24 Νοε 2022

Τα ουδέτερα σε -ν

Λίγα και καλά!

Αγροτικά προϊόντα

Αυτά τα όμορφα ουσιαστικά, όπως όλα τα ανισοσύλλαβα ουδέτερα, έχουν δύο θέματα:
Το ένα σχηματίζει τις όμοιες πτώσεις του ενικού: προϊόν
Το άλλο σχηματίζει τη γενική του ενικού και όλες τις πτώσεις του πληθυντικού: προϊόντ-ος, προϊόντ-α, προϊόντ-ων

Ενικός αριθμός
Πληθυντικός αριθμός

το
του
το

προϊόν
προϊόντος
προϊόν


τα
των
τα

προϊόντα
προϊόντων
προϊόντα


Έτσι κλίνονται τα ουδέτερα:
  • ανακοινωθέν, ιόν, ον
  • παν, παρελθόν, παρόν, προσόν
  • συμβάν

Και όλα τα σύνθετα που σχηματίζουν:
  • αν-ιόν, κατ-ιόν
  • μικρο-συμβάν
  • υπο-προϊόν

Παρόν

Μετακίνηση τόνου

Τα παροξύτονα στη γενική του πληθυντικού κατεβάζουν τον τόνο μία θέση:

Ενικός αριθμός
Πληθυντικός αριθμός

το
του
το

συμφέρον
συμφέροντος
συμφέρον


τα
των
τα

συμφέροντα
συμφερόντων
συμφέροντα


Έτσι κλίνονται τα ουδέτερα:
  • δέον, ενδιαφέρον, επείγον
  • καθήκον, μέλλον, όζον
  • περιβάλλον, πρέπον, σύμπαν
  • υπερπέραν, φωνήεν

Όλα τα σύνθετα που σχηματίζουν:
  • κατ-επείγον
  • μικρο-συμφέρον

Και μόνο στον πληθυντικό:
  • άπαντα
  • υπάρχοντα

Ειδικές περιπτώσεις

α) Το μηδέν κλίνεται με λίγο διαφορετικό τρόπο και μόνο στον ενικό: το μηδέν, του μηδενός

Μηδέν

Αν το χρειαστούμε στον πληθυντικό, δανειζόμαστε τους τύπους της λέξης «μηδενικό»: τα μηδενικά, των μηδενικών

β) Το πλαγκτόν και το ποιόν δεν έχουν πληθυντικό, ενώ η γενική τους έχει τη σύγχρονη κατάληξη -ού:
  • το πλαγκτόν, του πλαγκτού
  • το ποιόν (ποι-όν), του ποιού (ποι-ού)

Προέλευση

Τα ουδέτερα σε -ν έχουν δημιουργηθεί από το ουδέτερο γένος αρχαίων επιθέτων, μετοχών ή αντωνυμιών.

Μερικά παραδείγματα από σύγχρονα επίθετα:
  • ο συμφέρων, η συμφέρουσα, το συμφέρον
    ο παρών, η παρούσα, το παρόν
      
  • ο ανακοινωθείς, η ανακοινωθείσα, το ανακοινωθέν  


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Το σχόλιό σας θα εγκριθεί πρώτα από τον δάσκαλο98. Παρακαλώ μη γράφετε με greeklish ή κεφαλαία (σημαίνει ότι φωνάζετε), γιατί τα σχόλια θα διαγράφονται.
Πριν τη δημοσίευση ελέγξτε για τυχόν λάθη απροσεξίας, πατώντας στην «Προεπισκόπηση». Περισσότερα εδώ.