Τα περισσότερα αρσενικά λήγουν σε -ος, -ης και -ας:
- ο ουρανός
- ο μαθητής + ο μπακάλης
- ο αγώνας + ο μπαμπάς
(τα αρσενικά με άλλες καταλήξεις είναι πολύ λίγα)
Τα αρσενικά σε -ος
Αυτά τα ουσιαστικά είναι ισοσύλλαβα. Τα περισσότερα διατηρούν σταθερό τον τόνο σε όλες τις πτώσεις, οπότε κλίνονται εύκολα:
- ο ουρανός, του ουρανού
- ο γλάρος, του γλάρου
- ο ρινόκερος, του ρινόκερου
Ωστόσο, πολλά προπαροξύτονα χρειάζονται προσοχή, διότι στη γενική του ενικού και στη γενική και αιτιατική του πληθυντικού κατεβάζουν τον τόνο μία θέση:
- ο όροφος, του ορόφου (ή όροφου)
- ο δάσκαλος, του δασκάλου (ή δάσκαλου)
- ο βάτραχος, του βάτραχου (ή βατράχου)
► Η κλητική των αρσενικών σε -ος δεν είναι ίδια με την αιτιατική, όπως στα υπόλοιπα αρσενικά, αλλά λήγει σε -ε και -οι.
Τα αρσενικά σε -ης
Αυτά τα ουσιαστικά είναι επίσης ισοσύλλαβα. Στη γενική του πληθυντικού τονίζονται πάντα στη λήγουσα:
- ο μαθητής, των μαθητών
- ο αγρότης, των αγροτών
► Μια μικρή ομάδα αποτελούν τα αρσενικά σε -ης/-ηδες. Είναι ανισοσύλλαβα και κλίνονται με τον δικό τους τρόπο.
► Πολύ μικρότερες ομάδες αποτελούν τα αρσενικά σε -ης/-εις και -υς. Είναι ισοσύλλαβα ή ανισοσύλλαβα και κλίνονται με διάφορους τρόπους.
Τα αρσενικά σε -ας
Και αυτά τα ουσιαστικά είναι ισοσύλλαβα. Τα περισσότερα παροξύτονα διατηρούν σταθερό τον τόνο σε όλες τις πτώσεις, οπότε κλίνονται εύκολα:
- ο αγώνας, των αγώνων
Τα υπόλοιπα παροξύτονα και όλα τα προπαροξύτονα στη γενική του πληθυντικού κατεβάζουν τον τόνο μία θέση:
- ο μήνας, των μηνών
- ο ελέφαντας, των ελεφάντων
► Μια μικρή ομάδα αποτελούν τα αρσενικά σε -άς/-άδες. Είναι ανισοσύλλαβα και κλίνονται με τον δικό τους τρόπο.
► Πολύ μικρότερη ομάδα αποτελούν τα αρσενικά σε -έας/-είς. Στις περισσότερες πτώσεις είναι ισοσύλλαβα και κλίνονται με τον δικό τους τρόπο.
Αρσενικά με άλλες καταλήξεις
Αποτελούν μια πολύ μικρή ομάδα και είναι ισοσύλλαβα ή ανισοσύλλαβα. Τα περισσότερα λήγουν σε -ές και τα υπόλοιπα σε -ους και -ρ:
- ο κεφτές, οι κεφτέδες
- ο παππούς, οι παππούδες
- ο διδάκτωρ, οι διδάκτορες
Συγκεντρωτικός πίνακας
Καταλήξεις*
-ος
-ης
-ης/-ηδες
-ης/-εις
-υς
-ης/-ηδες
-ης/-εις
-υς
-ας
-άς/-άδες
-έας/-είς
-άς/-άδες
-έας/-είς
-ές
-ους
-ρ
-ους
-ρ
(άλλες καταλήξεις)
Παραδείγματα
ουρανός
μαθητής
μπακάλης
ασθενής, πρέσβης
ιχθύς, μυς
μπακάλης
ασθενής, πρέσβης
ιχθύς, μυς
αγώνας, μήνας
μπαμπάς
συγγραφέας
μπαμπάς
συγγραφέας
κεφτές
παππούς, απόπλους
διδάκτωρ
παππούς, απόπλους
διδάκτωρ
εύελπις, Παπαναστασίου
* Υπάρχουν και αρσενικά με διαφορετικές καταλήξεις, αλλά είναι άκλιτα και δε μας ενδιαφέρουν εδώ: πλασιέ, κλόουν, φιναλίστ, σεφ
Δείτε τις κλίσεις αναλυτικά
ΑφιερώματαΟυσιαστικά
ΕΙΚΟΝΕΣ: blueskydreamers.com, vseosvita.ua, the-dots.com, petros-syrigos.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου