20 Απρ 2024

Τα ρήματα σε -ώ/-είς

Η δεύτερη τάξη της Β΄ συζυγίας

Εδώ βρίσκονται τα περισσότερα ρήματα της Β΄ συζυγίας. Το θέμα τους είναι ίδιο σε όλους τους χρόνους.

Προσπαθεί

Οι συνεχείς χρόνοι

Ο ενεστώτας και ο συνεχής μέλλοντας έχουν τις ίδιες καταλήξεις:


Ενεστώτας

ενοχλώ
ενοχλείς
ενοχλεί

ενοχλούμε
ενοχλείτε
ενοχλούν*

Παρατατικός

ενοχλούσα
ενοχλούσες
ενοχλούσε

ενοχλούσαμε
ενοχλούσατε
ενοχλούσαν*

Συνεχής μέλλοντας

θα ενοχλώ


* Εναλλακτικοί τύποι: ενοχλούνε, ενοχλούσανε

Οι απλοί και συντελεσμένοι χρόνοι

Στους συντελεσμένους χρόνους (παρακείμενο, υπερσυντέλικο, συντελεσμένο μέλλοντα) η κατάληξη είναι άκλιτη.

Επιλέον, όλα τα «ησ-» με τα οποία αρχίζουν οι καταλήξεις γράφονται με ήτα:


Αόριστος

ενόχλησα
ενόχλησες
ενόχλησε

ενοχλήσαμε
ενοχλήσατε
ενόχλησαν*

Απλός μέλλοντας

θα ενοχλήσω
θα ενοχλήσεις
θα ενοχλήσει

θα ενοχλήσουμε
θα ενοχλήσετε
θα ενοχλήσουν*

Συντελεσμένοι χρόνοι

έχω / είχα / θα έχω ενοχλήσει


* Εναλλακτικοί τύποι: ενοχλήσανε (ενοχλήσαν), θα ενοχλήσουνε

Έτσι κλίνονται, μεταξύ άλλων, τα ρήματα:
  • ακολουθώ, απορώ, αργώ, διοικώ
  • ευχαριστώ, ζω, ηρεμώ, ισορροπώ
  • καλλιεργώ, κατηγορώ, μεσολαβώ
  • ξεναγώ, προσπαθώ, στερώ, συμφωνώ
  • τηρώ, τιμωρώ, φιλοξενώ, φλυαρώ
  • χρεοκοπώ, ψυχαγωγώ, ωθώ, ωφελώ

Αλλά και τα σύνθετα που λήγουν σε:
  • -γραφώ (ηχογραφώ, πλαστογραφώ)
  • -δοτώ (τροφοδοτώ, χρηματοδοτώ)
  • -δρομώ (λοξοδρομώ, ταχυδρομώ)
  • -θετώ (τοποθετώ, υιοθετώ)
  • -λογώ (μονολογώ, πληκτρολογώ)
  • -ουργώ (δημιουργώ, λειτουργώ)
  • -ποιώ (σταθεροποιώ, τακτοποιώ)
  • -σκοπώ (βιντεοσκοπώ, κερδοσκοπώ)

Πληκτρολογεί

Ανώμαλες καταλήξεις

Σε μερικά ρήματα οι καταλήξεις των απλών και συντελεσμένων χρόνων δεν ξεκινούν με «ησ-» και χρειάζονται προσοχή:

καλώ
  • κάλεσα
  • θα καλέσω
  • έχω καλέσει
μπορώ
  • μπόρεσα
  • θα μπορέσω
  • έχω μπορέσει
Παρόμοια ρήματα:
  • αποτελώ, αφαιρώ, διαιρώ
  • εξαιρώ, επαινώ, προσκαλώ

Οι άλλες εγκλίσεις

Οι χρόνοι είναι μορφές της οριστικής. Οι άλλες εγκλίσεις σχηματίζονται με παρόμοιο τρόπο.  

Υποτακτική
  • Συνεχής: να ενοχλώ
  • Απλή: να ενοχλήσω
  • Συντελεσμένη: να έχω ενοχλήσει
  • Άλλοι τύποι: να ενοχλούσα, να ενόχλησα, να είχα ενοχλήσει
Προστακτική
  • Συνεχής: (να ενοχλείς), ενοχλείτε
  • Απλή: ενόχλησε, ενοχλήστε

Τακτοποιεί

Διαφοροποιήσεις

α) Ορισμένα λαϊκά ρήματα σε «-λογώ» έχουν μετακομίσει στην πρώτη τάξη και κλίνονται με τις καταλήξεις -ώ/-άς:
  • τραβολογώ, τραβολογάς
  • τσιμπολογώ, τσιμπολογάς
  • χαζολογώ, χαζολογάς

β) Κάποια άλλα παραμένουν στη δεύτερη τάξη, αλλά... πετάγονται στην πρώτη μόνο σε περιστάσεις με καθημερινό ή ανεπίσημο ύφος:
  • οδηγώ, οδηγείς, οδηγεί
  • οδηγάω, οδηγάς, οδηγάει

Παρόμοια ρήματα:
  • προχωρώ
  • τηλεφωνώ
  • τυραννώ


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Το σχόλιό σας θα εγκριθεί πρώτα από τον δάσκαλο98. Παρακαλώ μη γράφετε με greeklish ή κεφαλαία (σημαίνει ότι φωνάζετε), γιατί τα σχόλια θα διαγράφονται.
Πριν τη δημοσίευση ελέγξτε για τυχόν λάθη απροσεξίας, πατώντας στην «Προεπισκόπηση». Περισσότερα εδώ.