29 Ιαν 2024

Η αύξηση στη Β΄ συζυγία

Τα ενεργητικά ρήματα της Β΄ συζυγίας δε χρειάζονται αύξηση στον παρατατικό, γιατί τονίζονται στην παραλήγουσα:
  • αγαπώ → αγαπούσα
  • ενοχλώ → ενοχλούσα

Αλλά και:
  • ζω → ζούσα
  • δρω → δρούσα

Δεν τη χρειάζονται ούτε στον αόριστο, γιατί έχουν την προπαραλήγουσα που θα τονιστεί:
  • αγαπώ → αγάπησα
  • ενοχλώ → ενόχλησα

Εξαίρεση αποτελούν τα μονοσύλλαβα ζω και δρω:


ζω

έζησα
έζησες
έζησε

ζήσαμε
ζήσατε
έζησαν
(ζήσανε)


δρω

έδρασα
έδρασες
έδρασε

δράσαμε
δράσατε
έδρασαν
(δράσανε)


Αυτή η αύξηση διατηρείται ακόμη και όταν γίνουν σύνθετα με κάποια πρόθεση:
  • επιζώ → επέζησα
  • αντιδρώ → αντέδρασα


Άλλα ρήματα με αύξηση

Η εσωτερική αύξηση εμφανίζεται και σε μερικά σύνθετα που μας έρχονται από τα αρχαία ελληνικά.

Κάποια, μάλιστα, φαίνεται ότι βρίσκονται σε μεταβατικό στάδιο, καθώς σχηματίζουν και δεύτερο τύπο χωρίς αύξηση:

Σύνθετα σε -ιστώ
  • εφιστώ → επέστησα
  • καθιστώ → κατέστησα
  • συνιστώ → συνέστησα / σύστησα
Σύνθετα σε -κτώ
  • αποκτώ → απέκτησα / απόκτησα
  • κατακτώ → κατέκτησα / κατάκτησα
Σύνθετα σε -σπώ
  • αποσπώ → απέσπασα / απόσπασα
  • διασπώ → διέσπασα / διάσπασα

Ακόμη πιο σπάνια είναι η αρχαία αύξηση, όπου το αρχικό φωνήεν γίνεται ήτα:
  • απαυδώ → απηύδησα
  • απεργώ → απήργησα / απέργησα
  • διαρκώ → διήρκεσα


ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής
ΕΙΚΟΝΑ: ethnos.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα: