Ο Ουρανός είναι ο πρώτος πλανήτης που ανακαλύφθηκε από τον άνθρωπο. Εξακολουθεί όμως μέχρι σήμερα να είναι ιδιαίτερα αινιγματικός και μυστηριώδης.
Στο επεισόδιο αυτό γνωρίζουμε τα χαρακτηριστικά και τις συνθήκες του Ουρανού αλλά και τους σημαντικότερους δορυφόρους του: τον Όμπερον, την Τιτάνια, τον Άμπριελ, τον Άριελ και τη Μιράντα.
Στο επεισόδιο αυτό ταξιδεύουμε στον πλανήτη Κρόνο και γνωρίζουμε τα βασικά χαρακτηριστικά του πλανήτη και των δακτυλίων του αλλά και τους δορυφόρους του, Τιτάνα και Εγκέλαδο.
Ξεκινάμε το ταξίδι μας από τον πλανήτη Δία, τον γίγαντα του ηλιακού μας συστήματος. Γνωρίζουμε τα μεγέθη και τις συνθήκες του πλανήτη αλλά και τις παρατηρήσεις που έκανε ο Γαλιλαίος για τους δορυφόρους του, οι οποίες άλλαξαν δραματικά τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο.
► Μια διόρθωση από τον κ. Καστανά: Ο Δίας είναι πεπλατυσμένος στους πόλους και διογκωμένος στον ισημερινό του.
Το κανάλι Astronio του YouTube παρουσιάζει σύντομα βίντεο σχετικά με την αστροφυσική και τις θετικές επιστήμες. Τα ιδιαιτέρως καλοφτιαγμένα επεισόδια αυτού του μοναδικού ταξιδιού επιμελείται ο αστροφυσικός Παύλος Καστανάς.
Το κανάλι του YouTube που «διδάσκει» αστροφυσική με απλούς όρους
ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ – Μάρτιος 2019
Της Αλεξάνδρας Κασσίμη
Δημοσιογράφος
Η αγάπη και η «προσκόλλησή» του στο σύμπαν και τα μυστήριά του εκδηλώθηκε σε πολύ νεαρή ηλικία. Σπούδασε φυσική με όραμα να ολοκληρώσει τις μεταπτυχιακές του σπουδές στην αστροφυσική.
Αναζητούσε έναν τρόπο να μοιραστεί το επιστημονικό του ταξίδι στα άστρα με ένα ευρύτερο κοινό. Έτσι γεννήθηκε το Αστρόνιο, ένα κανάλι στο YouTube που έχει στόχο να φέρει το διάστημα πιο... κοντά και να το κάνει οικείο στο ελληνόφωνο κοινό.
Ο ίδιος είναι καθηγητής στην ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση και διδάσκει θετικές επιστήμες (Φυσική, Μαθηματικά, Μηχανική Ρευστών κλπ.), ενώ έχει εργαστεί και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ο λόγος για τον Παύλο Καστανά, τον πρωταγωνιστή και «σκηνοθέτη» του Αστρόνιο, το οποίο επιτρέπει σε ένα μη εξειδικευμένο κοινό να γνωρίσει από κοντά, με τεκμηρίωση επιστημονική αλλά εύκολα κατανοητή, τον κόσμο των άστρων.
Έχοντας σπουδάσει και στο εξωτερικό, ο Παύλος Καστανάς παρακολουθούσε ξενόγλωσσα κανάλια αντίστοιχου περιεχομένου και οραματιζόταν τη μεταφορά τέτοιων προσπαθειών και στην Ελλάδα.
«Είμαι αστροφυσικός», μας συστήνεται και εξηγεί πώς προέκυψε η ιδέα. «Είπα να κάνω αυτή την προσπάθεια, καλύπτοντας και τη δική μου επιθυμία να μιλήσω για την επιστήμη που αγαπώ. Στην αρχή ήταν σαν ένα πείραμα που δεν ήξερα αν θα πετύχει. Έγραψα δέκα σενάρια, έμαθα να σκηνοθετώ και να επεξεργάζομαι βίντεο, και είπα “πάμε κι ό,τι γίνει!”».
Ένα συναρπαστικό σύμπαν
Η γεφύρωση του χάσματος ανάμεσα στους επιστήμονες και στο ευρύ κοινό αποτελεί τον βασικό σκοπό της προσπάθειάς του. «Η αστροφυσική έχει αποκαλύψει ένα συναρπαστικό σύμπαν και έχει αλλάξει ριζικά ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τη θέση μας μέσα σε αυτό. Αυτή η γνώση, όμως, τελικά δε φτάνει στην κοινωνία και αυτό το θεωρώ τεράστιο πρόβλημα. Είναι σαν να υπάρχουν “ανθρωπότητες διαφορετικών ταχυτήτων”. Δηλαδή από τη μια έχεις ανθρώπους που προσπαθούν να καταλάβουν τι συμβαίνει μέσα σε μια μελανή οπή και μέσα από ποιες φυσικές διεργασίες προέκυψε το σύμπαν και από την άλλη έχεις ανθρώπους που δεν ξέρουν τι είναι τα άστρα που βλέπουν το βράδυ στον ουρανό. Εμένα με τρομάζει αυτό, δείχνει ότι είμαστε διχασμένοι ως ανθρωπότητα σε ένα πολύ θεμελιώδες κομμάτι της ύπαρξής μας», εξηγεί ο κ. Καστανάς χωρίς να κρύβει τον ενθουσιασμό του για το αντικείμενό του.
Το κανάλι του απευθύνεται σε όλους, ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου, ηλικίας ή επαγγελματικής κατάρτισης. Σύμφωνα με τα στατιστικά όμως, η πλειονότητα των τηλεθεατών του βρίσκεται μεταξύ 25 και 34 ετών.
Ωστόσο δεν είναι λίγα τα μικρά παιδιά που τον παρακολουθούν —κάθε άλλο: «Περιμένω με αγωνία κάθε φορά που θα βγάλει το Αστρόνιο ένα νέο επεισόδιο. Μιλάει για πράγματα τα οποία δεν ήξερα καν ότι υπάρχουν», λέει η 9χρονη Έλλη. «Μερικά από αυτά που λέει δεν τα καταλαβαίνω, αλλά πάντα θέλω να βγω μετά έξω και να χαζέψω τα αστέρια. Περιμένω πότε θα πάρω το πρώτο μου τηλεσκόπιο», εξηγεί η μικρή θαυμάστρια της δουλειάς του Παύλου Καστανά.
Ο ίδιος προσπαθεί όσο γίνεται να μη χρησιμοποιεί πολύ «τεχνικές» ορολογίες, ώστε να μπορεί ο οποιοσδήποτε να καταλάβει τα φαινόμενα που περιγράφει. Κάποιες έννοιες είναι πολύ σύνθετες για τα μικρά παιδιά, παραδέχεται ο ίδιος και εξηγεί ότι «αυτό που θα ήθελα πραγματικά θα ήταν ο θεατής να αισθάνεται για λίγο ότι εγκαταλείπει τη Γη και ότι ταξιδεύει στο διάστημα».
Επικοινωνία με το κοινό
Μέσω μηνυμάτων στα κοινωνικά δίκτυα και στο ηλεκτρονικό του ταχυδρομείο ο Παύλος Καστανάς λαμβάνει τα σχόλια και τις παρατηρήσεις του κοινού. «Μου κάνουν μεγάλη εντύπωση τα μηνύματα που λαμβάνω από νέα παιδιά, που μου γράφουν ότι αποφάσισαν να σπουδάσουν φυσική και αστροφυσική βλέποντας τα βίντεό μου. Αυτή νομίζω είναι η μεγαλύτερη επιβράβευση που μπορεί να εισπράξει κάποιος που ασχολείται με την επικοινωνία της επιστήμης», τονίζει ο ίδιος και συμπληρώνει: «Υπάρχουν πολλοί που εκμυστηρεύονται ότι δεν είχαν ασχοληθεί ποτέ με το διάστημα, αλλά τώρα άνοιξε ένα νέο παράθυρο γνώσης στο μυαλό τους».
Ως εκπαιδευτικός ο ίδιος βρίσκει ιδιαίτερη χαρά στη διαδικασία της διδασκαλίας. Πώς μπορεί κανείς να περιγράψει σε ένα μικρό παιδί όμως τόσο σύνθετες έννοιες; «Η Γη είναι ένας πλανήτης. Ένας γιγάντιος βράχος που γυρίζει γύρω από τον Ήλιο παρέα με άλλους πλανήτες. Όλη αυτή η παρέα αποτελεί ένα ηλιακό σύστημα. Βγες έξω να δεις τα άστρα τη νύχτα. Κάθε φωτεινή κουκκίδα που βλέπεις στον νυχτερινό ουρανό είναι ένα ολόκληρο ηλιακό σύστημα, δηλαδή ένας άλλος Ήλιος, που γύρω του γυρίζουν πλανήτες. Κάθε τέτοιος πλανήτης είναι εντελώς μοναδικός και διαθέτει διαφορετικές συνθήκες από τους άλλους. Σε κάποιους από αυτούς βρέχει γυαλί ή διαμάντια, σε άλλους έχει τρομακτικούς ανέμους, και υπάρχουν και κάποιοι που μπορεί να μοιάζουν με τη Γη», απαντά.
«Σκέψου πόση ώρα μπορείς να κουβεντιάζεις με ένα παιδί για τις συνθήκες που θα συναντούσες σε έναν τέτοιο πλανήτη. Έτσι και ανάψεις τη σπίθα της φαντασίας στις μικρές ηλικίες, όλα μετά παίρνουν τον δρόμο τους», περιγράφει τη μαγική διαδικασία διαλόγου με τα παιδιά.
Εκτός από το κανάλι στο διαδίκτυο ο Παύλος Καστανάς συμμετέχει ή πρωταγωνιστεί σε πολλές εκδηλώσεις που γίνονται σε διάφορους χώρους και περιλαμβάνουν κυρίως ομιλίες. Η ταχύτητα των εξελίξεων στην αστροφυσική είναι ιλιγγιώδης και οι ανακαλύψεις σχεδόν καθημερινό φαινόμενο που απαιτεί συνεχή μελέτη. «Δυστυχώς, δεν έχω τον χρόνο να κάνω όσες ομιλίες θα ήθελα λόγω της δουλειάς και λόγω του καναλιού», λέει.
Αυτόν τον καιρό κάνει μια προσπάθεια να φέρει την επιστήμη ακόμη και στα... μπαρ, οργανώνοντας κουίζ αστροφυσικής.
Ο αστροφυσικός Παύλος Καστανάς μεταφράζει και τραγουδά στα ελληνικά το «Galaxy Song» των Monty Python, διάσημων και ανατρεπτικών κωμικών.
Ενεργοποιήστε, αν θέλετε, τους υπότιτλους του βίντεο, ταξιδέψτε και... φιλοσοφήστε!
Όταν η ζωή σε παίρνει από κάτω
και όλα μοιάζουν δύσκολα ή μουντά
κι οι άνθρωποι φέρονται ηλίθια, παράξενα ή χαζά
κι αρχίζεις να ζορίζεσαι αρκετά...
Σκέψου πως έχουμε για σπίτι έναν όμορφο πλανήτη
που γυρνά από δύση προς ανατολή.
Κινείται σε τροχιά, μήνες τρεις κι άλλους εννιά,
γύρω απ’ τον Ήλιο, της ενέργειας την πηγή.
Τώρα ο Ήλιος κι όλοι εμείς κι όλα τ’ άστρα που θα δεις
γιγάντια διαγράφουμε τροχιά
κάπου στον Ωρίωνα, του Γαλαξία βραχίονα,
στην όμορφη αστρική μας γειτονιά.
Ο Γαλαξίας, αν τον δεις, αστέρια έχει διακόσια δισ.,
σκόνη και σχηματισμούς νεφών.
Φαρδαίνει κεντρικώς, δέκα χιλιάδες έτη φωτός,
σε μια όμορφη εικόνα που ’ρθε απ’ το παρελθόν.
Έχει σχήμα σπειροειδές και νομίζαν μέχρι χθες
μονάχος πως τραβάει το κουπί,
μα του Hubble τα αισθητήρια είδαν τρισεκατομμύρια
σε μια αέναη του κόσμου διαστολή.
Και το σύμπαν, σαν μπαλόνι, διαστέλλεται, φουσκώνει
προς όλες τις κατευθύνσεις διαρκώς.
Η ταχύτητά μεγάλη του φωτός, δε μοιάζει μ' άλλη,
είν’ η μέγιστη που υπάρχει γενικώς.
Γι’ αυτό απλά θυμήσου, θαύμα είναι η ζωή σου,
αν νιώθεις τόσο μόνος και μικρός!
Μα ευχήσου να έχει μείνει κάπου αλλού νοημοσύνη·
εδώ δεν έχουμε άλλη, δυστυχώς!
ΣΤΙΧΟΙ: Άκης Λούκας, Παύλος Καστανάς ΜΟΥΣΙΚΗ: Eric Idle, John Du Prez ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Παύλος Καστανάς ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ: 2019
Ταξιδεύουμε στα πέρατα του ηλιακού μας συστήματος και γνωρίζουμε τη Ζώνη του Κάιπερ και τους νάνους πλανήτες.
Επισκεπτόμαστε τον Πλούτωνα, τη Χαουμέια και τον Μακεμάκε που βρίσκονται στη Ζώνη του Κάιπερ, αλλά και την κοντινή μας Δήμητρα που βρίσκεται στη Ζώνη των Αστεροειδών.
Επίσης, γνωρίζουμε ένα ουράνιο σώμα κομβικό για την ιστορία της αστρονομίας, την Έριδα, αλλά και τους υποψήφιους νάνους πλανήτες Όρκο και Σέντνα.
Η χρυσή άμμος και τα ασημένια νερά των ακτών της Ελλάδας είναι ένας πολύτιμος θησαυρός που ανήκει σε όλους μας. Γι’ αυτό πρέπει να τον προστατέψουμε όλοι μαζί!
Το καλοκαίρι όλοι χρειαζόμαστε υψηλό δείκτη προστασίας. Το ίδιο και οι παραλίες μας. Ας προστατέψουμε τις θάλασσες και τις ακτές της Ελλάδας όλοι μαζί, για να μπορούμε να απολαμβάνουμε αυτόν τον φυσικό θησαυρό για πάντα...
Τα πλαστικά: Μεγάλος μπελάς! Ό,τι χειρότερο για τις θάλασσες! Δεν εξαφανίζονται ποτέ και με τον καιρό διασπώνται σε μικρά μικρά κομμάτια που απειλούν όλα τα θαλάσσια πλάσματα και τελικά κι εμάς τους ίδιους!
ΛΟΝΔΙΝΟ. Παγκόσμιο ρεκόρ στην κατάδυση πέτυχε ο πολυεκατομμυριούχος εξερευνητής Βίκτορ Βέσκοβο, φθάνοντας με το βαθυσκάφος του στο απίστευτο βάθος των 10.927 μ. στην Τάφρο των Μαριανών. Η επίδοσή του είναι πολύ κοντά στο βαθύτερο σημείο των ωκεανών (10.971 μ.), στην ίδια περιοχή του δυτικού Ειρηνικού.
Το βαθυσκάφος του Τεξανού εξερευνητή είχε μήκος 4,6 μ., πλάτος 1,9 μ. και ύψος 3,7 μ.
Στη διάρκεια της τετράωρης εξερεύνησης η ομάδα του Βέσκοβο ανακάλυψε νέα είδη, όπως τέσσερα άγνωστα μέχρι χθες οστρακόδερμα, θαλάσσια σκουλήκια και σαλιγκάρια, αλλά και πλαστικές σακούλες και πλαστικά περιτυλίγματα γλυκών, άλλη μια ένδειξη της σοβαρότητας του προβλήματος που συνιστά η συσσώρευση πλαστικών αποβλήτων στους ωκεανούς.
Οι επιστήμονες θα εξετάσουν τα ζωικά είδη που συνέλεξαν οι εξερευνητές, για να δουν αν περιέχουν μικροσκοπικές ποσότητες πλαστικών.
Οικοδομείται ένα νέο διοικητικό κέντρο στην έρημο, 45 χλμ. ανατολικά του Καΐρου
ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Μάιος 2019
Από μια ολοκαίνουργια πρωτεύουσα, στη μέση της ερήμου, 45 χλμ. ανατολικά του Καΐρου, επιθυμεί η αιγυπτιακή κυβέρνηση να αρχίσει να διοικεί το κράτος. Η σημερινή πρωτεύουσα έχει μεταβληθεί σε μια μητρόπολη, η οποία στεγάζει πάνω από 20 εκατομμύρια ανθρώπους και ασφυκτιά από το έντονο κυκλοφοριακό.
Οι εργάτες δίνουν αγώνα με τον χρόνο, προκειμένου να ανοικοδομήσουν κάποιους πυρήνες της νέας πόλης που θα αντικαταστήσει το Κάιρο. Το χρονικό όριο για την ολοκλήρωσή της έχει οριστεί στα μέσα της δεκαετίας του 2020, ωστόσο το πρόγραμμα, κόστους 58 δισ. δολαρίων, εξακολουθεί να αναζητεί χρηματοδότες και πρέπει να υπερκεράσει πολλά εμπόδια ακόμη.
Το πρόγραμμα ανοικοδόμησης της νέας πρωτεύουσας εκπονήθηκε το 2015 με τις ευλογίες του Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, έναν χρόνο μετά την προεδρική εκλογή του. Βασικός στόχος του είναι να δημιουργήσει μια απαστράπτουσα και αποτελεσματική βάση για την κυβέρνηση και τον χρηματοοικονομικό τομέα. Ταυτόχρονα, θα διαθέτει και κατοικίες για τουλάχιστον 6,5 εκατομμύρια ανθρώπους.
Το πρότζεκτ, επίσης, επιζητεί να δώσει νέα πνοή στην οικονομία, η οποία επλήγη από την πολιτική αναταραχή μετά το 2011. Σήμερα εκπονείται από το υπουργείο Οικιστικής Ανάπτυξης και την Αρχή Μηχανικών των ενόπλων δυνάμεων. Βέβαια, η μεγάλη κλίμακα του έργου οδηγεί σε σοβαρά προβλήματα, όπως η εξεύρεση έμπειρων εργατών για να συνδέσουν την «έξυπνη πόλη», αλλά και η συγκέντρωση 58 δισ. δολαρίων εντός των επόμενων ετών από τις πωλήσεις γαιών και άλλες επενδύσεις.
«Υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από την πολιτική ηγεσία για το πρόγραμμα», επισημαίνει ο απόστρατος στρατηγός Αχμέντ Ζακί Αμπντίν, που είναι επικεφαλής της εταιρείας ανοικοδόμησης της νέας πόλης. «Όμως έχουμε ανάγκη ενισχυμένη χρηματοδότηση και το κράτος δε διαθέτει τους απαραίτητους πόρους για να την παρέχει», επισημαίνει ο Αμπντίν, τονίζοντας ότι το 20% των επενδύσεων σήμερα προέρχεται από το εξωτερικό, μεταξύ των οποίων και 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια από την Κίνα.
Κινέζος εργάτης δουλεύει στα θεμέλια ουρανοξύστη στο οικονομικό κέντρο της νέας διοικητικής πρωτεύουσας της Αιγύπτου
Ένα διαφημιστικό βίντεο απεικονίζει μια πράσινη πόλη όπου κυριαρχούν ηλεκτρονικά συστήματα για τις μαζικές μεταφορές και άλλες υπηρεσίες. Στην πραγματικότητα, η νέα πόλη αποτελεί την απόλυτη αντίθεση από το σημερινό Κάιρο, του οποίου τα κομψά κτίρια του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα σιγά σιγά καταρρέουν.
Η νέα πρωτεύουσα, που θα είναι γνωστή ως νέα διοικητική πρωτεύουσα, πρόκειται να καλύπτει έκταση 700 τ.χλμ., όπου θα υπάρχουν υπουργεία, οικιστικά συγκροτήματα, συνοικία διπλωματικών κατοικιών και πρεσβειών και οικονομικό κέντρο. Επίσης έχει ήδη οικοδομηθεί μεγάλο τέμενος, καθεδρικός ναός, αλλά και ξενοδοχείο με συνεδριακό χώρο.
Με τα μεγάλα πάρκα της και τις δεντροφυτεμένες λεωφόρους, η νέα πόλη θα καταναλώνει περίπου 650.000 κυβικά μέτρα ύδατος από τους λιγοστούς υδάτινους πόρους του βορειοαφρικανικού κράτους.
Ο Οδυσσέας Ελύτης (1911-1996) είναι ένας από τους σημαντικότερους ποιητές μας. Καταγόταν από τη Λέσβο, αλλά μεγάλωσε στην Αθήνα. Το οικογενειακό του επίθετο ήταν Αλεπουδέλης.
Το 1960 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1979 με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
* Είναι ο ένας από τους δύο ποιητές μας που έχει τιμηθεί με αυτήν τη διεθνή διάκριση. Δεκαέξι χρόνια νωρίτερα, το 1963, είχε πάρει το ίδιο βραβείο ο Γιώργος Σεφέρης.
Οδυσσέας Ελύτης
Ο ποιητής διαμόρφωσε ένα προσωπικό ποιητικό ιδίωμα και ανανέωσε την ελληνική ποίηση. Συλλογές του έχουν μεταφραστεί σε πολλές ξένες γλώσσες, ενώ ασχολήθηκε και με μεταφράσεις ποιητικών και θεατρικών έργων.
Πολλά ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί με μεγάλη επιτυχία και έχουν αγαπηθεί από μικρούς και μεγάλους. Πατήστε στις αναρτήσεις που ακολουθούν και ακούστε μερικά από αυτά:
25 Οκτωβρίου. Η ναζιστική Γερμανία και η φασιστική Ιταλία υπογράφουν σύμφωνο συνεργασίας.
1 Νοεμβρίου. Ανακοινώνεται ο Άξονας Ρώμης-Βερολίνου.
1937
7 Ιουλίου. Η Ιαπωνία εισβάλλει στην Κίνα.
1938
11 Μαρτίου. Η Γερμανία προσαρτά την Αυστρία.
29 Σεπτεμβρίου. Γερμανία, Ιταλία, Βρετανία και Γαλλία συμφωνούν ότι η Τσεχοσλοβακία πρέπει να παραχωρήσει στη Γερμανία τη γερμανόφωνη περιοχή της Σουδητίας.
1939
31 Μαρτίου. Βρετανία και Γαλλία εγγυώνται την ακεραιότητα των συνόρων της Πολωνίας.
7 Απριλίου. Η Ιταλία εισβάλει στην Αλβανία και την προσαρτά.
23 Αυγούστου. Γερμανία και Σοβιετική Ένωση (ΕΣΣΔ) υπογράφουν σύμφωνο μη επίθεσης, αλλά και ένα μυστικό συμπληρωματικό πρωτόκολλο, με το οποίο μοιράζουν την ανατολική Ευρώπη σε σφαίρες επιρροής. Ανοίγει ο δρόμος για την έναρξη του πολέμου.
1 Σεπτεμβρίου. Η Γερμανία εισβάλλει στην Πολωνία από τα δυτικά.
Βαρσοβία, η βομβαρδισμένη πρωτεύουσα της Πολωνίας (1939)
3 Σεπτεμβρίου. Βρετανία και Γαλλία κηρύσσουν τον πόλεμο στη Γερμανία. Αρχίζει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.
5 Σεπτεμβρίου. Οι ΗΠΑ κηρύσσουν ουδετερότητα.
17 Σεπτεμβρίου. Η Σοβιετική Ένωση εισβάλλει στην Πολωνία από τα ανατολικά.
27 Σεπτεμβρίου. Η πολωνική κυβέρνηση καταφεύγει εξόριστη στη Ρουμανία. Η Γερμανία και η Σοβιετική Ένωση μοιράζουν την Πολωνία μεταξύ τους.
8 Νοεμβρίου. Απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ στο Μόναχο.
30 Νοεμβρίου 1939. Η Σοβιετική Ένωση εισβάλλει στη Φινλανδία.
1940
9 Απριλίου. Η Γερμανία εισβάλλει στη Νορβηγία και στη Δανία.
10 Μαΐου. Η Γερμανία εισβάλλει σε Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο και Γαλλία.
10 Ιουνίου. Η Ιταλία κηρύσσει πόλεμο στη Βρετανία και στη Γαλλία.
14 Ιουνίου. Η Σοβιετική Ένωση καταλαμβάνει τα κράτη της Βαλτικής (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία).
28 Ιουνίου. Η Σοβιετική Ένωση καταλαμβάνει εδάφη της Ρουμανίας.
10 Ιουλίου. Η «μάχη της Βρετανίας». Η Γερμανία βομβαρδίζει ανηλεώς την Αγγλία, με σκοπό να τρομοκρατηθεί ο πληθυσμός και να εξαρθρωθεί η βιομηχανία της. Η βρετανική πολεμική αεροπορία αντιστέκεται σθεναρά και προξενεί μεγάλες απώλειες στον επιτιθέμενο. Ο Χίτλερ εγκαταλείπει το σχέδιό του για απόβαση.
Το Λονδίνο ύστερα από βομβαρδισμό της γερμανικής αεροπορίας (1940)
27 Σεπτεμβρίου. Γερμανία, Ιταλία και Ιαπωνία υπογράφουν σύμφωνο στρατιωτικής συμμαχίας.
28 Οκτωβρίου. Η Ιταλία εισβάλλει στην Ελλάδα, αλλά αποκρούεται με επιτυχία.
20-23 Νοεμβρίου. Ουγγαρία, Ρουμανία και Σλοβακία προσχωρούν στον Άξονα.
1941
1 Μαρτίου. Η Βουλγαρία προσχωρεί στον Άξονα.
6 Απριλίου. Τα γερμανικά στρατεύματα επιτίθενται στα Βαλκάνια (Γιουγκοσλαβία και Ελλάδα). Τρεις εβδομάδες αργότερα οι Γερμανοί μπαίνουν στην Αθήνα.
22 Ιουνίου. Η Γερμανία εισβάλλει στη Σοβιετική Ένωση, παραβιάζοντας το σύμφωνο μη επίθεσης.
8 Οκτωβρίου. Ξεκινά η πολιορκία του Λένινγκραντ (ΕΣΣΔ). Στις 900 μέρες που θα διαρκέσει θα βρουν τον θάνατο ένα εκατομμύριο πολίτες.
Αεροπορική επιδρομή στο Λένινγκραντ, τη σημερινή Αγία Πετρούπολη
7 Δεκεμβρίου. Η Ιαπωνία βομβαρδίζει τον αμερικανικό στόλο στο Περλ Χάρμπορ της Χαβάης.
