Την ώρα που η Ελλάδα συμπληρώνει 200 χρόνια ανεξαρτησίας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και 40 χρόνια ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της χώρας Κατερίνα Σακελλαροπούλου συμπληρώνει έναν χρόνο θητείας στο αξίωμά της.
Γεννημένη πριν από 64 χρόνια στη Θεσσαλονίκη, διαζευγμένη, φεμινίστρια και οικολόγος, πρώην Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας (επίσης η πρώτη γυναίκα στην εν λόγω θέση), θεωρείται προοδευτική δικαστής, αλλά δεν είναι γνωστή η κομματική της τοποθέτηση. Τάχθηκε υπέρ της κατάργησης της αναγραφής του θρησκεύματος στα δελτία ταυτοτήτων στις αρχές της δεκαετίας του 2000, υπέρ της απόκτησης της ελληνικής ιθαγένειας από παιδιά αλλοδαπών γονέων που είναι εγγεγραμμένα σε σχολεία στην Ελλάδα, ενώ υποστήριξε τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης μετά τις καταγγελίες στις οποίες προέβη η ολυμπιονίκης Σοφία Μπεκατώρου.
Στις αρμοδιότητές της ως Προέδρου περιλαμβάνονται, εκτός από την ηθική ηγεσία του έθνους, η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων, η δυνατότητα κήρυξης πολέμου και η παροχή διερευνητικών εντολών για τον σχηματισμό κυβέρνησης, μεταξύ άλλων.
Η κυρία Σακελλαροπούλου, η οποία εξελέγη με μεγάλη πλειοψηφία από τη Βουλή, απάντησε στις ερωτήσεις της εφημερίδας El País από την Αθήνα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Η Ελλάδα συμπληρώνει 200 χρόνια ως ανεξάρτητο κράτος. Τι σκέφτεστε όταν κοιτάτε προς τα πίσω;
Η πορεία του ελληνικού ανεξάρτητου κράτους συμβάδισε με την πορεία των άλλων σύγχρονων ευρωπαϊκών κρατών. Πριν από 200 χρόνια η Επανάσταση κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εμπνεύσθηκε από τις εθνικές και φιλελεύθερες επαναστάσεις της εποχής. Τα φιλελεύθερα συντάγματα της δεκαετίας του 1820 ήταν από τα πρώτα στην Ευρώπη που καθιέρωσαν την καθολική ψηφοφορία για άνδρες (οι γυναίκες, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο, χρειάστηκε να περιμένουν μέχρι τον 20ό αιώνα για να επιτύχουν την πολιτική ισότητα).
Η ιδέα της εθνικής ολοκλήρωσης κυριάρχησε στον πρώτο αιώνα ζωής του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους και περατώθηκε το 1947 με την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων. Η Ελλάδα είχε αντιμετωπίσει με γενναιότητα τις δυνάμεις του Άξονα στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και έζησε την επώδυνη περίοδο της Κατοχής, αντισταθμίζοντάς τη με ηρωικές πράξεις αντίστασης. Μετά την απελευθέρωση του 1944 ακολούθησε ένας αιματηρός εμφύλιος πόλεμος.
Μέσα από κρίσεις, πολέμους και εμφυλίους, η Ελλάδα πέρασε από την κατοχή στην απελευθέρωση.
- Από την ένδεια σε μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες της μεταπολεμικής περιόδου, μια ευρωπαϊκή οικονομία μεσαίου μεγέθους που στηρίζεται στη μεσαία τάξη.
- Από μια ανολοκλήρωτη δημοκρατία, την οποία ακολούθησε μια επτάχρονη δικτατορία, σε μια ευημερούσα φιλελεύθερη δημοκρατία από το 1974, διευρύνοντας τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα και επισφραγίζοντας τον ευρωπαϊκό της προσανατολισμό.
Η πορεία της ανεξάρτητης Ελλάδας είναι μια σύγχρονη Οδύσσεια, μια ιστορία επιμονής και αισιοδοξίας, με πυξίδα το όραμα για μια φιλελεύθερη δημοκρατία και κοινωνική πρόοδο, εντός μιας ολοένα στενότερης Ένωσης ευρωπαϊκών εθνών.
Ποια είναι τα θετικά και αρνητικά στοιχεία και ποια τα προβλήματα της ανεξάρτητης Ελλάδας;
Αν και η Ελλάδα στη διάρκεια αυτών των 200 χρόνων σημείωσε μεγάλες επιτυχίες, διέπραξε επίσης επώδυνα λάθη και πλήρωσε το τίμημα γι’ αυτά. Βέβαια, στις πιο κρίσιμες στιγμές η Ελλάδα βρέθηκε πάντα στη σωστή πλευρά της Ιστορίας.
Στα αρνητικά στοιχεία θα συγκατέλεγα το γεγονός ότι η Ελλάδα ταλανίσθηκε πολλές φορές από εσωτερικές διαμάχες. Επιπλέον, για μεγάλο χρονικό διάστημα οι θεσμοί υπήρξαν ασταθείς και αδύναμοι, παρά την επιτυχημένη προσπάθεια οικοδόμησης του κράτους, και αυτό είχε αναμφίβολα ως συνέπεια την επικράτηση μιας ατομικιστικής προσέγγισης και την έλλειψη εμπιστοσύνης προς το κράτος, στοιχεία που εξακολουθούν να είναι ορατά σε διάφορους τομείς της κοινωνικής ζωής.
Στα θετικά στοιχεία θα ανέφερα ότι η Ελλάδα έχει μια μακρά και βαθιά ριζωμένη δημοκρατική παράδοση, η οποία διατηρήθηκε παρά τις αλλαγές καθεστώτων και τις όποιες επιδράσεις τους.
Τι απομένει να γίνει;
Οι προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζει η σύγχρονη Ελλάδα δεν είναι διαφορετικές από αυτές που αντιμετωπίζουν τα υπόλοιπα σύγχρονα ευρωπαϊκά κράτη. Σαν τους εταίρους της, η Ελλάδα επιθυμεί να δημιουργήσει ποιοτικές θέσεις απασχόλησης για τους νέους, να προωθήσει παραγωγικές επενδύσεις, νέες τεχνολογίες και την καινοτομία, ενώ η χώρα έχει μετατραπεί σε έναν ολοένα και περισσότερο ελκυστικό προορισμό για επιχειρηματίες και δημιουργικούς ανθρώπους από όλον τον κόσμο.
Απομένουν, επίσης, να γίνουν και άλλα σημαντικά πράγματα: Να διαφυλαχθεί η συνοχή των κοινωνιών μας από τη φτώχεια, την ανεργία και την αυξανόμενη ανισότητα. Να προστατευθεί η δημόσια σφαίρα από τον «εικονικό» κόσμο των ψευδών ειδήσεων, καθώς επίσης και από το δηλητήριο του φανατισμού και της έλλειψης ανεκτικότητας. Ενώνουμε τις δυνάμεις μας με την Ευρώπη για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Η πανδημία επιβεβαίωσε τη σημασία του δημόσιου τομέα, ενώ προσφέρει την ευκαιρία να ξαναγίνουν οι δημόσιες και πολιτικές αξίες η συγκολλητική ουσία των κοινωνιών μας.
Ποια ημερομηνία αυτών των δύο αιώνων θεωρείτε ημερομηνία-κλειδί;
Φέτος συμπληρώνονται 40 χρόνια από την ένταξη της Ελλάδας στην τότε ΕΟΚ. Αυτό ήταν ορόσημο, όχι επειδή ορισμένα προηγούμενα ιστορικά συμβάντα υπήρξαν λιγότερο σημαντικά, αλλά επειδή η επίσημη ένταξη της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή οικογένεια αποτέλεσε την κορύφωση των επιδιώξεων της χώρας από τα πρώτα βήματα ανεξαρτησίας της και στη διάρκεια της μακράς και ταραγμένης ιστορίας της.
Οι Έλληνες που μάχονταν για την ανεξαρτησία είχαν το βλέμμα τους στραμμένο προς την Ευρώπη αναζητώντας έμπνευση, ακριβώς όπως η Ευρώπη είχε εμπνευσθεί από τις αξίες της Αθηναϊκής Δημοκρατίας. Με την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση η Ελλάδα επανήλθε στις φιλοσοφικές της ρίζες.
Η ιδιότητα του μέλους της ΕΕ αποδείχθηκε καθοριστική για την εδραίωση της δημοκρατίας στη χώρα και λειτούργησε μακροπρόθεσμα ως καταλύτης για τον θεσμικό εκσυγχρονισμό και την κοινωνική πρόοδο. Επιπλέον, παγίωσε τον γεωστρατηγικό προσανατολισμό της Ελλάδας προς τη Δύση –στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Ελλάδα ήταν η μοναδική δυτική δημοκρατία στα Βαλκάνια, ενώ ακόμη και σήμερα παραμένει μια από τις λίγες φιλελεύθερες δημοκρατίες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ως το ένατο παλαιότερο μέλος της ΕΕ εξακολουθούμε να υποστηρίζουμε, όπως πάντα, το σχέδιο για την οικοδόμηση μιας πιο δυνατής και ενωμένης Ευρώπης.
ΠΗΓΗ: Προεδρία της Ελληνικής Δημοκρατίας - ΕΙΚΟΝΕΣ: www.presidency.gr, huffingtonpost.gr, europarl.europa.eu/greece/el/
Από τις εφημερίδεςΤρίτη Ελληνική Δημοκρατία
