Λίγα και καλά!
Μερικά ρήματα της Α΄ συζυγίας σχηματίζουν τον αόριστο της παθητικής φωνής με αύξηση και αρχαίες καταλήξεις, κάτι που μας ξενίζει ή και μας μπερδεύει:
- εμ-πλέκομαι → εν-επλάκην
- συλ-λαμβάνομαι → συν-ελήφθην
- εκ-πλήσσομαι → εξ-επλάγην
- προ-άγομαι → προ-ήχθην
Αυτές οι διαφοροποιήσεις παρουσιάζονται στα πρόσωπα του ενικού αριθμού και στο γ΄ πληθυντικό:
εμπλέκομαι
εν-επλάκης
εν-επλάκη
εμ-πλακήκατε
εν-επλάκησαν
συλλαμβάνομαι
συν-ελήφθης
συν-ελήφθη
συλ-ληφθήκατε
συν-ελήφθησαν
εκπλήσσομαι
εξ-επλάγης
εξ-επλάγη
εκ-πλαγήκατε
εξ-επλάγησαν
προάγομαι
προ-ήχθης
προ-ήχθη
προ-αχθήκατε
προ-ήχθησαν
Για τις αλλαγές που επιφέρει η εσωτερική αύξηση στις περισσότερες προθέσεις πατήστε εδώ.
Μετά τον αόριστο
Ο απλός μέλλοντας και οι συντελεσμένοι χρόνοι σχηματίζονται κανονικά, χωρίς την αύξηση του αορίστου:
εμπλέκομαι / ενεπλάκην
συλλαμβάνομαι / συνελήφθην
εκπλήσσομαι / εξεπλάγην
προάγομαι / προήχθην
- θα εμπλακώ
- έχω εμπλακεί
- θα συλληφθώ
- έχω συλληφθεί
- θα εκπλαγώ
- έχω εκπλαγεί
- θα προαχθώ
- έχω προαχθεί
Δεύτεροι τύποι
Σε κάποια ρήματα με σύγχρονο αόριστο αυτοί οι λόγιοι τύποι εμφανίζονται μόνο σε επίσημο περιβάλλον ή σε στερεότυπες εκφράσεις:
- Εξελέγη δήμαρχος για δεύτερη φορά.
(εκλέχτηκε) - Υπεβλήθη σε χειρουργική επέμβαση.
(υποβλήθηκε) - Το μήνυμα εστάλη.
(στάλθηκε)
Παρόμοιες περιπτώσεις
Ο λόγιος αόριστος σε -ην/-ης συναντάται επίσης στα περισσότερα σύνθετα του «βαίνω», αλλά και σε ορισμένα αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι:
μεταβαίνω / μετέβην
- θα μεταβώ
- έχω μεταβεί
εκρήγνυμαι / εξερράγην
- θα εκραγώ
- έχω εκραγεί
ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών στη χρήση της Ελληνικής, Νεοελληνική Γραμματική για Έλληνες και ξένους
ΕΙΚΟΝΕΣ: ertnews.gr, patrisnews.com
ΕΙΚΟΝΕΣ: ertnews.gr, patrisnews.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου