Τα συνηρημένα ρήματα σε -ω

Λίγα και καλά!

Συνηρημένα ονομάζονται τα ρήματα που οι περισσότερες καταλήξεις του ενεστώτα (άρα και του συνεχούς μέλλοντα) προέρχονται από συναίρεση.

Αυτό σημαίνει ότι το τελικό φωνήεν του ενεστωτικού θέματος (το δίψηφο «ου» στο παράδειγμα) «τρώει» ένα μέρος από τις καταλήξεις του β΄ ενικού και του πληθυντικού:

ακούω

ακούω
ακούεις → ακούς
ακούει

ακούουμε → ακούμε
ακούετε → ακούτε
ακούουνε → ακούνε

Συνηρημένα είναι τα ρήματα:

• ακούω, καίω, κλαίω
• λέω, σκάω, σπάω
• τρώω, φταίω, φυλάω

καίω

καίω
καις*
καίει

καίμε
καίτε
καίνε

κλαίω

κλαίω
κλαις*
κλαίει

κλαίμε
κλαίτε
κλαίνε

λέω

λέω
λες*
λέει

λέμε
λέτε
λένε

σκάω

σκάω
σκας*
σκάει

σκάμε
σκάτε
σκάνε

σπάω

σπάω
σπας*
σπάει

σπάμε
σπάτε
σπάνε

τρώω

τρώω
τρως*
τρώει

τρώμε
τρώτε
τρώνε

φταίω

φταίω
φταις*
φταίει

φταίμε
φταίτε
φταίνε

φυλάω

φυλάω
φυλάς
φυλάει

φυλάμε
φυλάτε
φυλάνε

Με τον ίδιο τρόπο κλίνεται το «πάω» (σε ενεστώτα και απλό μέλλοντα), αλλά και ο απλός μέλλοντας του «τρώω»:

πάω

πάω
πας*
πάει

πάμε
πάτε
πάνε

θα φάω

θα φάω
θα φας*
θα φάει

θα φάμε
θα φάτε
θα φάνε

* Γίνονται μονοσύλλαβα, οπότε χάνουν τον τόνο τους.

Το πάω είναι δεύτερος τύπος του πηγαίνω: πηγαίνω/πάω, πήγαινα, πήγα, θα πηγαίνω, θα πάω, έχω πάει

Εναλλακτικός τύπος

Όταν βρεθεί σε ανεπίσημο ή λογοτεχνικό ύφος, το γ΄ πληθυντικό των τρισύλλαβων συνηρημένων μπορεί να χάσει το τελικό «-ε»:

• ακούνε – ακούν
• φυλάνε – φυλάν

Στα δισύλλαβα αυτό είναι πιο σπάνιο και μας ξενίζει, γιατί χωρίς το «-ε» γίνονται μονοσύλλαβα:

• λένε – λεν
• τρώνε – τρων

Τρώνε

Άλλες διαφοροποιήσεις

α) Τα συνηρημένα ρήματα πριν τις καταλήξεις του παρατατικού παίρνουν ένα «γ» για λόγους ευφωνίας:

• άκουγα, έκαιγα, έκλαιγα
• έλεγα, έσκαγα, έσπαγα
• έτρωγα, έφταιγα, φύλαγα

β) Μερικά σχηματίζουν το αοριστικό θέμα ανώμαλα, δηλαδή με μη αναμενόμενο τρόπο:  

• καίω – έκαψα, θα κάψω, έχω κάψει
• κλαίω – έκλαψα, θα κλάψω, έχω κλάψει
• λέω – είπα, θα πω, έχω πει
• τρώω – έφαγα, θα φάω, έχω φάει

γ) Επίσης, χρειάζονται προσοχή και στην προστακτική, γιατί παρουσιάζουν κάποιες ιδιομορφίες:  

λέω / είπα

• λέγε, λέγετε
• πες, πείτε (πέστε)

Ρήματα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού, Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών στη χρήση της Ελληνικής
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (από τη Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού), tasteofhome.com