25 Μαρ 2023

Επίθετα με άλλες καταλήξεις

Λίγα και καλά!

Αυτά τα επίθετα μάς έρχονται από τα αρχαία ελληνικά και έχουν επιβιώσει αποσπασματικά στη γλώσσα μας, δηλαδή δε σχηματίζουν όλα τα γένη ή όλες τις πτώσεις.

Μερικά τα συναντούμε μόνο σε καθιερωμένες φράσεις λόγιας προέλευσης:
  • ο Μέλας Δρυμός, ο μέλας ζωμός
    (του μέλανος, τον μέλανα)
  • ο πανδαμάτωρ χρόνος  
    (του πανδαμάτορος, τον πανδαμάτορα)
  • ο φέρελπις νέος  
    (του φερέλπιδος, τον φέρελπι — οι φερέλπιδες, των φερέλπιδων ή φερελπίδων)
  • το απολωλός πρόβατο
    (του απολωλότος — τα απολωλότα, των απολωλότων)


Επίσης:
  • ο σιδηρούς σταυρός
    (του σιδηρού, τον σιδηρούν — οι σιδηροί, των σιδηρών)
  • η σιδηρά κυρία
    (της σιδηράς, τις σιδηρές)
  • το σιδηρούν παραπέτασμα, το σιδηρούν προσωπείο
    (του σιδηρού — τα σιδηρά, των σιδηρών)

Άλλα χρησιμοποιούνται ως ουσιαστικά, δηλαδή έχουν ουσιαστικοποιηθεί:
  • η αστερόεσσα
    (από το αρχαίο επίθετο «αστερόεις, -εσσα, -εν»)
  • ο βραδύνους, ο κρυψίνους
    (του βραδύνου, τον βραδύνου — οι βραδύνοες, των βραδυνόων)

Η σημαία των ΗΠΑ ονομάζεται «αστερόεσσα», δηλαδή «έναστρη»

Ειδική περίπτωση

Το αριθμητικό επίθετο ενάμισης, μιάμιση, ενάμισι κλίνεται κανονικά στο αρσενικό και στο θηλυκό, αλλά το ουδέτερο είναι άκλιτο:
  • ο ενάμισης χρόνος, του ενάμιση χρόνου
  • η μιάμιση ώρα, της μιάμισης ώρας
  • το ενάμισι έτος, του ενάμισι έτους


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα: