Σύντομη ιστορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

1. Ο Κύλινδρος του Κύρου (Περσία, 539 π.Χ.)

Το 539 π.Χ. τα στρατεύματα του Κύρου του Μεγάλου, του πρώτου βασιλιά της αρχαίας Περσίας, κατακτούν την πόλη της Βαβυλώνας. Οι επόμενες ενέργειές του σημαίνουν μια μεγάλη πρόοδο για τον άνθρωπο: Ελευθερώνει τους σκλάβους, διακηρύσσει ότι όλοι έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν τη θρησκεία τους και εδραιώνει τη φυλετική ισότητα.

Αυτές και άλλες αποφάσεις καταγράφονται σε έναν κύλινδρο από ψημένο πηλό στην ακκαδική γλώσσα και με τη σφηνοειδή γραφή της εποχής. Αυτό το αρχείο, γνωστό σήμερα ως «Κύλινδρος του Κύρου», θεωρείται ο πρώτος χάρτης ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον κόσμο.

Ο Κύλινδρος του Κύρου

2. H εξάπλωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Η ιδέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εξαπλώνεται γρήγορα στην Ινδία, στην Ελλάδα και τελικά στη Ρώμη. Εκεί προκύπτει η έννοια του «φυσικού νόμου», αφού παρατηρείται ότι οι άνθρωποι τείνουν να ακολουθούν συγκεκριμένους άγραφους νόμους στη ζωή τους. Άλλωστε και το ρωμαϊκό δίκαιο βασίζεται σε ορθολογικές ιδέες που προκύπτουν από τη φύση των πραγμάτων.

3. Η Μάγκνα Κάρτα (Αγγλία, 1215)

Ο βασιλιάς της Αγγλίας Ιωάννης παραβιάζει πολλούς από τους αρχαίους νόμους και τα έθιμα βάσει των οποίων κυβερνούνταν η χώρα του. Το 1215 οι υπήκοοί του τον αναγκάζουν να υπογράψει τη Μάγκνα Κάρτα. Εκεί απαριθμούνται αυτά που αργότερα θα θεωρηθούν ανθρώπινα δικαιώματα.

Η Magna Carta («Μεγάλη Χάρτα»)

Μεταξύ αυτών είναι το δικαίωμα της εκκλησίας να μην υφίσταται κυβερνητικές επεμβάσεις, το δικαίωμα όλων των ελεύθερων πολιτών να κατέχουν και να κληροδοτούν περιουσία και να προστατεύονται από υπέρμετρη φορολογία. Οι χήρες που έχουν περιουσία μπορούν να μην ξαναπαντρευτούν και γενικά εγκαθιδρύεται η ισότητα ενώπιον του νόμου.

4. Η Αναφορά Δικαίου (Αγγλία, 1628)

Σχεδόν τέσσερις αιώνες αργότερα η κυβέρνηση του βασιλιά Καρόλου του Α΄ αποσπά εξαναγκαστικά δάνεια από τους υπηκόους και φυλακίζει όσους αντιδρούν. Το Αγγλικό Κοινοβούλιο αντιδρά και στέλνει στον βασιλιά την Αναφορά Δικαίου, ένα κείμενο που αναφέρει μεταξύ άλλων ότι δεν πρέπει να επιβάλλονται φόροι χωρίς τη συναίνεση του Κοινοβουλίου και ότι κανένας δεν μπορεί να φυλακίζεται χωρίς αποδείξεις.

Η Αναφορά Δικαίου

5. Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας (ΗΠΑ, 1776)

Το 1776 δεκατρείς αγγλικές αποικίες στην Αμερική ανεξαρτητοποιούνται από τη Μεγάλη Βρετανία και σχηματίζουν τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας αυτών των αποικιών διακηρύσσει το δικαίωμα στη ζωή, στην ελευθερία και στην επιδίωξη της ευτυχίας, ενώ δίνει έμφαση στα ατομικά δικαιώματα και στο δικαίωμα στην επανάσταση. Αυτές οι ιδέες διαδίδονται και στον υπόλοιπο κόσμο και επηρεάζουν τη Γαλλική Επανάσταση που ακολουθεί σε λίγα χρόνια.

6. Η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη (Γαλλία, 1789)

Η Γαλλική Επανάσταση καταργεί την απόλυτη μοναρχία και εγκρίνει τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη. Όλοι οι πολίτες πλέον είναι ίσοι ενώπιον του νόμου και έχουν τα δικαιώματα της ελευθερίας, της περιουσίας, της ασφάλειας και της αντίστασης κατά της καταπίεσης.

Η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη

7. Η Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΗΠΑ, 1791)

Η Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τίθεται σε ισχύ το 1791 και αποτελεί τμήμα του Συντάγματος των ΗΠΑ. Με αυτήν προστατεύονται οι βασικές ελευθερίες όλων των πολιτών: προασπίζονται η ελευθερία του λόγου, η ελευθερία στη θρησκεία, απαγορεύονται οι αδικαιολόγητες συλλήψεις και οι σκληρές και ασυνήθιστες τιμωρίες κ.ά.

Η Διακήρυξη Δικαιωμάτων του Συντάγματος των ΗΠΑ

8. Η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΟΗΕ, 1948)

Το 1945 ιδρύεται ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ). Μόλις έχει τελειώσει ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος και πολλές πόλεις σε όλη την Ευρώπη και την Ασία κείτονται ερειπωμένες. Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πεθάνει, εκατομμύρια είναι άστεγοι ή λιμοκτονούν.

Τρία χρόνια αργότερα ο ΟΗΕ υιοθετεί την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Για πρώτη φορά στην ιστορία συγκεντρώνονται και κωδικοποιούνται σε ένα και μόνο έγγραφο τριάντα άρθρα για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Η έμπνευση για τη σύνταξη της Διακήρυξης αποδίδεται στη χήρα του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Φραγκλίνου Ρούζβελτ. Η Ελέανορ Ρούζβελτ είναι υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αποκαλεί το σημαντικό αυτό κείμενο «Μάγκνα Κάρτα για όλη την ανθρωπότητα».

Ελέανορ Ρούζβελτ

Τα ανθρώπινα δικαιώματα 1. Η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 2. Τα 30 ανθρώπινα δικαιώματα σε βίντεο 3. Σύντομη ιστορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων 4. Παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων 5. United (τραγούδι)

ΠΗΓΕΣ: gr.humanrights.com, Κοινωνική & Πολιτική Αγωγή Γ΄ Γυμνασίου
ΕΙΚΟΝΕΣ: gr.humanrights.com (1-6), europarl.europa.eu (7)