη (αντίθετο: λίγη)
• ζεσταίνομαι πολύ (αντίθετο: λίγο)

Μερικά ακόμη παραδείγματα:

• με πολλή αγάπη (όχι λίγη)
• συνάντησα πολλή κίνηση (όχι λίγη)
• μετά από πολλή σκέψη (όχι λίγη)

Λίγη εξάσκηση

Παρατηρήστε τις φράσεις που ακολουθούν. Μπορείτε να γράψετε στα σχόλια για ποιον λόγο είναι σωστές, αλλά και αν σας μπερδεύουν κάπου:

Πολλή ζέστη

Ορθογραφία

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών στη χρήση της Ελληνικής
ΕΙΚΟΝΕΣ: filologikamathimatathessaloniki.wordpress.com (1), forbes.com (2), Glossologia@facebook (3-4)