Θέμα και κατάληξη

Κάποιες λέξεις είναι άκλιτες, δηλαδή παρουσιάζονται πάντοτε με την ίδια μορφή: σήμερα, όμως, τρέχοντας

Οι περισσότερες, ωστόσο, είναι κλιτές, δηλαδή παρουσιάζονται μέσα στον λόγο με διάφορους τύπους.

Το πρώτο τμήμα τους είναι σταθερό, ενώ το δεύτερο, στο τέλος, αλλάζει: τρέχ-ω, τρέχ-εις, τρεχ-⁠άλα· ημέρ-α, ημέρ-ες, ημερ-ήσιος

Το μέρος της λέξης που δεν αλλάζει λέγεται θέμα. Το μέρος της λέξης που αλλάζει λέγεται κατάληξη:

• Η άσπρη γάτα γουργουρίζει.
• Οι άσπρες γάτες γουργουρίζουν.

Το θέμα φανερώνει τη σημασία της λέξης. Η κατάληξη φανερώνει το γένος, τον αριθμό, την πτώση ή το πρόσωπο, τον χρόνο κ.ο.κ. της λέξης.

Δύο θέματα

1. Τα περισσότερα ρήματα έχουν δύο θέματα: ένα ενεστωτικό και ένα αοριστικό.

• γράφ-ω, έ-γραφ-α, θα γράφ-ω
• έ-γραψ-α, θα γράψ-ω, έχω γράψ-ει

2. Τα ανισοσύλλαβα ουσιαστικά και επίθετα έχουν επίσης δύο θέματα: ένα με τις συλλαβές του αρχικού τύπου και ένα με μία επιπλέον συλλαβή.

• μπακάλ-ης, μπακάληδ-ες
• τσιγκούν-ης, τσιγκούνηδ-ες
• χρώμ-α, χρώματ-ος, χρώματ-α

Τα μέρη του λόγου

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΑ: podilato98.blogspot.com (από pixteller.com)