30 Νοε 2023

Προστακτικές που χρειάζονται προσοχή

Απλή προστακτική

Η απλή προστακτική στην Α΄ συζυγία σχηματίζεται από το αοριστικό θέμα και τις καταλήξεις , -τε:
  • ντύνω / έντυσα
    ντύσε, ντύστε

Μερικά ρήματα, ωστόσο, παρουσιάζουν κάποιες ιδιομορφίες και χρειάζονται προσοχή.

Αλλαγή αοριστικού θέματος:
  • παίρνω / πήρα
    πάρε, πάρτε
  • τρώω / έφαγα
    φάε, φάτε
  • πάω / πήγα
    πήγαινε (πάνε), πηγαίν(ε)τε (πάτε)
Καταλήξεις -ες, -είτε (-έστε):
  • βλέπω / είδα
    δες, δείτε (δέστε)
  • βρίσκω / βρήκα
    βρες, βρείτε (βρέστε)
  • λέω / είπα
    πες, πείτε (πέστε)
  • πίνω / ήπια
    πιες, πιείτε (πιέστε)
  • μπαίνω / μπήκα
    μπες (έμπα), μπείτε (μπέστε)
  • βγαίνω / βγήκα
    βγες (έβγα), βγείτε (βγέστε)
Καταλήξεις , -είτε:
  • ανεβαίνω / ανέβηκα
    ανέβα, ανεβείτε
  • κατεβαίνω / κατέβηκα
    κατέβα, κατεβείτε
Κατάληξη , -άστε:
  • σωπαίνω / σώπασα
    σώπα, σωπάστε
Και με συγκεκομμένους τύπους:
  • ακούω / άκουσα
    άκουσε (άκου), ακούστε
  • αρπάζω / άρπαξα
    άρπαξε (άρπα), αρπάξτε
  • αφήνω / άφησα
    άφησε (άσε), αφήστε (άστε)

— Άστε με ήσυχη!

Παθητική φωνή

Στην παθητική φωνή οι καταλήξεις είναι -ου και -είτε:
  • ντύνομαι / ντύθηκα
    ντύσου, ντυθείτε

Εδώ τα ρήματα με ιδιομορφίες είναι λιγότερα.

Καταλήξεις , -(ε)τε:
  • γίνομαι / έγινα
    γίνε, γίνετε
  • κάθομαι / κάθισα (έκατσα)
    κάθισε, καθίστε (κάτσε, κάτσετε)
Κατάληξη , -άτε:
  • έρχομαι / ήρθα
    έλα, ελάτε
Με συγκεκομμένο τύπο:
  • σηκώνομαι / σηκώθηκα
    σήκω, σηκωθείτε

— Έλα, σήκω!

Συνεχής προστακτική

Η συνεχής προστακτική στην Α΄ συζυγία σχηματίζεται από το ενεστωτικό θέμα και τις καταλήξεις , -ετε:
  • ντύνω → ντύνε, ντύνετε

Κι εδώ υπάρχουν ρήματα με ιδιομορφίες που χρειάζονται προσοχή.

Καταλήξεις , -άτε:
  • τρέχω → τρέχα, τρεχάτε
  • φεύγω → φεύγα, φευγάτε
Συνηρημένα ρήματα:
  • ακούω → άκου(γε), ακούτε
  • καίω → καίγε, καίγετε
  • κλαίω → κλαίγε, κλαίτε
  • λέω → λέγε, λέγετε
  • σκάω → σκάε, σκάτε
  • σπάω → σπάε, σπάτε
  • τρώω → τρώγε, τρώ(γε)τε
  • φταίω → φταίτε
  • φυλάω → φύλαγε, φυλά(γε)τε


Ρήματα
ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Οδός Γραμματικής
ΕΙΚΟΝΕΣ: aconsciousrethink.com, spinavita.co.uk, philosophy.online@facebook

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα: