Νεκρή φάλαινα από υπερκατανάλωση πλαστικού

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Νοέμβριος 2018

Μια φάλαινα φυσητήρας, η οποία βρέθηκε νεκρή σε εθνικό πάρκο στην Ινδονησία, καταδεικνύει ένα από τα βασικότερα σημερινά προβλήματα των θαλασσών: Όπως ανακοίνωσαν χθες οι Ινδονήσιοι αξιωματούχοι του πάρκου, μέσα στο στομάχι της είχε σχεδόν έξι κιλά από πλαστικά απόβλητα, μεταξύ των οποίων και 115 πλαστικά κύπελλα.

Υπάλληλοι του πάρκου συλλέγουν το πλαστικό περιεχόμενο από το στομάχι της φάλαινας

Η μήκους 9,5 μέτρων φάλαινα βρέθηκε νεκρή στη θαλάσσια περιοχή κοντά στο νησί Κάποτα, τμήμα του Εθνικού Πάρκου Γουακατόμπι, στα νοτιοανατολικά του Σουλαουέζι. Το θαλάσσιο πάρκο, αξίζει να σημειωθεί, είναι ιδιαιτέρως δημοφιλές μεταξύ των δυτών λόγω της μεγάλης έκτασης υφάλων, των πανέμορφων κοραλλιών και της ποικιλομορφίας της θαλάσσιας ζωής, που περιλαμβάνει εντυπωσιακά σαλάχια αλλά και πελώριες φάλαινες.

Η αιτία θανάτου του μεγαλοπρεπούς θαλάσσιου κήτους δεν έγινε γνωστή επί του παρόντος, αλλά αξιωματούχοι του πάρκου κατέστησαν γνωστό ότι στο εσωτερικό του στομαχιού του ζώου βρήκαν πλαστικά μπουκάλια, σακούλες, σαγιονάρες και έναν σάκο με περισσότερα από 1.000 κομμάτια από κορδόνι.

Ο θάνατος ζώων από μεγάλη κατανάλωση πλαστικής ύλης δεν είναι δυστυχώς ένα μεμονωμένο περιστατικό. Τον Ιούνιο ο θάνατος ενός μαυροδέλφινου στην Ταϊλάνδη με 80 τεμάχια από πλαστικά απόβλητα στο στομάχι του συγκέντρωσε το ενδιαφέρον του διεθνούς Τύπου.

Πέντε ασιατικές χώρες (Κίνα, Ινδονησία, Φιλιππίνες, Βιετνάμ και Ταϊλάνδη) ευθύνονται για μέχρι και το 60% των πλαστικών αποβλήτων που μολύνουν τους ωκεανούς, σύμφωνα με έκθεση της περιβαλλοντικής μη κυβερνητικής οργάνωσης Ocean Conservancy και του Κέντρου Επιχειρήσεων και Περιβάλλοντος McKinsey.

Η έκθεση αυτή, του 2015, αναφέρεται στην κακοδιαχείριση των πλαστικών αποβλήτων από πληθυσμούς 192 χωρών που ζουν κοντά σε παράκτιες περιοχές. Η Ινδονησία, η οποία στην κατάταξη έρχεται δεύτερη μετά την Κίνα, έχει δεσμευθεί ότι θα διαθέτει ένα δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως για τη μείωση των θαλάσσιων αποβλήτων κατά 70% μέχρι το 2025.

01. Νεκρή φάλαινα από υπερκατανάλωση πλαστικού
02. Μολυσμένο το 75% των ψαριών στον Νείλο

Απειλούμενα ζώαΕιδήσειςΠεριβάλλον

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (21.11.2018)
ΕΙΚΟΝΑ: bles.com

«Διαστημικός περίπατος» για τα ζώα της Γης

Ένα πρόγραμμα του γερμανικού ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για να κατανοήσουμε τη μετακίνηση διαφόρων ζωικών ειδών

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Αύγουστος 2018

ΜΟΣΧΑ. Ειδική κεραία, ικανή να καταγράφει με ακρίβεια τις μετακινήσεις αποδημητικών πτηνών στη Γη, εγκατέστησαν μέλη του πληρώματος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ΔΔΣ) σε «διαστημικό περίπατο» που πραγματοποίησαν προχθές γι’ αυτό τον σκοπό.

Εκτός από την κεραία, ο Ρώσος κοσμοναύτης του ΔΔΣ Σεργκέι Προκοπίεφ απελευθέρωσε σειρά μικρών δορυφόρων, σε μέγεθος κουτιού με χαρτομάντιλα, μέρος φιλόδοξου προγράμματος για τη δημιουργία δικτύου «μικροδορυφόρων». Η τοποθέτηση της κεραίας, όμως, απαίτησε τέσσερις ώρες σκληρής εργασίας έξω από τον Σταθμό για τον Προκοπίεφ και τον συνάδελφό του Όλεγκ Αρτέμιεφ.

Ο Σεργκέι Προκοπίεφ κατά τη διάρκεια της εξόδου του από τον ΔΔΣ για την εγκατάσταση της ειδικής κεραίας

Η κεραία, που χρηματοδοτήθηκε από γερμανικό πανεπιστήμιο, αποτελεί μέρος του προγράμματος «Ίκαρος» και καταγράφει τις μετακινήσεις ζωικών ειδών στη Γη. Οι κοσμοναύτες έπρεπε να ξετυλίξουν δεκάδες μέτρα λευκών καλωδίων, ενώ σε κάποια στιγμή της εγκατάστασης ο Αρτέμιεφ αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει σουγιά για να κόψει στραβό καλώδιο.

Δοκιμές αμέσως μετά την εγκατάσταση έδειξαν ότι τα ηλεκτρικά συστήματα και η μετάδοση δεδομένων από την κεραία του «Ίκαρου» λειτουργούσαν κανονικά. Οι δύο κοσμοναύτες έμειναν συνολικά οκτώ ολόκληρες ώρες εκτός του Σταθμού.

Το έργο της κεραίας θα επικεντρωθεί αρχικά στην καταγραφή των μετακινήσεων κοτσυφιών και αγριοπερίστερων, στα οποία έχουν τοποθετηθεί μικροί πομποί καταγραφής γεωγραφικής θέσης (GPS), προτού η ζωολογική έρευνα επεκταθεί σε άλλα ωδικά πτηνά, σε νυχτερίδες και σε μεγαλύτερα θηλαστικά.

Ο επικεφαλής της έδρας Ορνιθολογίας του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ, Μάρτιν Βικέλσκι, δήλωσε ότι η ομάδα του είναι έτοιμη να αξιοποιήσει δεδομένα GPS από μεγαλύτερα ζώα, στα οποία έχει τοποθετήσει πομπούς, όπως γαζέλες, ιαγουάρους, καμήλες και ελέφαντες, καθώς και σε μεγάλα αποδημητικά πτηνά, όπως πελαργούς.

Ο Βικέλσκι παρακολούθησε τον «διαστημικό περίπατο» από το κέντρο ελέγχου έξω από τη Μόσχα πρόσθεσε ότι οι ερευνητές του ινστιτούτου Μαξ Πλανκ θα μπορούν τώρα να αντιλαμβάνονται καλύτερα τη συμπεριφορά μελών του ζωικού βασιλείου.

ΕιδήσειςΕξερεύνηση του ΔιαστήματοςΖώα

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (17.08.2018)
ΕΙΚΟΝΑ: oohho.com

Στο προσκήνιο τα ηλεκτροκίνητα

Τον τελευταίο μήνα τα περισσότερα καινούργια οχήματα στη Νορβηγία ήταν ηλεκτροκίνητα

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Απρίλιος 2019

Όντας μόλις μερικά χιλιόμετρα μακριά από τον αρκτικό κύκλο, η γραφική πόλη του Όσλο αποτελεί μια από τις πλέον απομακρυσμένες πρωτεύουσες της Ευρώπης. Παρ’ όλα αυτά, το Όσλο βρίσκεται στην καρδιά του ευρωπαϊκού αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής, κερδίζοντας μάλιστα φέτος τον τίτλο της Πράσινης Πρωτεύουσας της Ευρώπης.

Πράγματι, στα καθαρά νερά που πλαισιώνουν την πόλη συναντά κανείς φεριμπότ που κινούνται εξ ολοκλήρου με υδροηλεκτρική ενέργεια, ενώ κατά τη διάρκεια των παγερών μηνών του χειμώνα τα περισσότερα σπίτια θερμαίνονται χάρη σε εγκαταστάσεις καύσης απορριμμάτων.

Το εντυπωσιακότερο φαινόμενο όλων, ωστόσο, αφορά τα οχήματα των ίδιων των κατοίκων, που χάρισαν πρόσφατα στην πρωτεύουσα της Νορβηγίας ένα αξιοσημείωτο ρεκόρ. Ο λόγος για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, τα οποία για πρώτη φορά στην Ιστορία ξεπέρασαν σε αριθμό πωλήσεων τα υβριδικά και τα παραδοσιακά Ι.Χ. που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα για τη λειτουργία τους. Τον μήνα που μας πέρασε δύο στα τρία καινούργια οχήματα που κυκλοφόρησαν στους δρόμους της σκανδιναβικής χώρας ήταν ηλεκτροκίνητα.

Πολυετής προσπάθεια

Ο εντυπωσιακός ρυθμός υιοθέτησης των πρωτοποριακών ηλεκτρικών οχημάτων στη Νορβηγία μπορεί να αυξήθηκε εκθετικά τα τελευταία δύο χρόνια, όμως είναι αποτέλεσμα μιας πολυετούς προσπάθειας από την κυβέρνηση, η οποία έχει τις ρίζες της στις αρχές της δεκαετίας του ’90.

Η στρατηγική της επιτυχίας βασίστηκε κυρίως σε μια σειρά δελεαστικών κινήτρων για τους Νορβηγούς πολίτες που προτιμούν τα ηλεκτροκίνητα: Οι κάτοχοι οχημάτων μηδενικών εκπομπών δεν πληρώνουν τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας με την αγορά του αυτοκινήτου και απαλλάσσονται επίσης από τους φόρους διοξειδίου του άνθρακα και οξειδίου του αζώτου που επιβάλλονται στα οχήματα φυσικού αερίου και πετρελαίου.

Παράλληλα, εδώ και μερικά χρόνια οι κάτοχοι ηλεκτρικών αυτοκινήτων μπορούν να περνούν τα διόδια δίχως κόστος, να χρησιμοποιούν τις λωρίδες των λεωφορείων για να αποφεύγουν την κίνηση, αλλά και να μεταφέρουν δωρεάν τα οχήματά τους μέσω των νορβηγικών πλοίων.

Επομένως, υπολογίζεται πως ένας ιδιοκτήτης ηλεκτροκίνητου μπορεί να ταξιδέψει από το Όσλο στα εντυπωσιακά νορβηγικά φιορδ με σχεδόν το μισό συνολικό κόστος μεταφοράς. Τα κίνητρα αναμένεται να απομακρυνθούν σταδιακά μέχρι το 2021, ωστόσο έχουν ήδη συνδράμει σε αξιοσημείωτο βαθμό στην ταχύτατη υιοθέτηση πράσινων οχημάτων.

Πέρα από τα νεύματα στους Νορβηγούς καταναλωτές, οι Αρχές της σκανδιναβικής χώρας έχουν υιοθετήσει μια σειρά από πρωτοβουλίες που παρέχουν το κατάλληλο πλαίσιο για την άνθηση των περιβαλλοντικών οχημάτων.

Ήδη από το 2011 στη Νορβηγία λειτουργούσαν 3.000 σταθμοί φόρτισης ηλεκτροκινήτων (στην Ελλάδα σήμερα υπάρχουν μόλις 50 σημεία φόρτισης). Εν έτει 2019 η σκανδιναβική χώρα παρέχει πλέον πάνω από 8.000 σημεία επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, ενώ ταυτόχρονα λανσάρει και ένα πρωτοποριακό σύστημα φόρτισης ηλεκτρικών ταξί που γεμίζουν τις μπαταρίες τους μέσω της τεχνολογίας WiFi.

Μέσα στους επόμενους μήνες η κυβέρνηση θα εγκαταστήσει δεκάδες πλάκες φόρτισης σε πιάτσες και κεντρικά σημεία στάθμευσης των ταξί, χτίζοντας έτσι την πρώτη ασύρματη υποδομή ταχείας επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων στον κόσμο.

Η Νορβηγία παρέχει πάνω από 8.000 σημεία επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων

Χάρη στις τολμηρές πολιτικές και τα δεκάδες κίνητρα στους καταναλωτές δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός πως η μικρή σκανδιναβική χώρα των πέντε εκατομμυρίων κατοίκων έχει μεταμορφωθεί σε παγκόσμια πρωτεύουσα της πράσινης μετακίνησης.

Έπειτα από τα ενθαρρυντικά στοιχεία για τον ρυθμό της υιοθέτησης των ηλεκτροκίνητων οχημάτων, το νορβηγικό Κοινοβούλιο ανακοίνωσε την πρόθεσή του να θεσπίσει κανονισμό που θα απαιτεί έως το 2025 όλα τα καινούργια αυτοκίνητα της χώρας να είναι ηλεκτρικά.

Το εντυπωσιακό είναι πως οι πολίτες αγκαλιάζουν θερμά κάθε περιβαλλοντική πρωτοβουλία —το 75% των Νορβηγών δηλώνουν τυφλή εμπιστοσύνη σε οποιοδήποτε περιβαλλοντικό βήμα της κυβέρνησης προκειμένου να μηδενιστούν οι ρύποι μέχρι το 2030.

1. Στο προσκήνιο τα ηλεκτροκίνητα 2. Η ηλεκτροκίνηση αλλάζει και τον κλάδο των λιπαντικών

ΕιδήσειςΕνέργειαΚλιματική κρίσηΜετακινήσεις

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (12.04.2019)
ΕΙΚΟΝΑ: czechcrunch.cz

Η πεταλούδα μονάρχης «εκθρονίζεται»

ΕΙΔΗΣΕΙΣ – Ιανουάριος 2019

Της Laura M. Holson

Δημοσιογράφος

Φθάνουν στην Καλιφόρνια κάθε χειμώνα, μια κυματιστή κορδέλα από πορτοκαλί και μαύρο. Εκεί, η δυτική πεταλούδα μονάρχης εγκαθίσταται στα παράκτια δάση της πολιτείας, αφού έχει ταξιδέψει από μακρινά μέρη, όπως το Αϊντάχο και η Γιούτα, όπου επιστρέφει την άνοιξη.

Φέτος οι πτήσεις της όμορφης πεταλούδας μοιάζουν πιο επικίνδυνες από ποτέ. Η Xerces Society for Invertebrate Conservation, μη κερδοσκοπική ομάδα που μετρά κάθε χρόνο τους πληθυσμούς της πεταλούδας, ανακοίνωσε ότι το 2018 ο πληθυσμός της δυτικής πεταλούδας μονάρχη έφθασε σε ιστορικά χαμηλά, εμφανίζοντας μείωση κατά 86% από την περασμένη χρονιά.

Αυτή είναι άκρως ανησυχητική είδηση. Αλλά, σε συνδυασμό με τη μείωση κατά 97% του συνολικού πληθυσμού από το 1980, ο φετινός απολογισμός πόρρω απέχει από το να είναι καταστροφικός, επισημαίνει η βιολόγος Έμα Πέλτον.

Εξαιρετικά χρήσιμα έντομα είναι οι πεταλούδες, καθώς δρουν ως δείκτες της υγείας ενός οικοσυστήματος και γονιμοποιούν τα λουλούδια

Η ομάδα έχει καταμετρήσει τις πεταλούδες σε 97 τοποθεσίες στην παράκτια ζώνη της Καλιφόρνιας, περιοχή όπου παραδοσιακά συγκεντρώνεται το 77% του χειμερινού πληθυσμού τους. Στα σημεία αυτά το 2017 βρίσκονταν 148.000 πεταλούδες. Ωστόσο, το 2018 ο αριθμός τους είχε μειωθεί σε μόλις 20.456.

Η Πέλτον προειδοποιεί ότι αν δε ληφθούν μέτρα προκειμένου να διατηρηθούν η δυτική πεταλούδα μονάρχης και το οικοσύστημά της, ενδεχομένως τα όμορφα έντομα να αφανιστούν.

Οι πεταλούδες είναι σημαντικές, επειδή ανταποκρίνονται με ταχύτητα στις οικολογικές μεταβολές και μπορούν έτσι να προειδοποιήσουν για την κατάσταση υγείας ενός οικοσυστήματος. Και βέβαια γονιμοποιούν τα λουλούδια.

Η πεταλούδα μονάρχης απαιτεί την ύπαρξη ασκληπιάδας, ενός φυτού που υπάρχει στις ΗΠΑ και στο Μεξικό, για την αναπαραγωγή και τη μετανάστευσή της. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια οι εκτάσεις με το φυτό συρρικνώνονται εξαιτίας της χρήσης παρασιτοκτόνων αλλά και λόγω αστικής ανάπτυξης.

Η ύπαρξη της πεταλούδας μονάρχη απειλήθηκε και από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Από το 2011 μέχρι το 2017 η Καλιφόρνια πλήττεται από ξηρασία, ενώ το 2016 62 εκατομμύρια δένδρα χάθηκαν στην πολιτεία, η οποία επλήγη και από φονικές πυρκαγιές.

Απειλούμενα ζώαΕιδήσειςΈντομαΠεριβάλλον

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (12.01.2019) - αναδημοσίευση από την εφημερίδα «The New York Times»

Οι άριες των τρωκτικών

Τα ποντίκια του είδους Scotinomys επικοινωνούν μεταξύ τους με τραγούδια

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ – Μάρτιος 2019

Του Carl Zimmer

Δημοσιογράφος

Ψηλά στα βουνά της Κεντρικής Αμερικής ζει ένα ελάχιστα γνωστό πλάσμα που ανήκει στο είδος Scotinomys και τραγουδάει. Το τρωκτικό, που περνάει τη ζωή του περιτριγυρισμένο από σύννεφα, μοιάζει να μην έχει πολλά να μας πει.

Ωστόσο, οι ήχοι που παράγει, αυτά τα αξιοσημείωτα τραγούδια, έκαναν τους επιστήμονες να εντοπίσουν κάποιες σοβαρές ομοιότητες με τις ανθρώπινες ομιλίες. Η ικανότητα αυτή δεν αποκλείεται να συνδέεται εξελικτικά με τις αρχαίες ρίζες της ανθρώπινης γλώσσας.



Οι ερευνητές προσπαθούν εδώ και έναν αιώνα να βρουν τις απαρχές της γλώσσας στα θηλαστικά-προγόνους μας. «Μέχρι πρότινος υπήρχε ακόμη η πεποίθηση ότι η ανθρώπινη γλώσσα και οι βρυχηθμοί των θηλαστικών είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα», εξηγεί ο Στέφεν Ρ. Χάγκε, νευροβιολόγος στο Πανεπιστήμιο Τίμπινγκεν της Γερμανίας. Κανένα άλλο θηλαστικό δεν έχει τη δυνατότητα να κάνει αυτό που απαιτεί η ανθρώπινη γλώσσα, από την κατανόηση των κανόνων της γραμματικής μέχρι τη σύνταξη σύντομων, σύνθετων οδηγιών προς τους μυς στο στόμα και στον λαιμό.

Οι πρώιμες έρευνες άφηναν να εννοηθεί ότι τα θηλαστικά χρησιμοποιούσαν πολύ απλούστερες συνάψεις για την επικοινωνία. Σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό, αν ένας πίθηκος θέλει να αντιπαρατεθεί με έναν άλλον πίθηκο, τα κέντρα επεξεργασίας του φόβου αποστέλλουν ένα σύμπλεγμα νευρονίων στο στέλεχος του εγκεφάλου. Στη συνέχεια εκείνο με τη σειρά του στέλνει εντολές στο στόμα και στον φάρυγγα για να παραγάγει ένα κάλεσμα. Ωστόσο, αποδεικνύεται τελικά ότι οι πίθηκοι μπορούν να ελέγξουν τους ήχους τους με τρόπο που δεν αναγνώριζαν παλιότερα οι επιστήμονες.

Όταν εξέτασαν ποντίκια, τα οποία έχουν πολύ μακρινότερη συγγένεια με εμάς από τους πιθήκους προφανώς, δεν εντόπισαν στοιχεία τέτοιου είδους ελέγχου. Τα κοινά ποντίκια, το αγαπημένο είδος των επιστημόνων, παράγουν απλές υπερηχητικές κραυγές. Το 2011, όμως, ο νευροεπιστήμονας Μάικλ Α. Λονγκ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης άκουσε για πρώτη φορά για τα ποντίκια που τραγουδάνε και συνειδητοποίησε ότι όσον αφορά τον ήχο είναι πολύ πιο ενδιαφέροντα αντικείμενα παρατήρησης από τα κοινά ποντίκια του εργαστηρίου. Το συγκεκριμένο είδος παράγει άριες δυνατών ήχων, που μπορούν να διαρκέσουν μέχρι και 16 δευτερόλεπτα, ενώ κάθε τρωκτικό έχει το δικό του ξεχωριστό τραγούδι.

Τα ποντίκια του είδους Scotinomys τραγουδούν καμιά φορά όταν είναι μόνα τους, αλλά είναι ιδιαίτερα ομιλητικά όταν υπάρχουν γύρω τους άλλα ποντίκια. Τα αρσενικά τραγουδούν όταν ανταγωνίζονται άλλα αρσενικά για τον έλεγχο της περιοχής, ενώ τόσο τα αρσενικά όσο και τα θηλυκά τραγουδούν στη διάρκεια του ζευγαρώματος.

«Πολύ ευγενικά»

Μια μέρα, όμως, ένας από τους επιβλέποντες φοιτητές παρατήρησε κάτι περίεργο. Δύο αρσενικά σε διπλανά κλουβιά αντί να τραγουδούν, ηχούσαν σαν να συνομιλούν. Μάλιστα, ουδέποτε η φωνή του ενός επικάλυπτε εκείνη του άλλου. Κάθε τρωκτικό περίμενε πρώτα να τελειώσει το ένα και συνέχιζε έπειτα από διάστημα ενός δευτερολέπτου. «Είναι πολύ ευγενικά στη συζήτηση», επισημαίνει ο Αρκαρπού Μπανερτζί, ερευνητής που κάνει μεταδιδακτορική έρευνα στο εργαστήριο του δρος Λονγκ.

Από τις εφημερίδεςΖώα

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (02.03.2019) - αναδημοσίευση από την εφημερίδα «The New York Times»
ΕΙΚΟΝΑ: sciencenews.org

Φως στο απόλυτο σκοτάδι

Ερευνητές έδωσαν στη δημοσιότητα την πρώτη εικόνα μαύρης τρύπας

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Απρίλιος 2019

«Είναι μια τρομερή ημέρα για την Αστροφυσική. Τώρα πια μπορούμε να δούμε τα ανίδωτα». Με αυτά τα λόγια υποδέχθηκε η Φρανς Κόρντοβα, διευθύντρια του Εθνικού Ιδρύματος Επιστημών των Ηνωμένων Πολιτειών, το μοναδικό επίτευγμα διεθνούς ερευνητικής ομάδας που είδε χθες το φως της δημοσιότητας: την πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια απεικόνισης μιας μαύρης τρύπας —από τα πιο παράξενα στοιχεία του σύμπαντος, που από τη φύση τους δεν είναι δυνατόν να φωτογραφηθούν.

Η πρώτη απεικόνιση μαύρης τρύπας, όπως τη συνέθεσαν οι επιστήμονες του διεθνούς ερευνητικού προγράμματος EHT

Το ερευνητικό πρόγραμμα που οδήγησε στη μεγάλη ανακάλυψη ξεκίνησε το 2012 υπό την επωνυμία Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων (EHT). Ουσιαστικά πρόκειται για ένα δίκτυο οκτώ τηλεσκοπίων σε διάφορα μέρη της Γης (Χαβάη, Αριζόνα, Χιλή, Μεξικό, Ισπανία, Γαλλία, Γροιλανδία, Ανταρκτική) που δρουν σε συντονισμό, δημιουργώντας κάτι σαν γιγάντιο σταθμό αστρονομικών παρατηρήσεων στο μέγεθος του πλανήτη μας.

Οι μαύρες τρύπες αποτελούν διαρκή πρόκληση για την επιστήμη του Διαστήματος. Η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, που θεμελιώθηκε από τον Αϊνστάιν, προβλέπει την ύπαρξη αυτών των ουράνιων σωμάτων με την αφάνταστα υψηλή πυκνότητα, έτσι που να αιχμαλωτίζουν οτιδήποτε κινείται κοντά τους (ο «ορίζοντας γεγονότων» περιγράφει το όριο πέρα από το οποίο δεν υπάρχει επιστροφή). Ακόμη και το φως αδυνατεί να δραπετεύσει από αυτή την κοσμική «φυλακή», κάτι που καθιστά αδύνατη οποιαδήποτε προσπάθεια φωτογράφισής της.

Παρ’ όλα αυτά, οι επιστήμονες του ΕΗΤ κατάφεραν να μας δώσουν μια χειροπιαστή ιδέα για τη «σιλουέτα» μιας μαύρης τρύπας. Και τι μαύρης τρύπας! Πρόκειται για ένα διαστημικό «τέρας», με μέγεθος τρία εκατομμύρια φορές μεγαλύτερο από τη Γη και μάζα 6,5 δισ. (!) φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο, στην καρδιά του γαλαξία Μ87, στον αστερισμό της Παρθένου.

Πώς τα κατάφεραν;

Χάρη στον συνδυασμό ταυτόχρονων παρατηρήσεων από τα οκτώ τηλεσκόπια, συνέθεσαν μια εικόνα που δείχνει μια φωτεινή άλω γύρω από μια σκοτεινή, μαύρη περιοχή, σφαιρικού σχήματος. Η άλως προέρχεται από φλεγόμενα αέρια που καταβροχθίζονται από τη μαύρη τρύπα, δίνοντάς μας το περίγραμμά της.

Το μέγα επίτευγμα ανακοινώθηκε με ταυτόχρονες συνεντεύξεις Τύπου σε Ουάσιγκτον, Βρυξέλλες, Σαντιάγκο, Σαγκάη, Ταϊπέι και Τόκιο. Ο καθηγητής Αστρονομίας και Φυσικής στο πανεπιστήμιο της Αριζόνας (ΗΠΑ) περιέγραψε μία από τις σημαντικές πλευρές της ανακάλυψης: «Το μέγεθος και το σχήμα της σκιάς ταιριάζουν απολύτως με τις προβλέψεις της Γενικής Θεωρίας Σχετικότητας του Αϊνστάιν, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη μας σε αυτή τη θεωρία, που θεμελιώθηκε πριν από έναν αιώνα».

Η ειρωνεία της ιστορίας είναι ότι ο ίδιος ο Αϊνστάιν δεν είδε ποτέ με καλό μάτι αυτά τα μυστηριώδη ουράνια σώματα που προέβλεπε η θεωρία του. Αν ζούσε, από χθες θα ήταν λιγότερο δύσπιστος.

ΕιδήσειςΕξερεύνηση του Διαστήματος

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (11.04.2019)
ΕΙΚΟΝΑ: fontech.startitup.sk

Ανάκαμψη με τεχνητά κοράλλια

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ – Απρίλιος 2019

Του Νίκου Ευσταθίου

Δημοσιογράφος

Τα κοράλλια μπορεί να καταλαμβάνουν κάτι λιγότερο από το 0,1% των ωκεανών, όμως παρέχουν σπίτι στο ένα τέταρτο των θαλάσσιων ειδών του πλανήτη και συμβάλλουν καταλυτικά στη βελτίωση της ποιότητας του νερού. Δυστυχώς, ως ιδιαίτερα ευαίσθητες δομές, οι κοραλλιογενείς ύφαλοι είναι εξαιρετικά ευάλωτοι στις καταστροφικές συνέπειες της μόλυνσης, της κλιματικής αλλαγής και της ανεξέλεγκτης αλιείας. Οι επιστήμονες προειδοποιούν πως μέσα στην επόμενη δεκαετία το 70% των κοραλλιών του πλανήτη θα έχει διαβρωθεί.

Ωστόσο, μια ευφάνταστη λύση έρχεται χάρη στην τεχνολογία τρισδιάστατης εκτύπωσης, η οποία εδώ και δύο χρόνια χρησιμοποιείται για τη δημιουργία τεχνητών υφάλων που αντικαθιστούν τα κατεστραμμένα κοράλλια και επαναφέρουν τη ζωή στις θάλασσες του πλανήτη.

Πρωτοπόρος στην καινοτόμο λύση για την περιβαλλοντική αποκατάσταση των ωκεανών είναι η ολλανδική εταιρεία Boskalis, η οποία εξειδικεύεται στις θαλάσσιες κατασκευές και υποδομές. Το 2016 αποφάσισε να χρησιμοποιήσει την τεχνογνωσία της για να δημιουργήσει τεχνητούς υφάλους.

Σε συνεργασία με το Ίδρυμα του Πρίγκιπα Αλβέρτου B΄ του Μονακό και με την ευρωπαϊκή πανεπιστημιακή κοινότητα η εταιρεία προχώρησε σε εντατική έρευνα για τις τοπικές ιδιαιτερότητες των υπαρχόντων κοραλλιών. Με τη βοήθεια των τρισδιάστατων εκτυπωτών η Boskalis δημιούργησε έξι πιλοτικές κατασκευές τεχνητών υφάλων φτιαγμένες εξ ολοκλήρου από άμμο και τις τοποθέτησε στη θάλασσα του Λαρβότο στο Πριγκιπάτο του Μονακό.

Στιγμιότυπο από την τρισδιάστατη εκτύπωση

❮ ❯

Ένας από τους εκτυπωμένους υφάλους

«Πιστεύαμε στην ιδέα εξαρχής, ωστόσο τα αποτελέσματα που έχουμε παρατηρήσει στα δύο χρόνια που έχουν τοποθετηθεί η τεχνητοί ύφαλοι ξεπερνούν κάθε προσδοκία μας», αναφέρει με ενθουσιασμό ο Σάντερ Στίνπρινκ, υπεύθυνος προγραμμάτων έρευνας και ανάπτυξης της Boskalis.

Πράγματι, οι τεχνητοί ύφαλοι της εταιρείας έχουν αρχίσει να κατοικούνται από κάθε είδους θαλάσσια ζωή και ο πληθυσμός των ψαριών της περιοχής έχει πλέον αυξηθεί εντυπωσιακά.

Τα πειραματικά τεχνητά κοράλλια της ολλανδικής Boskalis έχουν αρχίσει να κατοικούνται από την τοπική πανίδα

Έπειτα από την επιτυχία του πιλοτικού προγράμματος η ολλανδική εταιρεία σχεδιάζει να επεκτείνει το πρόγραμμα περιβαλλοντικής αποκατάστασης εφαρμόζοντάς το σε θαλάσσιους βιότοπους από τη Μεσόγειο μέχρι τους ωκεανούς της Ανατολικής Ασίας.

Η ευχρηστία και η αποτελεσματικότητα των τρισδιάστατων τεχνητών κοραλλιών μπορεί να μην είναι αρκετές για να κρατήσουν τη βιοποικιλία των θαλασσών στα επίπεδα προηγούμενων ετών, ειδικά αν δε συνδυαστούν από μια ολιστική προσπάθεια καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής.

Εντούτοις, αποτελούν μια λάμψη ελπίδας πως ο άνθρωπος δε γεννάει μόνο εργαλεία που καταστρέφουν τη φύση και πως με λίγη φαντασία και συνείδηση μπορεί να αντιστρέψει την καταστροφή που προκαλεί στον θαυμαστό κόσμο των θαλασσών.

1. Το πράσινο τείχος της Αφρικής
2. Ανάκαμψη με τεχνητά κοράλλια

Από τις εφημερίδεςΚλιματική κρίσηΟικοσύστημα

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (05.04.2019)
ΕΙΚΟΝΕΣ: magazine.boskalis.com (1-3), kathimerini.gr (4)