8 Δεκεμβρίου. Οι ΗΠΑ κηρύσσουν τον πόλεμο στην Ιαπωνία. Η Ιαπωνία εισβάλλει σε Φιλιππίνες, Γαλλική Ινδοκίνα (Βιετνάμ, Λάος, Καμπότζη) και (βρετανική) Σιγκαπούρη.
11 Δεκεμβρίου. Γερμανία και Ιταλία κηρύσσουν τον πόλεμο στις ΗΠΑ.
1942
30-31 Μαΐου. Οι συμμαχικές δυνάμεις βομβαρδίζουν γερμανικές πόλεις. Καταστρέφεται ολοσχερώς η Κολονία.
23 Οκτωβρίου. Οι δυνάμεις του Άξονα δέχονται γενναίο πλήγμα στο Ελ Αλαμέιν της Αιγύπτου από τα βρετανικά στρατεύματα.
Βρετανικά τανκς στην έρημο της Αιγύπτου (1942)
3 Νοεμβρίου. Η Γερμανία χάνει τη μάχη του Ελ Αλαμέιν.
22 Νοεμβρίου. Το 6ο σώμα του γερμανικού στρατού ηττάται κατά κράτος στο Στάλινγκραντ (σημερινό Βόλγκογκραντ) της Σοβιετικής Ένωσης.
1943
31 Ιανουαρίου. 90.000 Γερμανοί στρατιώτες παραδίδονται στο Στάλινγκραντ.
13 Μαΐου. Το γερμανοϊταλικό σώμα της Αφρικής συνθηκολογεί στην Τυνησία. Κλείνει οριστικά το αφρικανικό μέτωπο του πολέμου.
10 Ιουλίου. Οι συμμαχικές δυνάμεις αποβιβάζονται στη Σικελία της Ιταλίας.
Οι Σύμμαχοι αποβιβάζονται στη Σικελία (1943)
25 Ιουλίου. Οι συμμαχικές δυνάμεις βομβαρδίζουν το Αμβούργο της Γερμανίας. Μέσα σε μια μέρα σκοτώνονται 40.000 άμαχοι.
3 Σεπτεμβρίου. Η Ιταλία παραδίδεται στους Συμμάχους.
8 Οκτωβρίου. Η Ιταλία συνθηκολογεί. Οι Γερμανοί αφοπλίζουν τον ιταλικό στρατό και καταλαμβάνουν τμήμα της χώρας.
1 Δεκεμβρίου. Διάσκεψη της Τεχεράνης. Ο Ρούσβελτ (ΗΠΑ), ο Τσόρτσιλ (Ην. Βασίλειο) και ο Στάλιν (ΕΣΣΔ) αποφασίζουν συμμαχική απόβαση στη Γαλλία και συμφωνούν στη μεταπολεμική διαίρεση της Γερμανίας.
1944
6 Ιουνίου. Τα συμμαχικά στρατεύματα αποβιβάζονται στη Νορμανδία της Γαλλίας.
20 Ιουλίου. Αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας κατά του Χίτλερ.
25 Αυγούστου. Απελευθερώνεται το Παρίσι.
16 Δεκεμβρίου. Η μάχη των Αρδενών (Βέλγιο-Λουξεμβούργο). Είναι η τελευταία προσπάθεια του γερμανικού στρατού να ανακόψει την επέλαση των συμμαχικών δυνάμεων.
1945
27 Ιανουαρίου. Η Σοβιετική Ένωση μπαίνει στο Άουσβιτς της Πολωνίας.
4-11 Φεβρουαρίου. Διάσκεψη της Γιάλτας. Ο Ρούσβελτ, ο Τσόρτσιλ και ο Στάλιν μοιράζουν τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής.
13-14 Φεβρουαρίου. Οι Σύμμαχοι βομβαρδίζουν τη Δρέσδη της Γερμανίας με εμπρηστικές βόμβες. 200.000 άμαχοι νεκροί.
Η βομβαρδισμένη Δρέσδη (1945)
9-10 Μαρτίου. Οι Αμερικανοί βομβαρδίζουν το Τόκιο της Ιαπωνίας. 80.000 νεκροί.
18 Μαρτίου. Οι Αμερικανοί βομβαρδίζουν το Βερολίνο της Γερμανίας.
12 Απριλίου. Ο Χάρι Τρούμαν αναλαμβάνει την προεδρία των ΗΠΑ μετά τον θάνατο του Ρούσβελτ.
20 Απριλίου. Οι Αμερικανοί μπαίνουν στη Νυρεμβέργη της Γερμανίας.
23 Απριλίου. Σοβιετικοί στρατιώτες φθάνουν έξω από το Βερολίνο.
28 Απριλίου. Δολοφονείται ο Μπενίτο Μουσολίνι.
30 Απριλίου. Ο Κόκκινος Στρατός της ΕΣΣΔ υψώνει τη σημαία του στο Βερολίνο. Ο Χίτλερ αυτοκτονεί στο καταφύγιό του.
7-9 Μαΐου. Η Γερμανία συνθηκολογεί. Τερματίζεται ο πόλεμος στην Ευρώπη.
6 Αυγούστου. Οι Αμερικανοί ρίχνουν ατομική βόμβα στη Χιροσίμα της Ιαπωνίας.
Η βομβαρδισμένη Χιροσίμα (1945)
9 Αυγούστου. Οι Αμερικανοί ρίχνουν ατομική βόμβα στο Ναγκασάκι της Ιαπωνίας.
2 Σεπτεμβρίου. Η Ιαπωνία συνθηκολογεί. Τερματίζεται ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Το κομβικό σημείο όπου βρίσκεται το λιμάνι της Ραφήνας έκανε την πόλη να πρωταγωνιστήσει σε πολλές στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά την περίοδο της Κατοχής.
Πολύ σπουδαίο ήταν το δίκτυο διαφυγής που οργανώθηκε προς τις μικρασιατικές ακτές και την Αίγυπτο. Με τον τρόπο αυτό χιλιάδες Έλληνες πατριώτες και αξιωματικοί ξέφυγαν από τον γερμανικό κλοιό και κατέφυγαν στη Μέση Ανατολή. Από εκεί, επίσης, έφυγαν και 4.000 Βρετανοί στρατιώτες μόλις οι Γερμανοί μπήκαν στην Αθήνα.
Τα δρομολόγια διαφυγής ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 1941 με τα καΐκια «Παναγία», «Αγία Παρασκευή» και «Αγία Κυριακή», τα οποία έφταναν μέχρι τις μικρασιατικές ακτές, ακόμη και μέχρι την Αλεξάνδρεια.
Το «Παναγία» ήταν του Ικαριώτη καπετάνιου Σταμάτη Τσατρά, ο οποίος τον Ιούνιο του 1941 έκανε δύο δρομολόγια στο Τσεσμέ της Τουρκίας (απέναντι από τη Χίο) βοηθώντας τη διαφυγή Ελλήνων αξιωματικών και πολιτικών. Πιθανολογείται ότι με το δικό του καΐκι διέφυγαν τον Μάρτιο του 1942 ο πρώην πρωθυπουργός Παναγιώτης Κανελλόπουλος με τη γυναίκα του, καθώς και ο Γιάννης Χαραλαμπόπουλος.
Η «Αγία Παρασκευή» είχε καπετάνιο τον Κώστα Γιαγκουδάκη και έκανε δρομολόγια με προορισμό κυρίως τη Σάμο, τη Χίο και την Ικαρία.
Η «Αγία Κυριακή» ανήκε στον Καρυστινό καπετάνιο Καδή. Έγινε πασίγνωστη ύστερα από τρεις δεκαετίες, όταν τραγουδήθηκε από τη Ρένα Κουμιώτη.
Το τραγούδι αυτό του Μίμη Πλέσσα προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για την άγνωστη δράση των ναυτικών μας την περίοδο της Κατοχής. Σύμφωνα με τους στίχους του Κώστα Βίρβου, το δρομολόγιο ήταν Αλεξάνδρεια-Ραφήνα και τα αμπάρια του καϊκιού ήταν γεμάτα με κυνηγημένους που προσπαθούσαν να διαφύγουν, για να συνεχίσουν τον Αγώνα από αλλού.
Δυστυχώς, μετά το τέλος του Πολέμου το καΐκι αφέθηκε στη μοίρα του και σάπισε σε κάποια ακτή...
Το λέγαν «Άγια Κυριακή»
εκείνο το καΐκι
που στη σκλαβιά, στην Κατοχή,
δούλευε στη διαφυγή,
πάλευε για τη νίκη.
Αλεξάνδρεια-Ραφήνα
πήγαινε τα χρόνια εκείνα
και για μπάρκο μες στ’ αμπάρια
είχε όλο παλικάρια.
Τώρα η «Άγια Κυριακή»
στην αμμουδιά σαπίζει
κι όταν τη βλέπω στον γιαλό
τρέχει το δάκρυ μου θολό
και η καρδιά ραγίζει.
