9 Νοε 2022

Τα αρσενικά σε -άς/-άδες

Οξύτονα και ανισοσύλλαβα

Μπαμπάς

Αυτά τα ουσιαστικά, όπως όλα τα ανισοσύλλαβα αρσενικά, έχουν δύο θέματα:
Ένα για τις πτώσεις του ενικού αριθμού: μπαμπ-άς, μπαμπ-ά
Και ένα για τις πτώσεις του πληθυντικού: μπαμπάδ-ες, μπαμπάδ-⁠ων

Ενικός αριθμός
Πληθυντικός αριθμός

ο
του
τον

μπαμπάς
μπαμπά
μπαμπά


οι
των
τους

μπαμπάδες
μπαμπάδων
μπαμπάδες


Έτσι κλίνονται, μεταξύ άλλων, τα αρσενικά:
  • ανανάς, αρακάς, αχταρμάς
  • βοριάς, βορράς, βραχνάς
  • γιακάς, γιαρμάς, γολγοθάς
  • ζητάς, ιαχωβάς
  • καβγάς, κομπιουτεράς, κουβάς
  • λουκουμάς, μπελάς
  • νταλκάς, ντολμάς
  • παπάς, παράς, πιτσιρικάς
  • ροκάς, σαματάς, σοβάς
  • ταμπλάς, ταραμάς, τραχανάς
  • φουκαράς, φυγάς, χαλβάς
  • ψαράς, ψαροντουφεκάς  
Με τον ίδιο τρόπο κλίνονται:

α) Τα σύνθετα που σχηματίζονται από τα προηγούμενα αρσενικά:
  • λαχανο-ντολμάς, σκυλο-καβγάς
  • φορο-φυγάς, χαζο-μπαμπάς

β) Τα αρσενικά που λήγουν σε:
  • -αράς (κλειδαράς, παικταράς)
  • -ιάς (βασιλιάς, χιονιάς)

γ) Τα κύρια ονόματα σε -άς. Τα περισσότερα τα συναντούμε μόνο στον ενικό αριθμό:
  • Γαλατάς, Γολγοθάς, Θωμάς
  • Καναδάς, Κοσμάς, Κουβαράς
  • Λαγκαδάς, Λουκάς
  • Μηνάς, Μοριάς, Μυστράς
  • Παναμάς, Παρασκευάς, Πειραιάς
  • Σκαραμαγκάς, Σχοινιάς

δ) Το αρσενικό των επιθέτων σε -άς, -ού, -άδικο:
  • γλωσσάς, καλοφαγάς
  • πολυλογάς, υπναράς

Ψαράς

Παροξύτονα και προπαροξύτονα

Τα παροξύτονα και προπαροξύτονα αρσενικά σε -ας/-αδες είναι ελάχιστα:
  • δέσποτας → δεσποτάδες
  • κάλφας → καλφάδες
  • μπάρμπας → μπαρμπάδες
  • ρήγας → ρηγάδες
  • χότζας → χοτζάδες

Εξάσκηση

Πατήστε στην εικόνα και ελέγξτε τις γνώσεις σας:



ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΕΣ: northcoastcourier.co.za, voyagechallenge.com
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: inschool.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Το σχόλιό σας θα εγκριθεί πρώτα από τον δάσκαλο98. Παρακαλώ μη γράφετε με greeklish ή κεφαλαία (σημαίνει ότι φωνάζετε), γιατί τα σχόλια θα διαγράφονται.
Πριν τη δημοσίευση ελέγξτε για τυχόν λάθη απροσεξίας, πατώντας στην «Προεπισκόπηση». Περισσότερα εδώ.