Η εποχή του Διαστήματος

Του Διονύση Π. Σιμόπουλου

Φυσικός, αστρονόμος και επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ – Οκτώβριος 2017

Πριν από 60 χρόνια, τον Οκτώβριο του 1957, επιτεύχθηκε ένα σημαντικό ορόσημο στην προσπάθεια του ανθρώπου να κατακτήσει το Διάστημα. Σε μια απομακρυσμένη περιοχή του Καζακστάν, και με την άκρατη μυστικότητα που επικρατούσε στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η τότε Σοβιετική Ένωση πραγματοποίησε ένα τεχνολογικό κατόρθωμα που θα άφηνε άναυδο ολόκληρο τον κόσμο, ενώ συγχρόνως θα μετέφερε και στο Διάστημα τον ανταγωνισμό των δύο υπερδυνάμεων της εποχής, των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της Σοβιετικής Ένωσης.

Στις 4 Οκτωβρίου 1957 η Σοβιετική Ένωση έθεσε σε τροχιά από τις πυραυλικές εγκαταστάσεις του Διαστημικού Κέντρου του Μπαϊκονούρ τον πρώτο τεχνητό δορυφόρο, τον «Σπούτνικ 1». Επρόκειτο για μια μεταλλική σφαίρα με μέγεθος 58 εκατοστών και βάρος περίπου 83 κιλών, η οποία περιφέρονταν γύρω από τη Γη μία φορά κάθε 96 λεπτά.

Έτσι, για πρώτη φορά ο άνθρωπος κατόρθωσε να θέσει ένα δικό του δημιούργημα στο κενό του Διαστήματος. Τα ρυθμικά ραδιοσήματα του «Σπούτνικ 1» χαιρέτιζαν μια νέα εποχή στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού: την εποχή του Διαστήματος.

Η εκτόξευση του σοβιετικού τεχνητού δορυφόρου «Σπούτνικ 1» to 1957 σηματοδότησε μια νέα εποχή στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού

Έναν μήνα αργότερα οι Ρώσοι επανέλαβαν το θριαμβευτικό τους κατόρθωμα, τοποθετώντας σε τροχιά μια σκυλίτσα, με το όνομα Λάικα, ως επιβάτη του «Σπούτνικ 2», ενός διαστημόπλοιου 500 περίπου κιλών.

Οι ΗΠΑ δεν άργησαν να ακολουθήσουν. Τέσσερις μήνες μετά τον «Σπούτνικ 1» εκτοξεύτηκε ο πολύ μικρότερος και ελαφρύτερος πρώτος αμερικανικός δορυφόρος «Εξερευνητής 1» (31 Ιανουαρίου 1958).

Την 1η Οκτωβρίου 1958, έναν χρόνο μετά την εκτόξευση του «Σπούτνικ 1», ξεκίνησε η λειτουργία της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), αλλά και ένας αγώνας δρόμου ανάμεσα στη Σοβιετική Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες για την κατάκτηση του Διαστήματος.

Στην προσπάθειά τους να μάθουν όσο το δυνατόν περισσότερα για τον διαστημικό χώρο, εκτοξεύτηκαν και από τις δύο πλευρές δεκάδες πύραυλοι και τεχνητοί δορυφόροι, κάτι που οδήγησε τελικά στην πρώτη επανδρωμένη αποστολή του Ρώσου κοσμοναύτη Γιούρι Γκαγκάριν (12 Απριλίου 1961).

O Γιούρι Γκαγκάριν (1934–1968) ήταν ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο Διάστημα και μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη

Την ίδια περίοδο οι Αμερικανοί προσπαθούσαν να φτάσουν τους πρωτοπόρους Σοβιετικούς. Η πρώτη επανδρωμένη φάση του αμερικανικού προγράμματος για τη Σελήνη εκτελέστηκε με την ονομασία «Πρόγραμμα Mercury» (Ερμής) και άρχισε στις 5 Μαΐου 1961, έναν μήνα μετά την πτήση του Γκαγκάριν.

Στην Ουάσιγκτον, στη διάρκεια της γιορτής που έγινε για να τιμηθεί ο Άλαν Σέπαρντ, ο πρώτος Αμερικανός στο Διάστημα, ο πρόεδρος Τζον Κένεντι έθεσε στόχο την επανδρωμένη επίσκεψη στη Σελήνη πριν το τέλος της δεκαετίας του 1960.

Ο στόχος αυτός οριοθετούσε ξεκάθαρα πλέον τον διαστημικό ανταγωνισμό ΗΠΑ – Σοβιετικής Ένωσης και προϋπέθετε μια σειρά από εκατοντάδες επιτεύγματα σε διάφορους επιστημονικούς και τεχνολογικούς τομείς. Επιτεύγματα που απαίτησαν δεκάδες πτήσεις, επανδρωμένων και μη, διαστημικών οχημάτων.

Τελικά, τον Ιούλιο του 1969, πάνω από μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο γίναμε μάρτυρες ενός κατορθώματος που έως τότε το θεωρούσαμε μάλλον αδύνατο, όταν πάνω στη σκονισμένη επιφάνεια της Σελήνης αποτυπώθηκε για πρώτη φορά ένα ανθρώπινο χνάρι που έγινε το σύμβολο «ενός τεράστιου άλματος για την ανθρωπότητα».

Ο Νιλ Άρμστρονγκ ήταν ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στη Σελήνη (21 Ιουλίου 1969)

Τα επόμενα τρία χρόνια, από το 1969 έως τον Δεκέμβριο του 1972, ολόκληρη η ανθρωπότητα παρακολούθησε από τις οθόνες των τηλεοράσεων μια από τις μεγαλύτερες εξερευνήσεις της ανθρώπινης ιστορίας. Με τη βοήθεια εκατοντάδων χιλιάδων επιστημόνων, μηχανικών και τεχνικών, συνολικά 27 αστροναύτες περιφέρθηκαν γύρω από τον φυσικό δορυφόρο της Γης, ενώ 12 από αυτούς περπάτησαν και εξερεύνησαν έξι διαφορετικές περιοχές της επιφάνειας της Σελήνης.

Τώρα πια οι συσκευές των τηλεοράσεων έχουν πάψει να δείχνουν τους αστροναύτες να κινούνται πάνω στο ηλιόλουστο σεληνιακό πανόραμα, ενώ με την αναχώρηση και του τελευταίου αστροναύτη η Σελήνη περιμένει ακόμη. Ο άνθρωπος έφυγε. Όχι όμως για πάντα.

Γιατί αν υπάρχει ακόμη κάποιο μέλλον για το ανθρώπινο γένος, τότε το μέλλον αυτό βρίσκεται εκεί έξω, στον απέραντο ωκεανό του Διαστήματος. Κι όταν σε εκατό ή χίλια χρόνια από σήμερα οι απόγονοί μας σταθούν και πάλι στη σκοτεινή κοιλάδα που λέγεται «Θάλασσα της Ηρεμίας», θα κοιτάξουν σιωπηρά τα περίεργα αρχαία επιστημονικά όργανα και, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, τα ανθρώπινα χνάρια που θα έχουν μείνει αναλλοίωτα ακόμη και ύστερα από ένα εκατομμύριο χρόνια. Και θα ξέρουν ότι όλα άρχισαν εδώ. Γιατί εδώ, στα όρια του ουράνιου ωκεανού, ο άνθρωπος έκανε το πρώτο του βήμα προς τα άστρα.

Από τις εφημερίδεςΕξερεύνηση του Διαστήματος

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (08.10.2017)
ΕΙΚΟΝΕΣ: sergitorrentsgonzalez.blogspot.com, culture.ru, el.wikipedia.org