Ναι, δε θέλουμε την εκπαίδευση όπου οι δάσκαλοι δυναστεύουν και ταλαιπωρούν τα παιδιά. Ούτε την άλλη, βέβαια, με εκείνους που αδιαφορούν και περιμένουν να σχολάσουν.
Θέλουμε, και αξίζουμε, μια εκπαίδευση που καλλιεργεί την παιδεία και σκύβει με ενδιαφέρον στους μαθητές. Που νοιάζεται και για τους δασκάλους, όμως, διευκολύνοντας τις προσπάθειές τους…
We don’t need no education We don’t need no thought control No dark sarcasm in the classroom Teacher, leave them kids alone Hey, teacher, leave them kids alone
All in all it’s just another brick in the wall All in all you’re just another brick in the wall
We don’t need no education We don’t need no thought control No dark sarcasm in the classroom Teachers, leave them kids alone Hey, teacher, leave us kids alone
All in all you’re just another brick in the wall All in all you’re just another brick in the wall
Οι φοιτητικοί σύλλογοι Νομικής και Ιατρικής πραγματοποιούν συνελεύσεις. Στο τέλος εκατοντάδες φοιτητές πραγματοποιούν πορεία στην οδό Σόλωνος και στην Πατησίων.
Η πορεία ολοκληρώνεται στο Πολυτεχνείο. Ακούγονται τα πρώτα συνθήματα στο κατάμεστο προαύλιο του κτιρίου. Φτάνουν και φοιτητές από άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Μεσημέρι
Οι σχολές του Πολυτεχνείου πραγματοποιούν γενικές συνελεύσεις με παρουσία περίπου 2.500 φοιτητών. Κηρύσσεται διήμερη απεργία-αποχή από τα μαθήματα μέχρι τη Δευτέρα.
Φοιτητές συγκεντρώνονται στο προαύλιο του Πολυτεχνείου, στο πεζοδρόμιο, στον δρόμο. Πάνω από 2.000 είναι έξω με συνθήματα: «Ψωμί - Παιδεία - Ελευθερία», «Δημοκρατία», «Κάτω η χούντα», «Κάτω ο Παπαδόπουλος», «Λαέ πεινάς, γιατί τους προσκυνάς», «Ένας είναι ο αρχηγός, ο κυρίαρχος λαός», «Έξω τώρα οι Αμερικάνοι», «Εξουσία στον λαό», «Ο λαός πεινάει», «Λαέ πολέμα, σου πίνουνε το αίμα», «Εργάτες, αγρότες, φοιτητές» κ.ά.
Το μεγάλο πανό που δέσποζε στα προπύλαια του Πολυτεχνείου κατά τη διάρκεια της εξέγερσης
Η Αστυνομία δημιουργεί κλοιό. Οι φοιτητές ρίχνουν νεράντζια εναντίον των αστυνομικών.
Φτάνουν νέες ομάδες φοιτητών από άλλα ιδρύματα, διασπούν τον κλοιό και εισέρχονται στο Πολυτεχνείο. Έξω βρίσκονται περί τους 2.000 πολίτες.
Πάνω από την πύλη του Πολυτεχνείου στην οδό Πατησίων υψώνεται η ελληνική σημαία, η οποία θα είναι το μόνο σύμβολο της εξέγερσης και τις τέσσερις ημέρες. Αναγράφονται συνθήματα.
Απόγευμα
Φτάνει ο εισαγγελέας. Η Αστυνομία ζητά από το μεγάφωνο ήσυχη εκκένωση του Πολυτεχνείου.
Ο πρύτανης του Πολυτεχνείου συναντάται με τον διευθυντή της αστυνομίας στη γωνία Πατησίων και Στουρνάρη. Ο τελευταίος ζητά άδεια εισόδου της αστυνομίας στο Πολυτεχνείο. Ο πρύτανης αρνείται κατηγορηματικά.
Νέα πρόσκληση της Αστυνομίας για εκκένωση με απειλή δυναμικής επέμβασης.
Οι φοιτητές προσπαθούν να οργανώσουν ραδιοφωνικό σταθμό. Προς το παρόν λειτουργεί με εμβέλεια μόλις 300 μέτρων. Μεταδίδονται σπουδαστικά και γενικά συνθήματα. Τοποθετείται μεγάφωνο.
Δημιουργείται η Συντονιστική Επιτροπή της κατάληψης από φοιτητές διαφόρων σχολών.
Βράδυ
Συνεδριάζει η Σύγκλητος του Πολυτεχνείου και εγκρίνει τη στάση του πρύτανη.
Η Αστυνομία αποχωρεί μέχρι την πλατεία Κάνιγγος.
Η μεγάλη πλειοψηφία των φοιτητών αποφασίζει την κατάληψη του Πολυτεχνείου. Κλείνουν οι πύλες με σιδερόβεργες, μπετόν αρμέ, εκτός από τη μικρή πόρτα πλάι στην κύρια πύλη.
Ξεκινά ουσιαστικά η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Η κατάληψη οργανώνεται: συγκροτούνται ομάδες εργασίας, συγκεντρώνονται τρόφιμα, παρασκευάζεται φαγητό, γίνεται καθαριότητα, ελέγχονται οι προκηρύξεις, φρουρούνται καίρια σημεία.
Η κατάσταση γίνεται σοβαρότερη. Η εξέγερση παίρνει λαϊκό, σαφώς αντιδικτατορικό χαρακτήρα. Ο ραδιοφωνικός σταθμός καλεί τον λαό της Αθήνας σε κινητοποίηση. Η οργάνωση βελτιώνεται. Εγκαθίσταται σύστημα τηλεπικοινωνιών και τοποθετούνται τρία μεγάφωνα. Πολυγραφούνται τα πρώτα κείμενα. Κυκλοφορεί η «Εφημερίδα του Ελεύθερου Πολυτεχνείου».
Οι φοιτητές αυτοαποκαλούνται «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», παραμένουν οχυρωμένοι στο Πολυτεχνείο και δηλώνουν ότι θα μείνουν στο κτίριο επ’ αόριστον. Καλούν τον λαό να τους συμπαρασταθεί.
Η αστυνομία ξαναφτιάχνει κλοιό, απειλεί, απωθεί και κάπου κάπου δέρνει. Εξακολουθεί να μην επεμβαίνει στο Πολυτεχνείο.
Ολοκληρώνεται η δοκιμαστική λειτουργία του ραδιοφωνικού σταθμού. Τώρα η εμβέλειά του καλύπτει όλη την πρωτεύουσα. Ο πομπός κατασκευάστηκε μέσα σε λίγες ώρες στα εργαστήρια της σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών από τον Γιώργο Κυρλάκη, έχει ισχύ 250 βατ και εκπέμπει στους 1015 ή 1050 χιλιοκύκλους. Εκφωνούν η Μαρία Δαμανάκη, ο Δημήτρης Παπαχρήστος και ο Μίλτος Χαραλαμπίδης.
Ο ραδιοσταθμός της εξέγερσης...
...και ο πομπός
Διαδηλώσεις σε Πατησίων, Σταδίου, Πεδίον του Άρεως.
Μεσημέρι
Η εξέγερση γενικεύεται. Ο αθηναϊκός λαός συμπαρίσταται στους φοιτητές με συνθήματα. Το κέντρο της πόλης δονείται από διαδηλώσεις.
Οι πολίτες στηρίζουν τους φοιτητές με τρόφιμα, γραφική ύλη και φάρμακα.
Χώρος φύλαξης τροφίμων...
...και φαρμάκων
Μαθητική συνέλευση στην αίθουσα της Αρχιτεκτονικής: 800 μαθητές της Μέσης Εκπαίδευσης εκλέγουν νέα επιτροπή. Τη νύχτα έμειναν κλεισμένοι γύρω στους 600.
Οι συγκεντρωμένοι έξω από το Πολυτεχνείο είναι περισσότεροι από 20.000. Μπαίνουν και βγαίνουν μαθητές, φοιτητές, εργάτες, οικοδόμοι και διάφορες αντιπροσωπείες του λαού. Πραγματοποιείται εφοδιασμός σε τρόφιμα και άλλα είδη.
Το μεθύσι της ελευθερίας...
Βράδυ
Μεγάλα τμήματα των παρόδων του Πολυτεχνείου έχουν κατακλυστεί από πλήθη. Κύρια συνθήματα: «Η χούντα θα πέσει απ’ τον λαό», «Λαϊκή κυριαρχία», «Λαϊκή εξουσία», «Ο λαός πεινάει, το κεφάλαιο μασάει», «Έξι χρόνια αρκετά, δε θα γίνουνε εφτά», «Απόψε θα κάμει ξαστεριά», «Ξημερώνει λευτεριά» κ.ά.
Οι φοιτητές εκλέγουν νέα Συντονιστική Επιτροπή. Ελέγχονται τα συνθήματα και οργανώνονται η τροφοδοσία, το νοσοκομείο, τα υπνωτήρια, η καθαριότητα και η διαφύλαξη της περιουσίας του Πολυτεχνείου.
Ο ραδιοφωνικός σταθμός συνεχίζει τις εκπομπές με συνθήματα, οδηγίες και πληροφορίες. Παροτρύνει τον λαό σε εξέγερση και γενική απεργία.
Τα μεσάνυχτα από τους 8.000 έξω από το Πολυτεχνείο αποχωρούν οι μισοί.
Από νωρίς καταφθάνει πλήθος φοιτητών και πολιτών στους γύρω χώρους. Οι εκδηλώσεις εντείνονται. Ο ενθουσιασμός και η αποφασιστικότητα κορυφώνονται.
Στην οδό Πατησίων, μπροστά στην κεντρική πύλη
Γνωστοποιείται η πρόθεση της δικτατορίας για εκκένωση των χώρων γύρω από το Πολυτεχνείο. Ο πρύτανης ζητεί να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για ομαλή λύση του προβλήματος.
Μεσημέρι
Με δύο συνελεύσεις τους οι μαθητές εκλέγουν μαθητική επιτροπή. Ψηφίζεται διακήρυξη που πολυγραφείται και μοιράζεται στα σχολεία.
Πραγματοποιούνται οι πρώτες μεγάλες πορείες προς την Ομόνοια και το Πολυτεχνείο μέσω της Σταδίου, της Πανεπιστημίου και της Αλεξάνδρας.
Οι συγκεντρωμένοι μέσα κι έξω από το Πολυτεχνείο ξεπερνούν τις 20.000. Ο ραδιοφωνικός σταθμός ανακοινώνει συνεχώς τις φοιτητικές θέσεις.
Καταφθάνουν κάτοικοι των Μεγάρων. Προηγουμένως είχαν πραγματοποιήσει συγκέντρωση διαμαρτυρίας μπροστά στον Άρειο Πάγο, διαμαρτυρόμενοι για τις απαλλοτριώσεις της γης τους.
Φτάνουν ομάδες οικοδόμων με πλακάτ και μπαίνουν στο Πολυτεχνείο.
Έρχονται πολλοί σπουδαστές τεχνικών σχολών και νεαροί εργάτες.
Απόγευμα
Μεγάλη εξέγερση του αθηναϊκού λαού με επιθέσεις κατά των κυβερνητικών κτιρίων. Μεγάλο πλήθος διαδηλωτών πραγματοποιεί πορεία προς το Σύνταγμα και συγκρούεται με την αστυνομία στη συμβολή των οδών Σταδίου και Κοραή. Τραυματίες και από τις δύο πλευρές.
Ο κόσμος παραμένει στο πλευρό των φοιτητών. Οι συγκρούσεις γενικεύονται στο κέντρο της Αθήνας. Συμπλοκή ομάδας σπουδαστών της Παντείου με την αστυνομία στου Μακρυγιάννη.
Η αστυνομία ζητάει βοήθεια από τη Χωροφυλακή. Η Χωροφυλακή περιφρουρεί διάφορα κτίρια. Συμπλοκές στα Χαυτεία, παντού.
Βράδυ
Βροχή δακρυγόνων στην Ομόνοια.
Ογκώδης διαδήλωση οικοδόμων κατεβαίνει από τη λεωφόρο Αλεξάνδρας προς την οδό Πατησίων με σύνθημα «Δεν περνάει ο φασισμός».
Διαδηλωτές επιτίθενται κατά του υπουργείου Δημόσιας Τάξης. Στην αρχή αποκρούονται με απλές απωθήσεις, αστυνομικά κλομπ και δακρυγόνα. Στο τέλος, με εντολή του στρατηγού που διοικεί το «υπουργείο», χρησιμοποιούνται πυροβόλα όπλα. Κυκλοφορούν ελεύθεροι σκοπευτές. Πέφτουν οι πρώτοι νεκροί στον γύρω χώρο.
Πολιορκία, χωρίς επιτυχία, και άλλων δημόσιων κτιρίων.
Πάνω από 100.000 άνθρωποι συγκεντρώνονται στο Πολυτεχνείο. Στήνονται οδοφράγματα με λεωφορεία, τρόλεϊ, εξαρτήματα, διαφημιστικές πινακίδες, στέγαστρα στάσεων.
Δεκάδες τραυματίες διακομίζονται στο Πολυτεχνείο. Αρχίζει η κίνηση των ασθενοφόρων. Εκατοντάδες τραυματίες στα νοσοκομεία.
Βαρβαρότητες στο κέντρο της Αθήνας από αστυνομικούς υπαλλήλους. Θάνατοι από ξυλοδαρμό.
Ο ραδιοφωνικός σταθμός ζητά επειγόντως χειρουργικά γάντια, λαβίδες, ράμματα, βελόνες για ραφές, ψαλίδια, φιάλες οξυγόνου, αντιασφυξιογόνες μάσκες. Δίνει οδηγίες για την αντιμετώπιση των δακρυγόνων, καλεί ασθενοφόρα.
Η δικτατορία πανικοβάλλεται. Η αστυνομία ζητάει ενισχύσεις από τον στρατό. Φωτιές στους δρόμους.
Ρίχνονται δακρυγόνα και μέσα στο Πολυτεχνείο. Πραγματοποιείται η τελευταία συνέλευση των φοιτητών. Υπογραμμίζεται η κρισιμότητα της κατάστασης. Καμιά λιποψυχία, ούτε λόγος για αποχώρηση. Ομόφωνη απόφαση να κρατηθεί το Πολυτεχνείο με κάθε θυσία.
Μεσάνυχτα
Ο κόσμος διαλύεται βίαια ενώ ο καπνός από τα δακρυγόνα κάνει την ατμόσφαιρα αποπνικτική. Η αστυνομία αποκλείει το οικοδομικό τετράγωνο του Πολυτεχνείου. Οι διαδηλωτές τραγουδούν.
Τα τανκς παρατάσσονται στον χώρο του Πολυτεχνείου. Τοποθετούνται μονάδες καταδρομών. Η περιοχή φωτίζεται με τους ισχυρούς προβολείς των τανκς.
Οι πολιορκημένοι, ανεβασμένοι στα κάγκελα, χειροκροτούν τους στρατιώτες.
Ο σταθμός του Πολυτεχνείου κάνει εκκλήσεις στους στρατιώτες να αψηφήσουν τις εντολές των ανωτέρων τους. Στη συνέχεια ο εκφωνητής απαγγέλλει τον Εθνικό Ύμνο.
2.30 π.μ.
Αρχίζουν αγωνιώδεις διαπραγματεύσεις. Μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής των φοιτητών προσέρχονται στην κεντρική πύλη και δηλώνουν ότι δέχονται να εκκενώσουν το Πολυτεχνείο, με την εποπτεία όμως της Δικαιοσύνης, των καθηγητών τους, του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού και του Τύπου. Οι όροι τους απορρίπτονται.
2.45 π.μ.
Παρέχεται 15λεπτη προθεσμία στους φοιτητές να εκκενώσουν το Πολυτεχνείο. Οι φοιτητές προσπαθούν να απασφαλίσουν την είσοδο και να απομακρύνουν το αυτοκίνητο που βρίσκεται πίσω από αυτήν.
Κατόπιν εντολής, ένα από τα τρία άρματα μάχης που έχουν παραταχθεί έξω από τη σχολή γκρεμίζει την κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου. Όπως φαίνεται και στο ιστορικό φιλμ που τραβά παράνομα Ολλανδός δημοσιογράφος, το άρμα μάχης AMX 30 ρίχνει τη σιδερένια πύλη τη στιγμή που επάνω βρίσκονται ακόμη φοιτητές.
Το άρμα εισέρχεται στο Πολυτεχνείο. Εισβάλλουν ένοπλοι καταδρομείς. Άτακτη φυγή των σπουδαστών.
Ο στρατός υπόσχεται ελεύθερη δίοδο και αφήνει τον κόσμο να φύγει αλλά η αστυνομία κακοποιεί τους εξερχόμενους. Οι στρατιώτες προσπαθούν να διευκολύνουν τους φοιτητές και να τους προστατέψουν.
Ελεύθεροι σκοπευτές της αστυνομίας ανοίγουν πυρ από γειτονικές ταράτσες, ενώ άνδρες των μυστικών υπηρεσιών καταδιώκουν τους εξεγερθέντες. Πολλοί φοιτητές βρίσκουν καταφύγιο σε γειτονικές πολυκατοικίες. Εκατοντάδες τραυματίες στα νοσοκομεία. Εκατοντάδες φοιτητές στα κρατητήρια της Ασφάλειας.
Οι εκφωνητές του ραδιοφωνικού σταθμού παραμένουν στο πόστο τους και συνεχίζουν να εκπέμπουν το ιστορικό μήνυμα για 40 λεπτά μετά την έξοδο, μέχρι που συλλαμβάνονται.
3.30 π.μ.
Η επιχείρηση ολοκληρώνεται και οι στρατιώτες αποχωρούν με εμβατήρια.
4.00 π.μ.
Καθαρίζονται οι δρόμοι από συνεργεία καθαριότητας. Οι οδομαχίες συνεχίζονται σε μακρινότερα σημεία.
Η εξέγερση του αθηναϊκού λαού συνεχίζεται μέχρι την Κυριακή το πρωί. Αρχίζει νέο κεφάλαιο δολοφονιών και αίματος. Δρουν «αδέσποτες» σφαίρες. Πολλά τα θύματα του Σαββατοκύριακου.
Σάββατο πρωί: Ο «γύρος του θριάμβου». Τανκς στην Πανεπιστημίου, στο βάθος η Ομόνοια...
21/4: Τα ξημερώματα εκδηλώνεται στρατιωτικό πραξικόπημα με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Γεώργιο Παπαδόπουλο, τον συνταγματάρχη Νικόλαο Μακαρέζο και τον ταξίαρχο Στυλιανό Παττακό. Άνδρες της Ελληνικής Στρατιωτικής Αστυνομίας (ΕΣΑ), υπό τον συνταγματάρχη Ιωάννη Λαδά, συλλαμβάνουν όλο σχεδόν τον πολιτικό κόσμο. Κηρύσσεται στρατιωτικός νόμος, καταργούνται τα κόμματα και εφαρμόζεται προληπτική λογοκρισία. Συλλήψεις χιλιάδων πολιτών.
21/4: Δολοφονούνται η 24χρονη Μαρία Καλαβρού στην οδό Πατησίων και ο 15χρονος Βασίλης Πεσλής στην πλατεία Αττικής.
21/4: Οι πρώτες εκδηλώσεις εναντίον της δικτατορίας γίνονται στα Ιωάννινα, όπου διαδήλωση φοιτητών καταλήγει σε συγκρούσεις με την αστυνομία και συλλήψεις, και στο Ηράκλειο της Κρήτης, όπου μαζική διαδήλωση καταλήγει σε συγκρούσεις με την αστυνομία και τον στρατό. Ένας τουλάχιστον τραυματίας από σφαίρα και 30 συλλήψεις.
Εκτελείται εν ψυχρώ από αστυνομικό στον Ιππόδρομο του Φαλήρου, μπροστά στα μάτια εκατοντάδων συλληφθέντων, ο πολιτικός κρατούμενος Παναγιώτης Ελλής.
Αντιδικτατορικό μήνυμα του Μίκη Θεοδωράκη.
Δημιουργούνται το «Πατριωτικό Μέτωπο» (ΠΑΜ) και η «Δημοκρατική Άμυνα» (ΔΑ).
Μάιος
Ρίχνονται αντιδικτατορικές προκηρύξεις σε συνοικίες της Αθήνας και στα Χανιά.
Ξεβράζεται στη Ρόδο το πτώμα του Νικηφόρου Μανδηλαρά. Ήταν αγνοούμενος επί έξι ημέρες.
Χιλιάδες αριστεροί εξορίζονται στη Γυάρο.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου κρίνεται προφυλακιστέος.
Δημιουργούνται οι αντιστασιακές οργανώσεις «Δημοκρατικές Επιτροπές Αντίστασης» (ΔΕΑ), «Δημοκρατικοί Σύνδεσμοι» και «Εθνικό Κίνημα Δημοκρατικής Αντίστασης» (ΕΚΔΑ).
Τα Έκτακτα Στρατοδικεία αρχίζουν τις καταδίκες για αντιδικτατορική δράση.
Ιούνιος
Ο Ρίτσαρντ Νίξον, μετέπειτα πρόεδρος των ΗΠΑ, επισκέπτεται την Αθήνα και έχει επαφές με τα στελέχη του καθεστώτος.
Η ρίψη προκηρύξεων στην Αθήνα από το ΕΚΔΑ καταλήγει σε αρκετές συλλήψεις.
Ιούλιος
Έκρηξη βόμβας των ΔΕΑ στην πλατεία Συντάγματος.
Δύο μαγνητόφωνα μεταδίδουν μηνύματα του ΠΑΜ από μπαλκόνι της οδού Πανεπιστημίου.
Συλλαμβάνονται στη Θεσσαλονίκη 5 νεαροί κομμουνιστές που έγραφαν στους τοίχους αντιδικτατορικά συνθήματα. Συλλαμβάνονται μέλη και στελέχη του ΕΚΔΑ.
Αύγουστος
Έντονη δραστηριότητα του ΠΑΜ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη: Ξεδιπλώνεται πανό από το ξενοδοχείο «Ομόνοια», αδειάζοντας στον δρόμο χιλιάδες αντιδικτατορικά τρικ. Φλογισμένη επιγραφή της ίδιας οργάνωσης στην Άνω Τούμπα κοντά σε στρατιωτική δεξίωση. Μαγνητόφωνα μεταδίδουν συνθήματα στην πλατεία Συντάγματος και στο Μαρούσι, αντιδικτατορικό πανό κρεμιέται πίσω από τα γραφεία της Ολυμπιακής.
Δώδεκα νέοι του ΠΑΜ πραγματοποιούν διαδήλωση-αστραπή στην Ερμού, μοιράζοντας προκηρύξεις και φωνάζοντας συνθήματα.
Εκρήξεις βομβών των ΔΕΑ σε δοχείο απορριμμάτων μπροστά στο «Χίλτον» την ώρα επίσημης δεξίωσης για τον αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ιάκωβο.
Συλλαμβάνεται ο Μίκης Θεοδωράκης. Είναι το πρώτο χτύπημα κατά του ΠΑΜ στην Αθήνα.
Εμφανίζονται οι πρώτες αντιστασιακές ομάδες αξιωματικών στον στρατό: «Ένωση Εθνικής Σωτηρίας», «Υπερασπιστές της Ελευθερίας», «Ελεύθεροι Έλληνες».
Σεπτέμβριος
Αστυνομικοί δολοφονούν τον Γιάννη Χαλκίδη, στέλεχος του ΠΑΜ Νέων, στη Θεσσαλονίκη.
Το Συμβούλιο της Ευρώπης καταδικάζει τη χούντα.
Οκτώβριος
Δικάζονται και καταδικάζονται μέλη των ΔΕΑ, τα οποία καταγγέλλουν βασανιστήρια.
Νοέμβριος
Περίπου 200 συλλήψεις στην Κρήτη εξαρθρώνουν την οργάνωση «Δημοκρατική Αντίσταση Κρήτης» (ΔΑΚ) που τοποθετούσε βόμβες.
Άγριος βασανισμός του Φ. Ιωαννίδη. Παραπομπή 29 ατόμων σε Έκτακτο Στρατοδικείο.
Έκρηξη βόμβας στη στέγη κτιρίου του Υπουργείου Δικαιοσύνης στα Χαυτεία. Σκοτώνεται η διερχόμενη Αικατερίνη Μυλωνά.
Δεκέμβριος
Φοιτητές του ΠΑΜ ιδρύουν την αντιδικτατορική οργάνωση «Ρήγας Φεραίος» (ΡΦ).
Σύλληψη και κτηνώδης βασανισμός της φοιτήτριας Μ. Καλλέργη.
Εκκαθαρίσεις στα πανεπιστήμια. Στα τελευταία μαθήματα του απολυμένου από τη χούντα καθηγητή Μάνεση στη Θεσσαλονίκη πραγματοποιούνται αντιδικτατορικές εκδηλώσεις των φοιτητών.
Εξαρθρώνεται το κλιμάκιο της ΔΑ στους υπαξιωματικούς του Ναυτικού. 15 συλλήψεις. Ανακρίσεις με άγρια βασανιστήρια στο αντιτορπιλικό «Έλλη».
Φεβρουάριος
Ιδρύεται το «Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα» (ΠΑΚ) από τον Α. Παπανδρέου που βρίσκεται στη Σουηδία.
Απρίλιος
Συλλαμβάνονται οι ταγματάρχες Χ. Χαραλαμπόπουλος και Ι. Ζερβόπουλος που συνεργάζονται με τη ΔΑ.
Μάιος
Κατά τη διάρκεια ανάκρισης δολοφονείται με ξυλοδαρμό ο βουλευτής της ΕΔΑ Γιώργος Τσαρουχάς.
Εκκαθαρίσεις στο δικαστικό σώμα.
Ιούνιος
Αναρτώνται αντιδικτατορικά πανό στην εθνική οδό Αθηνών-Θεσσαλονίκης.
Διανέμονται αντιδικτατορικές προκηρύξεις σε τουρίστες της Ακρόπολης.
Αύγουστος
Απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλου από τον Αλέκο Παναγούλη, ο οποίος συλλαμβάνεται λίγο αργότερα. Εξαρθρώνεται η οργάνωσή του «Ελληνική Αντίσταση».
Συμφωνία συνεργασίας ΠΑΚ-ΠΑΜ.
Οκτώβριος
Εκπαραθύρωση του Αλ. Ιωσηφίδη στην Ασφάλεια Θεσσαλονίκης.
Νοέμβριος
Η κηδεία του Γ. Παπανδρέου μετατρέπεται σε αντιδικτατορική διαδήλωση με συμμετοχή εκατοντάδων χιλιάδων λαού. Συλλήψεις και παραπομπή 41 ατόμων στο Έκτακτο Στρατοδικείο.
Δικάζεται η «Ελληνική Αντίσταση». Ο Αλέκος Παναγούλης και άλλα 10 μέλη της οργάνωσης καταδικάζονται σε θάνατο.
Δεκέμβριος
Έκρηξη βόμβας της «Δημοκρατικής Ένωσης» μέσα στον κινηματογράφο «Παλλάς». Ελαφρύς τραυματισμός ενός θεατή.
Συλλαμβάνεται ο Γρηγόρης Φαράκος και άλλα παράνομα στελέχη του ΚΚΕ.
Αντιδικτατορικές εκδηλώσεις των φοιτητών στο τελευταίο μάθημα του καθηγητή Γ. Α. Μαγκάκη στη Νομική Αθηνών.
Μάρτιος
Διαδοχικές εκρήξεις βομβών, κυρίως της ΔΑ, στην Αθήνα.
Δήλωση του ποιητή Γιώργου Σεφέρη κατά της δικτατορίας.
Ο υφηγητής της Γεωπονικής Θ. Φραγκόπουλος αυτοκτονεί διαμαρτυρόμενος κατά της δικτατορίας.
Πανό του ΡΦ με αντιχουντικά συνθήματα υψώνεται με αερόστατο από το αλεξικέραυνο του Πολυτεχνείου.
Απρίλιος
Μαγνητόφωνο του ΠΑΜ τοποθετημένο στο προαύλιο του Πολυτεχνείου μεταδίδει επί ώρα απαγορευμένα αντιστασιακά τραγούδια του Θεοδωράκη.
Η γιορτή για τα δύο χρόνια του καθεστώτος στο Στάδιο, με ομιλία του Γ. Παπαδόπουλου προς τους νέους, καταλήγει σε αυθόρμητο και παρατεταμένο γιουχάισμα του δικτάτορα από χιλιάδες συγκεντρωμένους μαθητές.
Μάιος
Βομβιστικές επιθέσεις της ΔΑ στο Σύνταγμα. Τραυματίζονται δύο περαστικοί.
Ιούνιος
Ο Αλέκος Παναγούλης δραπετεύει αλλά συλλαμβάνεται ξανά.
Ιούλιος
Ο καθηγητής Σάκης Καράγιωργας τραυματίζεται από βόμβα που εκρήγνυται στα χέρια του και συλλαμβάνεται.
Εκρήξεις βομβών της ΔΑ σε γραμματοκιβώτιο της οδού Νίκης και σε γλάστρα έξω από το κέντρο «Διόνυσος» στο Σύνταγμα. Η τελευταία έχει αποτέλεσμα τον ελαφρύ τραυματισμό έξι περαστικών.
Αύγουστος
Ο γενικός διευθυντής Τύπου Δ. Ζαφειρόπουλος ανακοινώνει ότι από τα τέλη Μαΐου έχουν συλληφθεί περίπου 50 μέλη της αντιδικτατορικής οργάνωσης «Ελεύθεροι Έλληνες», 35 από τα οποία είναι απόστρατοι αξιωματικοί. Οι περισσότεροι έχουν εκτοπιστεί σε νησιά ή ορεινά χωριά.
Καταδικάζεται η σύζυγος του Γ. Α. Μαγκάκη, Αγγελική, σε τέσσερα χρόνια για «διασπορά ψευδών ειδήσεων» περί βασανισμού του συζύγου της. Θα αθωωθεί στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο, ύστερα από εξέταση του ίδιου του παθόντος.
Σεπτέμβριος
Εκρήξεις βομβών στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Δηλώσεις Κ. Καραμανλή κατά της δικτατορίας από το Παρίσι.
Δεκέμβριος
Η Ελλάδα αποπέμπεται από το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Το ΠΑΜ καταγγέλλει τη δολοφονία του συνδικαλιστή Χ. Τσίγκα.
Μαγνητόφωνο μεταδίδει επί 20 λεπτά αντιδικτατορικά συνθήματα στη διασταύρωση Κοραή και Πανεπιστημίου.
Η ΕΟΚ διακόπτει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα.
Απρίλιος
Το Συμβούλιο της Ευρώπης καταδικάζει τη χούντα.
Μεγάλη δίκη της ΔΑ. Οι απολογίες των κατηγορουμένων δημοσιεύονται στον Τύπο και προκαλούν αίσθηση. 26 καταδίκες.
Απολύεται ο Μίκης Θεοδωράκης από τον Ωρωπό και αναχωρεί στη Γαλλία.
Μάιος
Σε συγκέντρωση για τα 3 χρόνια της χούντας μαθητές αποδοκιμάζουν μαζικά τον Παττακό στο Παναθηναϊκό Στάδιο.
Συλλαμβάνονται στην Αθήνα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ.
Ιούνιος
Η κοινή συνάντηση των οργανώσεων ΠΑΚ, ΠΑΜ και ΔΑ στο εξωτερικό δεν καταλήγει σε συμφωνία.
Ιούλιος
Πλήθος δικών στα έκτακτα στρατοδικεία. Καταδικάζονται μέλη του ΚΚΕ, της ΔΝΛ, του ΚΚΕ εσωτερικού, του ΑΑΜΥ, των ΔΕΑ και του ΠΑΜ.
Εκδίδονται τα «Δεκαοχτώ Κείμενα», η συλλογή κειμένων δεκαοκτώ Ελλήνων λογοτεχνών και διανοουμένων με επικεφαλής τον Γιώργο Σεφέρη, ως πράξη αντίστασης στη δικτατορία.
Σεπτέμβριος
Αυτοκίνητο-βόμβα της «Οργάνωσης Άρης» του ΠΑΜ αποπειράται να ανατινάξει την αμερικανική πρεσβεία. Σκοτώνονται οι βομβιστές Γιώργος Τσικουρής (Κύπριος) και Μαρία-Έλενα Αντζελόνι (Ιταλίδα).
Στη Γένοβα αυτοπυρπολείται ο φοιτητής Κώστας Γεωργάκης σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη στήριξη της χούντας από τις δυτικές χώρες.
Οκτώβριος
Έκρηξη βόμβας του ΠΑΚ κατά τη διάρκεια συνάντησης του Γ. Παπαδόπουλου με τον Αμερικανό υπουργό Άμυνας Μέλβιν Λερντ. Συλλαμβάνονται οι Ι. Κορωναίος, Γρ. Κασιμάτης, Α. Φραγκιάς.
Έκρηξη βόμβας της οργάνωσης «Ελληνική Μαχητική Αντίσταση» (ΕΜΑ) στην πλατεία Μητροπόλεως, ενώ αρχίζει η δοξολογία παρουσία του αντιβασιλέα Ζωιτάκη και επισήμων.
Νοέμβριος
Έκρηξη βόμβας του «Κινήματος 20ής Οκτώβρη» στο άγαλμα του Τρούμαν προκαλεί σοβαρές ζημιές με αποτέλεσμα τη μεταφορά του για επισκευή.
Ιδρύεται στο Λονδίνο το «Εθνικό Αντιστασιακό Συμβούλιο» από το ΠΑΜ, τη ΔΑ και τις δεξιές αντιστασιακές οργανώσεις «Ελεύθεροι Έλληνες» και «Υπερασπιστές της Ελευθερίας».
Φεβρουάριος
Μαγνητόφωνα μεταδίδουν συνθήματα του ΠΑΜ σε τρεις κινηματογράφους της Αθήνας.
Απρίλιος
Εκρήξεις βομβών στα γραφεία της παραεκκλησιαστικής οργάνωσης «Ζωή», σε σταθμευμένο Ι.Χ. πίσω από τη μητρόπολη και έξω από τα γραφεία της τσιμεντοβιομηχανίας «Ηρακλής-Όλυμπος». Ανακαλύπτεται εκρηκτικός μηχανισμός κάτω από αυτοκίνητο ξένης αποστολής στην Αλεξάνδρας.
Εκρήξεις βομβών της οργάνωσης «Μακρυγιάννης» έξω από τα γραφεία της ΓΣΕΕ και τα ΡΧ της Συγγρού με αποτέλεσμα τον τραυματισμό ενός εργαζόμενου. Ανακαλύπτεται μια ακόμη βόμβα της ίδιας οργάνωσης δίπλα στην είσοδο της Διεύθυνσης Χωροφυλακής Προαστίων.
Μάιος
Έκρηξη βόμβας στο άγαλμα του Τρούμαν. Σκοτώνεται ο αστυφύλακας Αθ. Κωστάντακας, ο οποίος πλησίασε τη βόμβα την ώρα που η αστυνομία περίμενε τους πυροτεχνουργούς.
Σεπτέμβριος
Η κηδεία του ποιητή Γ. Σεφέρη μετατρέπεται σε αντιδικτατορική διαδήλωση με συμμετοχή χιλιάδων λαού.
Δίκες και καταδίκες μελών του ΚΚΕ, του ΠΑΜ και άλλων στελεχών του αντιδικτατορικού αγώνα.
Απρίλιος
Ανατινάζεται προτομή του δικτάτορα Μεταξά στη Νίκαια.
Οι φοιτητές στην Αθήνα προχωρούν σε κινητοποιήσεις. Διεκδικούν ελεύθερες εκλογές στους φοιτητικούς συλλόγους και αντικατάσταση των διορισμένων συμβουλίων.
Μάιος
Συλλαμβάνονται για τοποθέτηση βομβών ο πτέραρχος Αν. Μήνης, ο παιδίατρος Σ. Παντελάκης και ο αρχιτέκτονας Αλ. Ζάννας.
Διαδήλωση μετά από συναυλία του Γιάννη Μαρκόπουλου στο Σπόρτινγκ διαλύεται από την αστυνομία. 8 συλλήψεις.
Ιούνιος
Προκηρύξεις στα Ιωάννινα καταγγέλλουν συλλήψεις και βασανιστήρια φοιτητών.
Σεπτέμβριος
Εκρήξεις βομβών της «Ομάδας Άρης» του ΡΦ στο προαύλιο της ΓΣΕΕ. Η ίδια ομάδα επιτίθεται με χειροβομβίδες στο Ε' Αστυνομικό Τμήμα και ανατινάζει πυλώνα της ΔΕΗ στην Κηφισιά.
Το ΚΚΕ αναρτά πανό σε σημεία της Θεσσαλονίκης τις παραμονές της Διεθνούς Έκθεσης.
Βόμβες των οργανώσεων ΔΑ και «Δημοκρατικός Απελευθερωτικός Στρατός» (ΔΑΣ) στα διυλιστήρια της ΕΣΣΟ-Πάππας και στα γραφεία της ΓΣΕΕ.
