Λίγα και καλά!
Συνηρημένα ονομάζονται τα ρήματα που οι περισσότερες καταλήξεις του ενεστώτα (άρα και του συνεχούς μέλλοντα) προέρχονται από συναίρεση.
Αυτό σημαίνει ότι το τελικό φωνήεν του ενεστωτικού θέματος (το δίψηφο «ου» στο παράδειγμα) «τρώει» ένα μέρος από τις καταλήξεις του β΄ ενικού και του πληθυντικού:
ακούω
ακούεις → ακούς
ακούει
ακούετε → ακούτε
ακούουνε → ακούνε
Συνηρημένα είναι τα ρήματα:
- ακούω, καίω, κλαίω
- λέω, σκάω, σπάω
- τρώω, φταίω, φυλάω
καίω
καις*
καίει
καίτε
καίνε
κλαίω
κλαις*
κλαίει
κλαίτε
κλαίνε
λέω
λες*
λέει
λέτε
λένε
σκάω
σκας*
σκάει
σκάτε
σκάνε
σπάω
σπας*
σπάει
σπάτε
σπάνε
τρώω
τρως*
τρώει
τρώτε
τρώνε
φταίω
φταις*
φταίει
φταίτε
φταίνε
φυλάω
φυλάς
φυλάει
φυλάτε
φυλάνε
Με τον ίδιο τρόπο κλίνεται το «πάω» (σε ενεστώτα και απλό μέλλοντα), αλλά και ο απλός μέλλοντας του «τρώω»:
πάω
πας*
πάει
πάτε
πάνε
θα φάω
θα φας*
θα φάει
θα φάτε
θα φάνε
* Γίνονται μονοσύλλαβα, οπότε χάνουν τον τόνο τους.
Το πάω είναι δεύτερος τύπος του πηγαίνω: πηγαίνω/πάω, πήγαινα, πήγα, θα πηγαίνω, θα πάω, έχω πάει
Εναλλακτικός τύπος
Όταν βρεθεί σε ανεπίσημο ή λογοτεχνικό ύφος, το γ΄ πληθυντικό των τρισύλλαβων συνηρημένων μπορεί να χάσει το τελικό «-ε»:
- ακούνε – ακούν
- φυλάνε – φυλάν
Στα δισύλλαβα αυτό είναι πιο σπάνιο και μας ξενίζει, γιατί χωρίς το «-ε» γίνονται μονοσύλλαβα:
- λένε – λεν
- τρώνε – τρων
Άλλες διαφοροποιήσεις
α) Τα συνηρημένα ρήματα πριν τις καταλήξεις του παρατατικού παίρνουν ένα «γ» για λόγους ευφωνίας:
- άκουγα, έκαιγα, έκλαιγα
- έλεγα, έσκαγα, έσπαγα
- έτρωγα, έφταιγα, φύλαγα
Το ίδιο συμβαίνει και όταν βρίσκονται στην παθητική φωνή: ακούγομαι, καίγομαι, κλαίγομαι, λέγομαι, τρώγομαι, φυλάγομαι (αλλά: σπάζομαι)
β) Μερικά σχηματίζουν το αοριστικό θέμα ανώμαλα, δηλαδή με μη αναμενόμενο τρόπο:
- καίω – έκαψα, θα κάψω, έχω κάψει
- κλαίω – έκλαψα, θα κλάψω, έχω κλάψει
- λέω – είπα, θα πω, έχω πει
- τρώω – έφαγα, θα φάω, έχω φάει
γ) Επίσης, χρειάζονται προσοχή και στην προστακτική, γιατί παρουσιάζουν κάποιες ιδιομορφίες:
λέω / είπα
- λέγε, λέγετε
- πες, πείτε (πέστε)
ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού, Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών στη χρήση της Ελληνικής
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (από τη Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού), tasteofhome.com
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (από τη Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού), tasteofhome.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το σχόλιό σας θα εγκριθεί πρώτα από τον δάσκαλο98. Παρακαλώ μη γράφετε με greeklish ή κεφαλαία (σημαίνει ότι φωνάζετε), γιατί τα σχόλια θα διαγράφονται.
★ Πριν τη δημοσίευση ελέγξτε για τυχόν λάθη απροσεξίας, πατώντας στην «Προεπισκόπηση». Περισσότερα εδώ.