Τα επίθετα σε -ων, -ων, -ον

Λίγα και καλά!

Τα επίθετα αυτά θέλουν προσοχή, γιατί μας έρχονται από τα αρχαία ελληνικά. Ευτυχώς, έχουν τις ίδιες καταλήξεις στο αρσενικό και στο θηλυκό γένος.

Και μετριόφρων!

Επιπλέον:

Τα αρσενικά και τα θηλυκά διατηρούν το ωμέγα μόνο στην ονομαστική του ενικού.

Η γενική ενικού και πληθυντικού είναι ίδια και στα τρία γένη. Στον πληθυντικό, μάλιστα, ο τόνος μετακινείται μία θέση.

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

ο
του
τον

μετριόφρων
μετριόφρονος
μετριόφρονα

οι
των
τους

μετριόφρονες
μετριοφρόνων
μετριόφρονες

η
της
τη

μετριόφρων
μετριόφρονος
μετριόφρονα

οι
των
τις

μετριόφρονες
μετριοφρόνων
μετριόφρονες

το
του
το

μετριόφρον
μετριόφρονος
μετριόφρον

τα
των
τα

μετριόφρονα
μετριοφρόνων
μετριόφρονα

Εξασκηθείτε με ένα ουσιαστικό (π.χ. ο μετριόφρων αθλητής, η μετριόφρων ηθοποιός, το μετριόφρον παιδί)

Έτσι κλίνονται, μεταξύ άλλων, τα επίθετα:

• ακτήμων, αμνήμων
• αυτόχθων, δεισιδαίμων
• ειδήμων, ελεήμων
• μείζων, νοήμων
• πείσμων, πολυπράγμων

Μαζί τους και όσα λήγουν σε:

• -γνώμων (ευγνώμων, ισχυρογνώμων)
• -φρων (παράφρων, σώφρων)

Ειδική περίπτωση

Το ουδέτερο του επιθέτου ελάσσων στις όμοιες πτώσεις του ενικού ανεβάζει τον τόνο στην προπαραλήγουσα:

• ο/η ελάσσων — το έλασσον (ζήτημα)

Σύγχρονη χρήση

Μερικά από αυτά τα επίθετα έχουν επιβιώσει αποσπασματικά στη γλώσσα μας, δηλαδή δε σχηματίζουν όλα τα γένη ή όλες τις πτώσεις.

α) Κάποια τα συναντούμε μόνο σε καθιερωμένες φράσεις λόγιας προέλευσης:

• ζήτημα ήσσονος σημασίας
• το φιλοθέαμον κοινό

β) Άλλα έχουν ουσιαστικοποιηθεί, δηλαδή χρησιμοποιούνται ως ουσιαστικά:

• οι αιθεροβάμονες, οι αριθμομνήμονες
• οι εμπειρογνώμονες, οι πραγματογνώμονες

Σιγά σιγά, ωστόσο, το αρσενικό τους αποκτά τη σύγχρονη κατάληξη σε -ας:

• ο εμπειρογνώμων → ο εμπειρογνώμονας
• ο μετριόφρων → ο μετριόφρονας

Η κλίση των επιθέτων  1.  Τα επίθετα σε -ος, -η, -ο  2.  Τα επίθετα σε -ος, -α, -ο  3.  Τα επίθετα σε -ος, -ος, -ο  4.  Τα επίθετα σε -ης, -ης, -ες  5.  Τα επίθετα σε -ης, -α, -ικο  6.  Τα επίθετα σε -άς, -ού, -άδικο  7.  Τα επίθετα σε -ής, -ού, -ίδικο  8.  Τα επίθετα σε -ων, -ουσα, -ον  9.  Τα επίθετα σε -είς, -είσα, -έν 10. Τα επίθετα σε -ας, -ασα, -αν 11. Τα επίθετα σε -ών, -ούσα, -ούν 12. Τα επίθετα σε -ών, -ώσα, -ών 13. Τα επίθετα σε -ων, -ων, -ον 14. Τα επίθετα σε -ής, -ιά, -ί 15. Τα επίθετα σε -ύς, -ιά, -ύ 16. Τα επίθετα σε -ύς, -εία, -ύ 17. Το επίθετο «πολύς» 18. Επίθετα με άλλες καταλήξεις ► Τα άκλιτα επίθετα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού, Γραμματική Α΄-Γ΄ Γυμνασίου, Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΕΣ: Arkas-The-Original-Page@facebook, fhw.gr, EthnosNewspaper@youtube