Τα επίθετα σε -ών, -ούσα, -ούν

Λίγα και καλά!

Αυτά τα επίθετα μάς έρχονται από τα αρχαία ελληνικά και χρειάζονται προσοχή.

Στην πραγματικότητα είναι αρχαίες επιθετικές μετοχές, δηλαδή έχουν δημιουργηθεί από ρήματα:

• ο διαφωνών, η διαφωνούσα, το διαφωνούν
• ο μειοψηφών, η μειοψηφούσα, το μειοψηφούν

Διαφωνούντες

Δύο παρατηρήσεις για την κλίση τους:

Τα αρσενικά και τα ουδέτερα έχουν την ίδια γενική και στους δύο αριθμούς.

Τα θηλυκά κατεβάζουν τον τόνο στη γενική πληθυντικού.

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

ο
του
τον

διαφωνών
διαφωνούντος
διαφωνούντα

οι
των
τους

διαφωνούντες
διαφωνούντων
διαφωνούντες

η
της
τη

διαφωνούσα
διαφωνούσας
διαφωνούσα

οι
των
τις

διαφωνούσες
διαφωνουσών
διαφωνούσες

το
του
το

διαφωνούν
διαφωνούντος
διαφωνούν

τα
των
τα

διαφωνούντα
διαφωνούντων
διαφωνούντα

Εξασκηθείτε με ένα ουσιαστικό (π.χ. ο διαφωνών πολιτικός, η διαφωνούσα άποψη, το διαφωνούν στέλεχος)

Παρόμοια επίθετα:

• αιτών, αναλογών
• αντιφρονών, βεβαιών
• διατελών, διοικών, επικρατών
• μειοψηφών, πλειοψηφών

Σύγχρονη χρήση

Αυτές οι αρχαίες μετοχές έχουν επιβιώσει αποσπασματικά στη γλώσσα μας, δηλαδή δε σχηματίζουν όλα τα γένη ή όλες τις πτώσεις.

α) Κάποιες τις συναντούμε μόνο σε καθιερωμένες φράσεις λόγιας προέλευσης:

• η ανθούσα βιομηχανία
• η ευημερούσα κοινωνία
• η μετανοούσα Mαγδαληνή
• οι βαρυπενθούντες συγγενείς
• τα συγκοινωνούντα δοχεία

β) Άλλες έχουν ουσιαστικοποιηθεί, δηλαδή χρησιμοποιούνται ως ουσιαστικά:

• οι αναξιοπαθούντες, οι δεινοπαθούντες
• οι εγκαλούντες, οι κρατούντες
• οι παλιννοστούντες, οι συμπαθούντες

Σιγά σιγά, ωστόσο, το αρσενικό τους αποκτά τη σύγχρονη κατάληξη σε -ας:

• ο αντιφρονών → ο αντιφρονούντας
• ο διαφωνών → ο διαφωνούντας

Η κλίση των επιθέτων  1.  Τα επίθετα σε -ος, -η, -ο  2.  Τα επίθετα σε -ος, -α, -ο  3.  Τα επίθετα σε -ος, -ος, -ο  4.  Τα επίθετα σε -ης, -ης, -ες  5.  Τα επίθετα σε -ης, -α, -ικο  6.  Τα επίθετα σε -άς, -ού, -άδικο  7.  Τα επίθετα σε -ής, -ού, -ίδικο  8.  Τα επίθετα σε -ων, -ουσα, -ον  9.  Τα επίθετα σε -είς, -είσα, -έν 10. Τα επίθετα σε -ας, -ασα, -αν 11. Τα επίθετα σε -ών, -ούσα, -ούν 12. Τα επίθετα σε -ών, -ώσα, -ών 13. Τα επίθετα σε -ων, -ων, -ον 14. Τα επίθετα σε -ής, -ιά, -ί 15. Τα επίθετα σε -ύς, -ιά, -ύ 16. Τα επίθετα σε -ύς, -εία, -ύ 17. Το επίθετο «πολύς» 18. Επίθετα με άλλες καταλήξεις ► Τα άκλιτα επίθετα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΕΣ: westsussex.local-offer.org, argolikianaptiksi.gr, opentvgr@youtube