19 Μαρ 2023

Τα επίθετα σε -ών, -ώσα, -ών

Ωμέγα παντού!

Αυτά τα επίθετα μάς έρχονται από τα αρχαία ελληνικά και χρειάζονται προσοχή.

Στην πραγματικότητα είναι αρχαίες επιθετικές μετοχές, δηλαδή έχουν δημιουργηθεί από ρήματα:
  • ο κυβερνών, η κυβερνώσα, το κυβερνών
  • ο επιζών, η επιζώσα, το επιζών

Κυβερνώντες
το 2021-2022

Το ωμέγα της αρχικής κατάληξης διατηρείται σε όλες τις πτώσεις και στα τρία γένη. Είναι συχνό λάθος να γράφονται τα ουδέτερα με όμικρον: το κυβερνόν κυβερνών κόμμα

Επιπλέον:
Τα αρσενικά και τα ουδέτερα έχουν την ίδια γενική και στους δύο αριθμούς.
Τα θηλυκά κατεβάζουν τον τόνο στη γενική πληθυντικού.

Ενικός αριθμός
Πληθυντικός αριθμός

ο
του
τον

κυβερνών
κυβερνώντος
κυβερνώντα


οι
των
τους

κυβερνώντες
κυβερνώντων
κυβερνώντες


η
της
την

κυβερνώσα
κυβερνώσας
κυβερνώσα


οι
των
τις

κυβερνώσες
κυβερνωσών
κυβερνώσες


το
του
το

κυβερνών
κυβερνώντος
κυβερνών


τα
των
τα

κυβερνώντα
κυβερνώντων
κυβερνώντα


Εξασκηθείτε με ένα ουσιαστικό (π.χ. ο κυβερνών συνασπισμός, η κυβερνώσα παράταξη, το κυβερνών κόμμα)


Σύγχρονη χρήση

Αυτές οι αρχαίες μετοχές έχουν επιβιώσει αποσπασματικά στη γλώσσα μας, δηλαδή δε σχηματίζουν όλα τα γένη ή όλες τις πτώσεις.

α) Κάποιες τις συναντούμε μόνο σε καθιερωμένες φράσεις λόγιας προέλευσης:
  • η μαθητιώσα νεολαία
  • οι αποχρώσες ενδείξεις

β) Άλλες έχουν ουσιαστικοποιηθεί, δηλαδή χρησιμοποιούνται ως ουσιαστικά:
  • οι δρώντες, οι ερευνώντες
  • οι ζώντες, οι επιζώντες
  • οι φοιτώντες, οι αποφοιτώντες

Αποφοιτώντες

Σιγά σιγά, ωστόσο, το αρσενικό τους αποκτά τη σύγχρονη κατάληξη σε -ας:
  • ο κυβερνών → ο κυβερνώντας
  • ο επιζών → ο επιζώντας


ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΕΣ: reddit.com, dailymotion.com, today.appstate.edu

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα: