20 Ιαν 2020

Τα [i] της απλής προστακτικής

Η πιο συχνή προστακτική μας σχηματίζεται από το αοριστικό θέμα με την προσθήκη των καταλήξεων

α) και -τε στην ενεργητική φωνή
  • λύσ-ε, λύσ-τε
  • μίλ-ησε, μιλ-ήστε

β) -ου και -είτε στην παθητική φωνή
  • λύσ-ου, λυθ-είτε
  • κοιμ-ήσου, κοιμ-ηθείτε

Συχνά όμως τα πολλά [ i ] της γλώσσας μας προκαλούν ορθογραφικά λάθη.



Ας δούμε πώς μπορούμε να τα αποφύγουμε:

Ρήματα σε -ω

Στην Α΄ συζυγία τα πράγματα είναι εύκολα. Το [ i ] του ενεστώτα διατηρείται στον αόριστο, άρα και στην απλή προστακτική:
  • αρχίζω → άρχισα → άρχισε, αρχίστε
  • αφήνω → άφησα → άφησε, αφήστε
  • λύνω → έλυσα → λύσε, λύστε
  • δακρύζω → δάκρυσα → δάκρυσε, δακρύστε
  • κλείνω → έκλεισα → κλείσε, κλείστε
  • αθροίζω → άθροισα → άθροισε, αθροίστε

Ρήματα σε -ώ

Στη Β΄ συζυγία ο αόριστος σχηματίζεται κατά κανόνα σε -ησα. Αυτό το ήτα περνάει και στην απλή προστακτική:
  • βοηθώ → βοήθησα → βοήθησε, βοηθήστε
  • οδηγώ → οδήγησα → οδήγησε, οδηγήστε
  • κρατώ → κράτησα → κράτησε, κρατήστε

Το ίδιο συμβαίνει και όταν κάποιοι αόριστοι σχηματίζονται διαφορετικά:
  • μεθώ → μέθυσα → μέθυσε, μεθύστε
  • τραβώ → τράβηξα → τράβηξε, τραβήξτε

Ρήματα σε -μαι

Στην παθητική φωνή το [ i ] εμφανίζεται μόνο στον πληθυντικό αριθμό, στην κατάληξη -είτε:
  • αφήνομαι → αφέθηκα → αφέσου, αφεθείτε
  • λύνομαι → λύθηκα → λύσου, λυθείτε

Στη Β΄ συζυγία, μάλιστα, υπάρχει προηγουμένως και το ήτα του αορίστου:
  • κρατιέμαι → κρατήθηκα → κρατήσου, κρατηθείτε
  • κινούμαι → κινήθηκα → κινήσου, κινηθείτε



ΑΣΚΗΣΗ

1. Θυμηθ__τε να φέρετε αύριο τα χρήματα για την εκδρομή.


2. Ακούμπ__σε τα τετράδια στο θρανίο σου.


3. Γυρ__στε σελίδα, παρακαλώ!


4. Τηλεφων__στε μου το απόγευμα.


5. Ξ__σε λίγο τη μύτη του μολυβιού!


6. Λουστ__τε με «Καραφλέξ»: Εγγυημένα αποτελέσματα!


Δείτε στη συνέχεια


ΑφιερώματαΟρθογραφία
ΠΗΓΗ: Γλώσσα Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (1: healthtap.com)

2 σχόλια:

  1. μαθητής1120/1/20, 7:56 μ.μ.

    Στην τάξη που τα κάναμε σημέρα ήταν λίγο μπερδεύτηκο γιατί δεν ξέραμε τι ι,η,υ θα βάλουμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. @ Πηγαίνω στην Τετάρτη... και τώρα στην Τρίτη: Ευχαριστώ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Το σχόλιό σας θα εγκριθεί πρώτα από τον δάσκαλο98. Παρακαλώ μη γράφετε με greeklish ή κεφαλαία (σημαίνει ότι φωνάζετε), γιατί τα σχόλια θα διαγράφονται.
Πριν τη δημοσίευση ελέγξτε για τυχόν λάθη απροσεξίας, πατώντας στην «Προεπισκόπηση». Περισσότερα εδώ.