Η κλίση των επιθέτων

Τα επίθετα ανήκουν στα κλιτά μέρη του λόγου. Σχηματίζουν τρία γένη και κλίνονται σε δύο αριθμούς με το σύστημα των πτώσεων.

Με τον τρόπο αυτό μπορούν να ακολουθούν το γένος, τον αριθμό και την πτώση των ουσιαστικών που συνοδεύουν:

• ένας πράσινος βάτραχος
• δύο πράσινοι βάτραχοι
• της πράσινης τσάντας
• των πράσινων βιβλίων

Τα περισσότερα επίθετα λήγουν σε -ος, -η/-α, -ο και -ης, -ης, -ες:

• πράσινος, πράσινη, πράσινο
• αστείος, αστεία, αστείο
• διεθνής, διεθνής, διεθνές

(τα επίθετα με άλλες καταλήξεις είναι πολύ λίγα)

Τα επίθετα σε -ος

Αποτελούν τη μεγαλύτερη ομάδα επιθέτων της γλώσσας μας. Τα περισσότερα σχηματίζουν το θηλυκό σε -η, ενώ είναι αρκετά και όσα το σχηματίζουν σε -α:

• ο πράσινος, η πράσινη, το πράσινο
• ο αστείος, η αστεία, το αστείο

► Μια πολύ μικρή ομάδα αποτελούν τα επίθετα σε -ος, -ος, -ο. Σιγά σιγά, ωστόσο, το θηλυκό τους αποκτά τη σύγχρονη κατάληξη -α ή -η.

► Η κλητική των αρσενικών (και θηλυκών) σε -ος δεν είναι ίδια με την αιτιατική, όπως στα υπόλοιπα σύγχρονα επίθετα, αλλά λήγει σε -ε και -οι.

Πράσινος βάτραχος

Τα επίθετα σε -ης, -ης, -ες

Αυτά τα επίθετα έχουν τις ίδιες καταλήξεις στο αρσενικό και στο θηλυκό γένος.

Κατά την κλίση τους διατηρούν σταθερό τον τόνο σε όλες τις πτώσεις, εκτός αν λήγουν σε -ώδης:

• ο διεθνής, των διεθνών
• ο αυθάδης, των αυθάδων
• ο βραχώδης, των βραχωδών

Διεθνής οργανισμός

Επίθετα με πολυσύλλαβο ουδέτερο

Αποτελούν μια μικρή ομάδα. Ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα, επειδή η κατάληξη του ουδετέρου έχει δύο ή και τρεις συλλαβές.

Τα περισσότερα λήγουν σε -ης, -α, -ικο και τα υπόλοιπα σε -άς, -ού, -άδικο και -ής, -ού, -ίδικο:

• τεμπέλης, τεμπέλα, τεμπέλικο
• υπναράς, υπναρού, υπναράδικο
• γκαφατζής, γκαφατζού, γκαφατζίδικο

Τεμπέλης

Επίθετα από αρχαίες μετοχές

Στην πραγματικότητα αυτά τα επίθετα είναι αρχαίες επιθετικές μετοχές, δηλαδή έχουν δημιουργηθεί από ρήματα.

Τα περισσότερα λήγουν σε -ων, -ουσα, -ον, -είς, -είσα, -έν και -ας, -ασα, -αν:

• ενδιαφέρων, ενδιαφέρουσα, ενδιαφέρον
• πληγείς, πληγείσα, πληγέν
• επιζήσας, επιζήσασα, επιζήσαν

Μια πιο μικρή ομάδα αποτελούν τα επίθετα σε -ών, -ούσα, -ούν και -ών, -ώσα, -ών:

• διαφωνών, διαφωνούσα, διαφωνούν
• κυβερνών, κυβερνώσα, κυβερνών

Ενδιαφέρον βιβλίο

Επίθετα με άλλες καταλήξεις

Τα περισσότερα λήγουν σε -ων, -ων, -ον και -ής, -ιά, -ί, ενώ τα υπόλοιπα σε -ύς, -ιά, -ύ και -ύς, -εία, -ύ:

• μετριόφρων, μετριόφρων, μετριόφρον
• πορτοκαλής, πορτοκαλιά, πορτοκαλί
• βαρύς, βαριά, βαρύ
• ευθύς, ευθεία, ευθύ

Και μετριόφρων!

Συγκεντρωτικός πίνακας

Καταλήξεις*

-ος, -η, -ο
-ος, -α, -ο
-ος, -ος, -ο

-ης, -ης, -ες

-ης, -α, -ικο
-άς, -ού, -άδικο
-ής, -ού, -ίδικο

-ων, -ουσα, -ον
-είς, -είσα, -έν
-ας, -ασα, -αν
-ών, -ούσα, -ούν
-ών, -ώσα, -ών

-ων, -ων, -ον

-ής, -ιά, -ί
-ύς, -ιά, -ύ
-ύς, -εία, -ύ

(άλλες καταλήξεις)

Παραδείγματα

πράσινος
αστείος
ενεργός

διεθνής

τεμπέλης
υπναράς
γκαφατζής

ενδιαφέρων
πληγείς
επιζήσας
διαφωνών
κυβερνών

μετριόφρων

πορτοκαλής
βαρύς
ευθύς

φέρελπις, βραδύνους

* Υπάρχουν και επίθετα με διαφορετικές καταλήξεις, αλλά είναι άκλιτα και δε μας ενδιαφέρουν εδώ: μπλε, σπέσιαλ, τέως

Δείτε τις κλίσεις αναλυτικά

Η κλίση των επιθέτων  1.  Τα επίθετα σε -ος, -η, -ο  2.  Τα επίθετα σε -ος, -α, -ο  3.  Τα επίθετα σε -ος, -ος, -ο  4.  Τα επίθετα σε -ης, -ης, -ες  5.  Τα επίθετα σε -ης, -α, -ικο  6.  Τα επίθετα σε -άς, -ού, -άδικο  7.  Τα επίθετα σε -ής, -ού, -ίδικο  8.  Τα επίθετα σε -ων, -ουσα, -ον  9.  Τα επίθετα σε -είς, -είσα, -έν 10. Τα επίθετα σε -ας, -ασα, -αν 11. Τα επίθετα σε -ών, -ούσα, -ούν 12. Τα επίθετα σε -ών, -ώσα, -ών 13. Τα επίθετα σε -ων, -ων, -ον 14. Τα επίθετα σε -ής, -ιά, -ί 15. Τα επίθετα σε -ύς, -ιά, -ύ 16. Τα επίθετα σε -ύς, -εία, -ύ 17. Το επίθετο «πολύς» 18. Επίθετα με άλλες καταλήξεις ► Τα άκλιτα επίθετα

ΑφιερώματαΕπίθετα

ΕΙΚΟΝΕΣ: colorsexplained.com, naftemporiki.gr, miandji@twitter, grandparissud.fr, Arkas-The-Original-Page@facebook