14 Ιαν 2024

Αόριστοι της Α΄ συζυγίας που χρειάζονται προσοχή (1)

Σε μερικά ρήματα το αοριστικό θέμα (άρα και ο αόριστος) σχηματίζεται ανώμαλα, δηλαδή με μη αναμενόμενο τρόπο.

Ο κατάλογος που ακολουθεί είναι ενδεικτικός. Περισσότερα ανώμαλα ρήματα θα βρείτε στο βιβλίο της Γραμματικής μας.

Ενεργητική φωνή

1. Αλλαγή στο φωνήεν του ενεστωτικού θέματος

Το αι γίνεται α:
  • καίω – έκαψα
  • κλαίω – έκλαψα
Το αι γίνεται η:
  • παίρνω – πήρα
Το ε γίνεται α:
  • γδέρνω – έγδαρα
  • ψέλνω – έψαλα
Το ε γίνεται ει:
  • γέρνω – έγειρα
  • δέρνω – έδειρα
  • μένω – έμεινα
  • σπέρνω – έσπειρα
  • στέλνω – έστειλα

Και μερικά σύνθετα:
  • ανατέλλω – ανάτειλα / ανέτειλα
  • απονέμω – απένειμα
  • αποστέλλω – απέστειλα
  • καταγγέλλω – κατάγγειλα / κατήγγειλα
  • παραγγέλνω – παράγγειλα / παρήγγειλα
Το ε γίνεται ευ:
  • αναπνέω – ανάπνευσα / ανέπνευσα
  • καταρρέω – κατέρρευσα
  • πλέω – έπλευσα
Το ε γίνεται υ:
  • σέρνω – έσυρα
Το ευ γίνεται υ:
  • φεύγω – έφυγα

Έφυγε


Το ι γίνεται η:
  • βρίσκω – βρήκα
Το ι γίνεται ω:
  • δίνω – έδωσα
  • προδίδω – πρόδωσα

2. Αλλαγή στο σύμφωνο του ενεστωτικού θέματος

Το τ γίνεται θ:
  • τρέφω – έθρεψα

3. Άλλες περιπτώσεις

Αλλαγή ολόκληρου του ενεστωτικού θέματος:
  • βλέπω – είδα
  • λέω – είπα
  • τρώω – έφαγα
Καμία αλλαγή του ενεστωτικού θέματος (ο αόριστος είναι ίδιος με τον παρατατικό):
  • κάνω – έκανα
  • παρασύρω – παρέσυρα
  • παρατείνω – παρέτεινα

Παρόμοια ρήματα: αρέσω, κλίνω, περιμένω, τρέμω, ρήματα σε -ύνω (απομακρύνω, μολύνω), ρήματα σε -φέρω (προσφέρω, υποφέρω)
Επιπλέον:
  • απολαμβάνω – απόλαυσα
  • βάζω – έβαλα
  • βγάζω – έβγαλα
  • πίνω – ήπια
  • φέρνω – έφερα

Αλλά και:
  • αυξάνω – αύξησα
  • βόσκω – βόσκησα
  • θέλω – θέλησα
  • παριστάνω – παρέστησα

Ήπιε


Παθητική φωνή

Τα περισσότερα ανώμαλα ρήματα σχηματίζουν τον παθητικό αόριστο από τον ενεργητικό με αναμενόμενο τρόπο:
  • αύξησα – αυξήθηκα
  • έγδαρα – γδάρθηκα
  • έπλυνα – πλύθηκα
  • έσυρα – σύρθηκα
  • ζέστανα – ζεστάθηκα

Μερικά, ωστόσο, παρουσιάζουν κάποιες ιδιομορφίες και χρειάζονται προσοχή:

1. Αλλαγή στο φωνήεν του ενεστωτικού θέματος

Το αι γίνεται α:
  • παρασταίνομαι – παραστάθηκα
  • φαίνομαι – φάνηκα
  • χαίρομαι – χάρηκα
Το αι γίνεται ευ:
  • μαθαίνομαι – μαθεύτηκα
Το ε γίνεται α:
  • βρέχομαι – βράχηκα
  • δέρνομαι – δάρθηκα
  • ντρέπομαι – ντράπηκα
  • στέκομαι – στάθηκα
  • στέλνομαι – στάλθηκα
  • στρέφομαι – στράφηκα
  • τρέπομαι – τράπηκα
  • τρέφομαι – τράφηκα
Το ει γίνεται α:
  • παρατείνομαι – παρατάθηκα
  • φθείρομαι – φθάρηκα / φθάρθηκα
Το η γίνεται ε:
  • αφήνομαι – αφέθηκα
Το ι γίνεται ε:
  • βρίσκομαι – βρέθηκα
Το ι γίνεται ο:
  • δίνομαι – δόθηκα
  • προδίδομαι – προδόθηκα


2. Άλλες περιπτώσεις

Αλλαγή ολόκληρου του ενεστωτικού θέματος:
  • βλέπομαι – ειδώθηκα
  • λέγομαι – ειπώθηκα
  • τρώγομαι – φαγώθηκα

Αλλά και:
  • έρχομαι – ήρθα
Αρχαία κατάληξη σε -ην:
  • εκπλήσσομαι – εξεπλάγην
  • εμπλέκομαι – ενεπλάκην
Αόριστος σε -ήθηκα:
  • απονέμομαι – απονεμήθηκα
  • διαμαρτύρομαι – διαμαρτυρήθηκα
  • εύχομαι – ευχήθηκα

Παρόμοια ρήματα σε -βάλλομαι: αναβάλλομαι – αναβλήθηκα, αποβάλλομαι, επιβάλλομαι, μεταβάλλομαι, προσβάλλομαι
Επιπλέον:
  • κόβομαι – κόπηκα
  • πνίγομαι – πνίγηκα

Αλλά και:
  • γίνομαι – έγινα / γίνηκα
  • κάθομαι – κάθισα / έκατσα
  • σέβομαι – σεβάστηκα
  • υπόσχομαι – υποσχέθηκα



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα: