Τα επίθετα σε -ας, -ασα, -αν

Αρχαιόκλιτα και... επιζήσαντα!

Αυτά τα όμορφα επίθετα μάς έρχονται από τα αρχαία ελληνικά και χρειάζονται λίγη προσοχή.

Στην πραγματικότητα είναι αρχαίες επιθετικές μετοχές, δηλαδή έχουν δημιουργηθεί από ρήματα:

• ο επιζήσας, η επιζήσασα, το επιζήσαν
• ο εναπομείνας, η εναπομείνασα, το εναπομείναν

Δύο παρατηρήσεις για την κλίση τους:

Τα αρσενικά και τα ουδέτερα έχουν την ίδια γενική και στους δύο αριθμούς.

Στη γενική πληθυντικού ο τόνος κατεβαίνει και στα τρία γένη.

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

ο
του
τον

επιζήσας
επιζήσαντος
επιζήσαντα

οι
των
τους

επιζήσαντες
επιζησάντων
επιζήσαντες

η
της
την

επιζήσασα
επιζήσασας
επιζήσασα

οι
των
τις

επιζήσασες
επιζησασών
επιζήσασες

το
του
το

επιζήσαν
επιζήσαντος
επιζήσαν

τα
των
τα

επιζήσαντα
επιζησάντων
επιζήσαντα

Εξασκηθείτε με ένα ουσιαστικό (π.χ. ο επιζήσας ναυαγός, η επιζήσασα Αρμένισσα, το επιζήσαν εβραιόπουλο)

Σύγχρονη χρήση

Αυτές οι αρχαίες μετοχές έχουν επιβιώσει αποσπασματικά στη γλώσσα μας, δηλαδή δε σχηματίζουν όλα τα γένη ή όλες τις πτώσεις.

α) Κάποιες τις συναντούμε μόνο σε καθιερωμένες φράσεις λόγιας προέλευσης:

• ο κλέψας του κλέψαντος
• ο πρώτος διδάξας
• οι διατελέσαντες πρωθυπουργοί
• το επεισόδιο θεωρείται λήξαν

Θεατρική παράσταση

β) Άλλες έχουν ουσιαστικοποιηθεί, δηλαδή χρησιμοποιούνται ως ουσιαστικά:

• ο προλαλήσας, η προλαλήσασα
• οι ανανήψαντες, οι αποβιώσαντες
• οι αποφοιτήσαντες, οι εναπομείναντες
• οι επιζήσαντες, οι ψηφίσαντες

Η κλίση των επιθέτων  1.  Τα επίθετα σε -ος, -η, -ο  2.  Τα επίθετα σε -ος, -α, -ο  3.  Τα επίθετα σε -ος, -ος, -ο  4.  Τα επίθετα σε -ης, -ης, -ες  5.  Τα επίθετα σε -ης, -α, -ικο  6.  Τα επίθετα σε -άς, -ού, -άδικο  7.  Τα επίθετα σε -ής, -ού, -ίδικο  8.  Τα επίθετα σε -ων, -ουσα, -ον  9.  Τα επίθετα σε -είς, -είσα, -έν 10. Τα επίθετα σε -ας, -ασα, -αν 11. Τα επίθετα σε -ών, -ούσα, -ούν 12. Τα επίθετα σε -ών, -ώσα, -ών 13. Τα επίθετα σε -ων, -ων, -ον 14. Τα επίθετα σε -ής, -ιά, -ί 15. Τα επίθετα σε -ύς, -ιά, -ύ 16. Τα επίθετα σε -ύς, -εία, -ύ 17. Το επίθετο «πολύς» 18. Επίθετα με άλλες καταλήξεις ► Τα άκλιτα επίθετα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΕΣ: ert@youtube, opentvgr@youtube, nealesvou.gr