Επίσημο και ανεπίσημο ύφος

Δε μιλάμε και δε γράφουμε πάντα με τον ίδιο τρόπο. Σημαντικό ρόλο παίζουν και οι περιστάσεις, δηλαδή πού βρισκόμαστε, σε ποιον απευθυνόμαστε, ποιοι άλλοι είναι παρόντες κ.ο.κ.

Για παράδειγμα, αλλιώς εκφραζόμαστε όταν ζητάμε μια πληροφορία από έναν άγνωστο και αλλιώς όταν ρωτάμε κάτι τον κολλητό μας· αλλιώς περιγράφουμε προφορικά πώς περάσαμε το Σαββατοκύριακο και αλλιώς το καταγράφουμε σε μια άσκηση στη Γλώσσα.

Ανάλογα, λοιπόν, με τις περιστάσεις επικοινωνίας, το ύφος μας μπορεί να είναι επίσημο ή ανεπίσημο (καθημερινό, οικείο).

Συνομιλία με τον διευθυντή
(επίσημο ύφος)

Συνομιλία με έναν φίλο
(ανεπίσημο ύφος)

1 Το επίσημο ύφος χαρακτηρίζεται από μεγάλες προτάσεις και λέξεις από παλαιότερες μορφές της γλώσσας μας (λόγιες).

* Απευθύνεται σε επίσημα πρόσωπα, σε αγνώστους ή σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας. Επίσης, συνηθίζεται στον γραπτό λόγο.

2 Το καθημερινό ή ανεπίσημο ύφος χαρακτηρίζεται από μικρές προτάσεις και λέξεις περισσότερο απλές και λαϊκές.

* Απευθύνεται σε πρόσωπα του οικογενειακού και του φιλικού μας περιβάλλοντος. Επίσης, συνηθίζεται στον προφορικό λόγο.

Επίσημο ύφος	Ανεπίσημο ύφος
Καλημέρα σας, κύριε Κώστα! Τι κάνετε;	Γεια. Τι έγινε;
Γεια σας, κ. Μαρία!	Γεια σου, κ. Μαρία!
Περιμένω τη γιορτή μου με μεγάλη ανυπομονησία!	Την περιμένω πώς και πώς!

Ειδικά στις καταλήξεις των ρημάτων οι διαφοροποιήσεις είναι πολλές και συχνές:

Επίσημο ύφος	Ανεπίσημο ύφος
αγαπώ οδηγεί	αγαπάω οδηγάει
κοιμάστε	κοιμόσαστε
συναντώνται	συναντιούνται
δε με παίζουν δεν ακούνε	δε με παίζουνε δεν ακούν
ντυνόμουν μιλούσαν	ντυνόμουνα μίλαγαν
έτρεξαν	τρέξανε

Σημαντικό: Όλες αυτές οι εναλλακτικές καταλήξεις είναι σωστές. Απλώς, ανάλογα με τις περιστάσεις, επιλέγουμε κάθε φορά εκείνη που μας ταιριάζει περισσότερο.

ΓλώσσαΓραπτή έκφραση

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΕΣ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού