17 Δεκ 2022

Θηλυκά με άλλες καταλήξεις

Λίγα και καλά!

Αυτά τα ουσιαστικά μάς έρχονται από τα αρχαία ελληνικά και λήγουν σε -ις, -ων και -ως.

1 Κάποια θηλυκά σε -ις εμφανίζονται ολοένα και πιο σπάνια στον λόγο μας:

Ενικός αριθμός
Πληθυντικός αριθμός

η
της
τη

δεσποινίς
δεσποινίδος
δεσποινίδα


οι
των
τις

δεσποινίδες
δεσποινίδων
δεσποινίδες


Κλητική ενικού: δεσποινίς

Στην ίδια ομάδα με τη δεσποινίδα συναντούμε και μερικά ακόμη θηλυκά:
  • Αθηναΐς, Άλκηστις, Άρτεμις, Θέμις, Ίρις
  • δεξιοτέχνις, δράστις, ερασιτέχνις, καλλιτέχνις, λαθρεπιβάτις, ορειβάτις, σκηνοθέτις, συνεργάτις, υπνοβάτις, φυσιολάτρις

Σιγά σιγά οι λέξεις αυτές αντικαθίστανται από τύπους που έχουν σύγχρονες καταλήξεις:
  • δεσποινίδα
  • Αθηναΐδα, Άλκηστη, Άρτεμη, Θέμιδα, Ίριδα
  • δεξιοτέχνισσα, δράστρια, ερασιτέχνης, καλλιτέχνιδα, λαθρεπιβάτισσα, ορειβάτισσα, σκηνοθέτρια (σκηνοθέτιδα), συνεργάτρια (συνεργάτιδα), υπνοβάτισσα, φυσιολάτρισσα

Ορειβάτισσα

2 Η ύβρις λήγει επίσης σε -ις, αλλά κλίνεται με διαφορετικό τρόπο:
  • η ύβρις, της ύβρεως, την ύβριν
  • οι ύβρεις, των ύβρεων, τις ύβρεις

3 Όλο πιο σπάνια συναντούμε και τα θηλυκά με την παλαιά κατάληξη -ων:
  • η αριθμομνήμων, της αριθμομνήμονος
  • η πραγματογνώμων, της πραγματογνώμονος

Σιγά σιγά και αυτά αντικαθίστανται από τύπους που έχουν τη σύγχρονη κατάληξη σε -ας:
  • η αριθμομνήμονας, της αριθμομνήμονος
  • η πραγματογνώμονας, της πραγματογνώμονος

4 Η άλως και η Κως κλίνονται με αποβολή του τελικού -ς και μόνο στον ενικό αριθμό:
  • η άλως, της άλω, την άλω
  • η Κως, της Κω, την Κω


Λίγο διαφορετικά κλίνεται η αιδώς, επίσης μόνο στον ενικό:
  • η αιδώς, της αιδούς, την αιδώ

Θηλυκά σε -υ

Κάποιες φορές συναντούμε και ορισμένα γυναικεία ονόματα που έχουν ακόμη την ξενική κατάληξη :
  • η Βίκυ, της Βίκυς
  • η Άννυ, η Άντζυ, η Κέλλυ, η Μπέτυ, η Νάνσυ, η Σούζυ

Και αυτά, όμως, σιγά σιγά αποκτούν τη σύγχρονη κατάληξη :
  • η Βίκη, της Βίκης
  • η Άννη, η Άντζη, η Κέλλη, η Μπέτη, η Νάνση, η Σούζη


ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΑ: therightrehab.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα: