27 Ιουλ 2019

Η εποχή του Διαστήματος

Του Διονύση Π. Σιμόπουλου
Φυσικός, αστρονόμος και επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ – Οκτώβριος 2017

Πριν από 60 χρόνια, τον Οκτώβριο του 1957, επιτεύχθηκε ένα σημαντικό ορόσημο στην προσπάθεια του ανθρώπου να κατακτήσει το Διάστημα. Σε μια απομακρυσμένη περιοχή του Καζακστάν, και με την άκρατη μυστικότητα που επικρατούσε στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η τότε Σοβιετική Ένωση πραγματοποίησε ένα τεχνολογικό κατόρθωμα που θα άφηνε άναυδο ολόκληρο τον κόσμο, ενώ συγχρόνως θα μετέφερε και στο Διάστημα τον ανταγωνισμό των δύο υπερδυνάμεων της εποχής, των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της Σοβιετικής Ένωσης.

Στις 4 Οκτωβρίου 1957 η Σοβιετική Ένωση έθεσε σε τροχιά από τις πυραυλικές εγκαταστάσεις του Διαστημικού Κέντρου του Μπαϊκονούρ τον πρώτο τεχνητό δορυφόρο, τον «Σπούτνικ 1». Επρόκειτο για μια μεταλλική σφαίρα με μέγεθος 58 εκατοστών και βάρος περίπου 83 κιλών, η οποία περιφέρονταν γύρω από τη Γη μία φορά κάθε 96 λεπτά.

Έτσι, για πρώτη φορά ο άνθρωπος κατόρθωσε να θέσει ένα δικό του δημιούργημα στο κενό του Διαστήματος. Τα ρυθμικά ραδιοσήματα του «Σπούτνικ 1» χαιρέτιζαν μια νέα εποχή στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού: την εποχή του Διαστήματος.


Η εκτόξευση του σοβιετικού τεχνητού δορυφόρου «Σπούτνικ 1» to 1957 σηματοδότησε μια νέα εποχή στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού

Έναν μήνα αργότερα οι Ρώσοι επανέλαβαν το θριαμβευτικό τους κατόρθωμα, τοποθετώντας σε τροχιά μια σκυλίτσα, με το όνομα Λάικα, ως επιβάτη του «Σπούτνικ 2», ενός διαστημόπλοιου 500 περίπου κιλών.

Οι ΗΠΑ δεν άργησαν να ακολουθήσουν. Τέσσερις μήνες μετά τον «Σπούτνικ 1» εκτοξεύτηκε ο πολύ μικρότερος και ελαφρύτερος πρώτος αμερικανικός δορυφόρος «Εξερευνητής 1» (31 Ιανουαρίου 1958).

Την 1η Οκτωβρίου 1958, έναν χρόνο μετά την εκτόξευση του «Σπούτνικ 1», ξεκίνησε η λειτουργία της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), αλλά και ένας αγώνας δρόμου ανάμεσα στη Σοβιετική Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες για την κατάκτηση του Διαστήματος.

Στην προσπάθειά τους να μάθουν όσο το δυνατόν περισσότερα για τον διαστημικό χώρο, εκτοξεύτηκαν και από τις δύο πλευρές δεκάδες πύραυλοι και τεχνητοί δορυφόροι, κάτι που οδήγησε τελικά στην πρώτη επανδρωμένη αποστολή του Ρώσου κοσμοναύτη Γιούρι Γκαγκάριν (12 Απριλίου 1961).


O Γιούρι Γκαγκάριν (1934–1968) ήταν ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο Διάστημα και μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη

Την ίδια περίοδο οι Αμερικανοί προσπαθούσαν να φτάσουν τους πρωτοπόρους Σοβιετικούς. Η πρώτη επανδρωμένη φάση του αμερικανικού προγράμματος για τη Σελήνη εκτελέστηκε με την ονομασία «Πρόγραμμα Mercury» (Ερμής) και άρχισε στις 5 Μαΐου 1961, έναν μήνα μετά την πτήση του Γκαγκάριν.

Στην Ουάσιγκτον, στη διάρκεια της γιορτής που έγινε για να τιμηθεί ο Άλαν Σέπαρντ, ο πρώτος Αμερικανός στο Διάστημα, ο πρόεδρος Τζον Κένεντι έθεσε στόχο την επανδρωμένη επίσκεψη στη Σελήνη πριν το τέλος της δεκαετίας του 1960.

Ο στόχος αυτός οριοθετούσε ξεκάθαρα πλέον τον διαστημικό ανταγωνισμό ΗΠΑ – Σοβιετικής Ένωσης και προϋπέθετε μια σειρά από εκατοντάδες επιτεύγματα σε διάφορους επιστημονικούς και τεχνολογικούς τομείς. Επιτεύγματα που απαίτησαν δεκάδες πτήσεις, επανδρωμένων και μη, διαστημικών οχημάτων.

Τελικά, τον Ιούλιο του 1969, πάνω από μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο γίναμε μάρτυρες ενός κατορθώματος που έως τότε το θεωρούσαμε μάλλον αδύνατο, όταν πάνω στη σκονισμένη επιφάνεια της Σελήνης αποτυπώθηκε για πρώτη φορά ένα ανθρώπινο χνάρι που έγινε το σύμβολο «ενός τεράστιου άλματος για την ανθρωπότητα».


Ο Νιλ Άρμστρονγκ ήταν ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στη Σελήνη (21 Ιουλίου 1969)

Τα επόμενα τρία χρόνια, από το 1969 έως τον Δεκέμβριο του 1972, ολόκληρη η ανθρωπότητα παρακολούθησε από τις οθόνες των τηλεοράσεων μια από τις μεγαλύτερες εξερευνήσεις της ανθρώπινης ιστορίας. Με τη βοήθεια εκατοντάδων χιλιάδων επιστημόνων, μηχανικών και τεχνικών, συνολικά 27 αστροναύτες περιφέρθηκαν γύρω από τον φυσικό δορυφόρο της Γης, ενώ 12 από αυτούς περπάτησαν και εξερεύνησαν έξι διαφορετικές περιοχές της επιφάνειας της Σελήνης.

Τώρα πια οι συσκευές των τηλεοράσεων έχουν πάψει να δείχνουν τους αστροναύτες να κινούνται πάνω στο ηλιόλουστο σεληνιακό πανόραμα, ενώ με την αναχώρηση και του τελευταίου αστροναύτη η Σελήνη περιμένει ακόμη. Ο άνθρωπος έφυγε. Όχι όμως για πάντα.

Γιατί αν υπάρχει ακόμη κάποιο μέλλον για το ανθρώπινο γένος, τότε το μέλλον αυτό βρίσκεται εκεί έξω, στον απέραντο ωκεανό του Διαστήματος. Κι όταν σε εκατό ή χίλια χρόνια από σήμερα οι απόγονοί μας σταθούν και πάλι στη σκοτεινή κοιλάδα που λέγεται «Θάλασσα της Ηρεμίας», θα κοιτάξουν σιωπηρά τα περίεργα αρχαία επιστημονικά όργανα και, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, τα ανθρώπινα χνάρια που θα έχουν μείνει αναλλοίωτα ακόμη και ύστερα από ένα εκατομμύριο χρόνια. Και θα ξέρουν ότι όλα άρχισαν εδώ. Γιατί εδώ, στα όρια του ουράνιου ωκεανού, ο άνθρωπος έκανε το πρώτο του βήμα προς τα άστρα.

Από τις εφημερίδεςΕξερεύνηση του Διαστήματος
ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (08.10.2017)
ΕΙΚΟΝΕΣ: sergitorrentsgonzalez.blogspot.com, culture.ru, el.wikipedia.org

23 Ιουλ 2019

Τα πιο συνηθισμένα ονόματα στην Ελλάδα

Από έρευνα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (2018)

Ο «Γιώργος» και η «Μαρία» είναι τα δημοφιλέστερα ονόματα στη χώρα μας. Κάποιες διαφοροποιήσεις παρατηρούνται στην Κρήτη και τα Ιόνια Νησιά.




Η Ελλάδα με αριθμούς

20 Ιουλ 2019

Νεάντερταλ χρησιμοποιούσε εργαλεία για τα δόντια

Οι Νεάντερταλ, ένα είδος ανθρώπου συγγενικό με το δικό μας, εξαφανίστηκαν πριν από περίπου 30.000 χρόνια

ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Ιούνιος 2017

Ο προϊστορικός πονόδοντος πρέπει να ήταν το ίδιο ενοχλητικός με τον σύγχρονο, αν κρίνει κανείς από τις απεγνωσμένες προσπάθειες ατόμου του είδους Νεάντερταλ πριν από 130.000 χρόνια να εξαγάγει έγκλειστο δόντι χρησιμοποιώντας πρωτόγονα οδοντιατρικά εργαλεία.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Κάνσας στις ΗΠΑ και από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Κροατίας μελέτησαν τέσσερα δόντια από τον αρχαιολογικό χώρο Κράπινα της Κροατίας. Τα ευρήματα, ηλικίας 130.000 ετών, είχαν έρθει στο φως στις αρχές του 20ού αιώνα και είχαν τοποθετηθεί στη σωστή σειρά, σχηματίζοντας τμήμα της κάτω αριστερής οδοντοστοιχίας, από προηγούμενους ερευνητές. Η εκ νέου μελέτη τους με μικροσκόπιο αποκάλυψε φθορές που είχαν σχέση με τη χρήση προϊστορικών εργαλείων.


Ανακατασκευή άνδρα και γυναίκας Νεάντερταλ (από το Μουσείο Νεάντερταλ στο Μέτμαν της Γερμανίας)

Τα χτυπήματα, οι γρατζουνιές και οι μικρές οπές που παρατηρήθηκαν στα δόντια ήταν όλα από την εσωτερική πλευρά (από την πλευρά της γλώσσας) και είχαν γίνει από διαφορετικές γωνίες, στοιχείο που οδήγησε τους ερευνητές να αποκλείσουν ότι κάτι συνέβη στην οδοντοστοιχία μετά θάνατον.

Το πιθανότερο είναι ότι «ο Νεάντερταλ, άνδρας ή γυναίκα, είχε ένα οδοντιατρικό πρόβλημα, το οποίο προσπαθούσε να λύσει μόνος του χρησιμοποιώντας μικρά σουβλιά, πιθανώς φτιαγμένα από κόκαλο ή σκληρά κλαδιά», είπε ο ομότιμος καθηγητής Ανθρωπολογίας Ντέιβιντ Φρέιερ. «Οι εκδορές δείχνουν ότι το άτομο αυτό έβαζε κάτι στο στόμα του για να φθάσει στον προγόμφιο, που ήταν εγκλωβισμένος γιατί φύτρωνε στραβά», πρόσθεσε.


Δεν είναι η πρώτη φορά που εντοπίζονται απόπειρες οδοντιατρικής παρέμβασης σε προϊστορικά δόντια. Σημάδια από χρήση γλυφίδων, πιθανώς κοκάλινων, έχουν εντοπιστεί σε δόντια ηλικίας σχεδόν δύο εκατομμυρίων ετών.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Παλαιοοδοντολογίας, ενώ οι ερευνητές είναι οι ίδιοι που το 2015 είχαν διαπιστώσει ότι οι Νεάντερταλ της Κράπινα χρησιμοποιούσαν νύχια αετού ως κοσμήματα.

ΆνθρωποςΕιδήσειςΠεπτικό σύστημα
ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (30.06.2017)
ΕΙΚΟΝΑ: newser.com

14 Ιουλ 2019

Ο Νικόλας Ραπτάκης επιλέγει

Τρία εντυπωσιακά ποτ πουρί ελληνικών τραγουδιών και μουσικών από τον ταλαντούχο Νικόλα Ραπτάκη και την παρέα του. Απολαύστε τα!

1. Εκατό και πλέον χρόνια ελληνικής μουσικής


2. Ελληνικό καλοκαίρι


3. Ελληνικές σειρές


Μουσική
ΠΗΓΗ: Nikolas Raptakis

Can’t Help Falling in Love

Ένα αγαπημένο τραγούδι του Έλβις Πρίσλεϊ σε μια όμορφη ορχηστρική διασκευή.

Μουσική: George David Weiss, Hugo Peretti, Luigi Creatore
Διασκευή: Brooklyn Duo (2019)

Ορχηστρικά

13 Ιουλ 2019

Yellow

Μουσική: Coldplay (2000)
Διασκευή: Brooklyn Duo (2019)

Ορχηστρικά

4 Ιουλ 2019

Δυνάμεις του καλού


Κάτι συμβαίνει σε κάποια γειτονιά,
κάτι μυρίζει καλά.
Υπάρχει κάτι στον αέρα απόψε
που μας δίνει φτερά.

Βγαίνω στον δρόμο, βγαίνεις κι εσύ.
Όχι, δεν είμαστε χαζοί και το ξέρεις.
Κάτι στα βάθη της πόλης αυτής
έχει ξυπνήσει και καλεί και φωνάζει:

Ενώστε τις δυνάμεις του καλού —πάμε σήμερα!

Κλείσε τον Μιζέρια FM γιατί μπάζει,
μοναχό σε θέλουνε.
Πάντα κάποιος θα κράζει και θα διχάζει
γι’ αυτά που μας χωρίζουνε.

Μα όλ’ αυτά που μας ενώνουν
είναι πολύ πιο δυνατά και το ξέρεις.
Δεν είσαι μόνος, είμαστε πολλοί
κι όλοι το ακούμε που καλεί και φωνάζει:

Ενώστε τις δυνάμεις του καλού —πάμε σήμερα!

«Πριν κρίνεις κάποιον, κρίνε τον εαυτό σου»·
Bob Marley, εσύ το ’χες πει στον σκοπό σου.
Μη βοηθάς το κακό να θεριεύει,
να μας χωρίζει, να μας κυριεύει.
Όποιος διαιρεί, τούτος βασιλεύει.

«Θαύματα δε γίνονται στην εποχή μας»
λένε οι ύμνοι της μιζέριας και της γκρίνιας.
Μα εμείς ετοιμάζουμε την επιστροφή μας.
Τώρα ενώνουμε τη φωνή μας.
Αν ψήνεσαι, έλα κι εσύ μαζί μας!
Αν ψήνεσαι, έλα κι εσύ μαζί μας!

Ενώστε τις δυνάμεις του καλού —πάμε σήμερα!


ΣΤΙΧΟΙ–ΜΟΥΣΙΚΗ: Μάρκος Κούμαρης
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Locomondo
ΔΙΣΚΟΣ: Me Wanna Dance (2007)

ΠολιτικήΤραγούδια
ΕΙΚΟΝΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ: mysecretrecipeforlife.blogspot.com

Γιατί δεν ισχύει η αστρολογία;

Του Παύλου Καστανά
Αστροφυσικός

Ισχύουν οι αστρολογικές προβλέψεις; Στο επεισόδιο αυτό μαθαίνουμε αστρονομία καταρρίπτοντας την αστρολογία.

Παρουσιάζονται τα βασικά επιχειρήματα που δείχνουν ότι η αστρολογία δεν είναι δυνατόν να ισχύει και ότι δίκαια θεωρείται ψευδοεπιστήμη από την επιστημονική κοινότητα.



Επιστήμη

Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα