Λίγα και καλά!
Τα επίθετα αυτά θέλουν προσοχή, γιατί μας έρχονται από τα αρχαία ελληνικά. Ευτυχώς, έχουν τις ίδιες καταλήξεις στο αρσενικό και στο θηλυκό γένος.
Επιπλέον:
Τα αρσενικά και τα θηλυκά διατηρούν το ωμέγα μόνο στην ονομαστική του ενικού.
Η γενική ενικού και πληθυντικού είναι ίδια και στα τρία γένη. Στον πληθυντικό, μάλιστα, ο τόνος μετακινείται μία θέση.
Ενικός αριθμός
Πληθυντικός αριθμός
ο
του
τον
μετριόφρων
μετριόφρονος
μετριόφρονα
οι
των
τους
μετριόφρονες
μετριοφρόνων
μετριόφρονες
η
της
τη
μετριόφρων
μετριόφρονος
μετριόφρονα
οι
των
τις
μετριόφρονες
μετριοφρόνων
μετριόφρονες
το
του
το
μετριόφρον
μετριόφρονος
μετριόφρον
τα
των
τα
μετριόφρονα
μετριοφρόνων
μετριόφρονα
Εξασκηθείτε με ένα ουσιαστικό (π.χ. ο μετριόφρων αθλητής, η μετριόφρων ηθοποιός, το μετριόφρον παιδί)
Έτσι κλίνονται, μεταξύ άλλων, τα επίθετα:
Μαζί τους και όσα λήγουν σε:
- ακτήμων, αμνήμων
- αυτόχθων, δεισιδαίμων
- ειδήμων, ελεήμων
- μείζων, νοήμων
- πείσμων, πολυπράγμων
- -γνώμων (ευγνώμων, ισχυρογνώμων)
- -φρων (παράφρων, σώφρων)
Ειδική περίπτωση
Το ουδέτερο του επιθέτου ελάσσων στις όμοιες πτώσεις του ενικού ανεβάζει τον τόνο στην προπαραλήγουσα:
- ο/η ελάσσων — το έλασσον (ζήτημα)
Σύγχρονη χρήση
Μερικά από αυτά τα επίθετα έχουν επιβιώσει αποσπασματικά στη γλώσσα μας, δηλαδή δε σχηματίζουν όλα τα γένη ή όλες τις πτώσεις.
α) Κάποια τα συναντούμε μόνο σε καθιερωμένες φράσεις λόγιας προέλευσης:
- ζήτημα ήσσονος σημασίας
- το φιλοθέαμον κοινό
β) Άλλα έχουν ουσιαστικοποιηθεί, δηλαδή χρησιμοποιούνται ως ουσιαστικά:
- οι αιθεροβάμονες, οι αριθμομνήμονες
- οι εμπειρογνώμονες, οι πραγματογνώμονες
Σιγά σιγά, ωστόσο, το αρσενικό τους αποκτά τη σύγχρονη κατάληξη σε -ας:
- ο εμπειρογνώμων → ο εμπειρογνώμονας
- ο μετριόφρων → ο μετριόφρονας
ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού, Γραμματική Α΄-Γ΄ Γυμνασίου, Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΕΣ: Arkas-The-Original-Page@facebook, fhw.gr, EthnosNewspaper@youtube
ΕΙΚΟΝΕΣ: Arkas-The-Original-Page@facebook, fhw.gr, EthnosNewspaper@youtube
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου