Το μεταίσθημα

Το είδωλο των αντικειμένων που παρατηρούμε σχηματίζεται στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού μας. Από εκεί μεταφέρεται μέσω του οπτικού νεύρου στον εγκέφαλο, προκειμένου να υποστεί την κατάλληλη επεξεργασία.

Η οπτική εντύπωση, όμως, που δημιουργείται πάνω στον αμφιβληστροειδή δεν εξαφανίζεται αμέσως μόλις λείψει αυτό που είδαμε, αλλά διατηρείται αναλλοίωτη για ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα (περίπου από 1/12 μέχρι 1/20 του δευτερολέπτου). Αν εκείνη τη στιγμή δούμε μια άλλη εικόνα, ο εγκέφαλός μας δεν μπορεί να την ξεχωρίσει από την προηγούμενη.

Αυτή η ιδιότητα του εγκεφάλου μας ονομάζεται μεταίσθημα. Το μεταίσθημα είναι μια φυσική οφθαλμαπάτη, η οποία επιτρέπει στον άνθρωπο (αλλά και σε άλλα ζώα με εξελιγμένους οφθαλμούς)

να αντιλαμβάνεται τον μεταβαλλόμενο χώρο γύρω του σαν μια συνέχεια και

να υπολογίζει την ταχύτητα των κινούμενων αντικειμένων στο οπτικό του πεδίο.

Ο άνθρωπος αξιοποίησε το μεταίσθημα για να βελτιώσει την αισθητική του απόλαυση. Ο κινηματογράφος και η τηλεόραση, τα κινούμενα σχέδια και οι διάφορες κινούμενες εικόνες (animation) στηρίζονται σε αυτήν ακριβώς την ιδιότητα: Μια σειρά από εικόνες προβάλλονται με γρήγορο τρόπο, ώστε να δημιουργείται στον θεατή η ψευδαίσθηση της κίνησης.

Παραδείγματα

1 Ένα από τα πρώτα πειράματα που έγιναν αφορούσε μια εικόνα με ένα κλουβί και μια με ένα πουλί.

Παρακολουθήστε την αργή και τη γρήγορη εναλλαγή τους. Στη δεύτερη περίπτωση ο εγκέφαλός μας νομίζει ότι το πουλί μπήκε στο κλουβί!

2 Είναι αυτονόητο ότι όσο περισσότερο μοιάζουν οι εικόνες τόσο ευκολότερα ενεργοποιείται το μεταίσθημα. Παρατηρήστε τις ακόλουθες 30 φάσεις από την περιστροφή της Γης γύρω από τον άξονά της. Ξεκινήστε από την πρώτη σειρά και φανταστείτε την εικόνα να κινείται:

Όσο πιο γρήγορα εναλλάσσονται οι 30 φάσεις του πλανήτη μας τόσο πιο αληθινή μοιάζει η νέα, κινούμενη εικόνα:

3 Ένα ακόμη παράδειγμα είναι οι 16 φωτογραφίες ενός αλόγου και του αναβάτη του. Η κατάλληλη εναλλαγή τους δίνει μια σχεδόν φυσική κίνηση!

Να και μια όμορφη εικόνα που έφτιαξαν στο καλό ιστολόγιο ...τα βλέπει η Στ΄ και γελά:

Τεχνικές κινούμενης εικόνας

ΚατασκευέςΦως – Όραση

ΠΗΓΕΣ: Φυσικά ΣΤ΄ Δημοτικού, tiemathasimera.blogspot.com, el.wikipedia.org
ΕΙΚΟΝΕΣ: dapontes.gr (1-9), blogs.sch.gr/chrysantor (10)