1 Ιουν 2024

Οι λόγιοι αόριστοι σε -ην/-⁠ης

Μόνο σε ενικό και γ΄ πληθυντικό

Μερικά σύνθετα ρήματα σχηματίζουν τον αόριστο με λόγιο τρόπο. Αυτό σημαίνει ότι στα περισσότερα πρόσωπα έχουν αρχαίες καταλήξεις και εσωτερική αύξηση.


παρα-βαίνω

παρ-έβην
παρ-έβης
παρ-έβη

παρα-βήκαμε
παρα-βήκατε
παρ-έβησαν


υπερ-βαίνω

υπερ-έβην
υπερ-έβης
υπερ-έβη

υπερ-βήκαμε
υπερ-βήκατε
υπερ-έβησαν


Η αύξηση εμφανίζεται ακόμη και αν τα ρήματα βρίσκονται στην παθητική φωνή.


εμ-πλέκομαι

εν-επλάκην
εν-επλάκης
εν-επλάκη

εμ-πλακήκαμε
εμ-πλακήκατε
εν-επλάκησαν


εκ-πλήσσομαι

εξ-επλάγην
εξ-επλάγης
εξ-επλάγη

εκ-πλαγήκαμε
εκ-πλαγήκατε
εξ-επλάγησαν


Τα πρώτα δύο πρόσωπα του πληθυντικού έχουν προσαρμοστεί στη σύγχρονη γλώσσα μας και κλίνονται όπως το «ντύθηκα».

Ταυτόχρονα απουσιάζει η αύξηση, άρα και οι αλλαγές που προκαλεί σε κάποιες προθέσεις.


παρ-ίσταμαι

παρ-έστην
παρ-έστης
παρ-έστη

παρα-στήκαμε
παρα-στήκατε
παρ-έστησαν


υφ-ίσταμαι

υπ-έστην
υπ-έστης
υπ-έστη

υπο-στήκαμε
υπο-στήκατε
υπ-έστησαν


Μετά τον αόριστο

Με τον ίδιο τρόπο (χωρίς αύξηση και με τις προθέσεις στην αρχική τους μορφή) σχηματίζονται ο απλός μέλλοντας και οι συντελεσμένοι χρόνοι:

παραβαίνω / παρέβην
  • θα παραβώ
  • έχω παραβεί

εκπλήσσομαι / εξεπλάγην
  • θα εκπλαγώ
  • έχω εκπλαγεί

παρίσταμαι / παρέστην
  • θα παραστώ
  • έχω παραστεί

Περισσότερα στις αναρτήσεις που ακολουθούν:

1. Τα σύνθετα του «βαίνω»
2. Ρήματα σε -ομαι με λόγιο αόριστο
3. Η οικογένεια του «ίσταμαι»
4. Αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι


Αφιερώματα

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Το σχόλιό σας θα εγκριθεί πρώτα από τον δάσκαλο98. Παρακαλώ μη γράφετε με greeklish ή κεφαλαία (σημαίνει ότι φωνάζετε), γιατί τα σχόλια θα διαγράφονται.
Πριν τη δημοσίευση ελέγξτε για τυχόν λάθη απροσεξίας, πατώντας στην «Προεπισκόπηση». Περισσότερα εδώ.