Οκτώβριος
Στη Θεσσαλονίκη γίνονται νόθες φοιτητικές εκλογές. Οι φοιτητές απέχουν και διαδηλώνουν στο κέντρο της πόλης. Συγκρούσεις με την αστυνομία.
Νοέμβριος
Νόθες εκλογές στους φοιτητικούς συλλόγους της Αθήνας, της Πάτρας και των Ιωαννίνων με την ενεργό βοήθεια των καθηγητών. Οι φοιτητές διαμαρτύρονται έντονα. Η αστυνομία επεμβαίνει στη Νομική Αθηνών για να καταστείλει τις διαμαρτυρίες.
Δεκέμβριος
Έκρηξη βόμβας της δεξιάς αντιδικτατορικής οργάνωσης «Εθνική Αντίστασις Νέων» (ΕΑΝ) σε αυτοκίνητο ξένης αποστολής στο Καλαμάκι.
Βόμβες των οργανώσεων ΔΑ και «Ανεξάρτητη Αριστερά» σε αμερικανικά οχήματα στην Κηφισιά.
Το Πολυτεχνείο κλείνει με απόφαση της Συγκλήτου λόγω συνεχιζόμενης αποχής των φοιτητών. 1.500 φοιτητές διαδηλώνουν διαμαρτυρόμενοι από το Πολυτεχνείο στη Νομική. Η Σύγκλητος αναδιπλώνεται και επαναλειτουργεί το Πολυτεχνείο.
Φεβρουάριος
Με το νομοθετικό διάταγμα 1347 ανακαλούνται οι αναβολές από τον στρατό όσων φοιτητών απέχουν από τα μαθήματα.
1.500 φοιτητές διαμαρτύρονται στο Πολυτεχνείο κατά των στρατεύσεων και συγκρούονται με την αστυνομία. Άγριοι ξυλοδαρμοί, 100 συλλήψεις και 11 παραπομπές. Επιστρατεύονται 88 φοιτητές σε δύο δόσεις.
16 και 21-22/2: Διαδοχικές καταλήψεις της Νομικής Αθηνών. Συγκρούσεις με την αστυνομία και παρακρατικούς ΕΚΟΦίτες. Συλλήψεις. Η δεύτερη, διήμερη κατάληψη λήγει με έξοδο των φοιτητών υπό την κάλυψη χιλιάδων συγκεντρωμένων έξω από τη Νομική.
Η αστυνομία χτυπά φοιτητική διαδήλωση στη Θεσσαλονίκη. Πολλές συλλήψεις.
Αντιδικτατορικές εκδηλώσεις φοιτητών και συλλήψεις στην κηδεία της Κ. Παξινού.
Βόμβες της ΕΑΝ σε αυτοκίνητα ξένων αποστολών στο Παλαιό Φάληρο, το Καλαμάκι και την οδό Ειρήνης Αθηναίας.
Έκρηξη στο Πεδίο του Άρεως. Τραυματίζονται δύο περαστικοί.
Μάρτιος
Φοιτητικές διαδηλώσεις σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα με συλλήψεις φοιτητών. Κατάληψη της Πανεπιστημιακής Λέσχης στην Πάτρα από 500 φοιτητές, εισβολή της αστυνομίας και δεκάδες συλλήψεις.
Δεύτερη κατάληψη της Νομικής με πρωτοβουλία της άκρας αριστεράς. Εισβολή της αστυνομίας ύστερα από αίτηση της Συγκλήτου με δεκάδες τραυματίες και πάνω από 100 συλλήψεις.
Συλλαμβάνονται δικηγόροι του φοιτητικού κινήματος από την ΕΣΑ και βασανίζονται.
Απρίλιος
Νέες φοιτητικές κινητοποιήσεις στην Αθήνα. Ογκώδης φοιτητική διαδήλωση στην Πάτρα.
Εκρήξεις βομβών σε αυτοκίνητα ξένων αποστολών στην Αθήνα, το Καλαμάκι και το Κολωνάκι. Στην τελευταία περίπτωση τραυματίζεται σοβαρά ο περαστικός Μ. Ορφανίδης.
Μάιος
Συγκέντρωση φοιτητών στη Νομική με αίτημα την απελευθέρωση 60 περίπου φοιτητών που έχουν συλληφθεί από την ΕΣΑ. Αποκλεισμός του κτιρίου από την αστυνομία, μικροσυμπλοκές και συλλήψεις.
Ο ταγματάρχης Σπύρος Μουστακαλής συλλαμβάνεται και βασανίζεται απάνθρωπα στο ΕΑΤ-ΕΣΑ.
Καταστέλλεται αντιδικτατορικό κίνημα στο Ναυτικό.
Ανταρσία στο αντιτορπιλικό «Βέλος», ενώ συμμετέχει σε άσκηση του ΝΑΤΟ. Ο κυβερνήτης Ν. Παπάς και 36 μέλη του πληρώματος ζητούν πολιτικό άσυλο στην Ιταλία.
Αύγουστος
Έκρηξη βόμβας κοντά στο γραφείο του Γ. Παπαδόπουλου, στο κέντρο της Αθήνας.
Διαδήλωση φοιτητών στην Πάτρα υπέρ των συναδέλφων τους που δικάζονται για την κατάληψη της Λέσχης τον Μάρτιο. Ξυλοδαρμοί και συλλήψεις. Ελαφρές καταδίκες σε 4 από τους κατηγορουμένους.
Γενική αμνηστία στους πολιτικούς κρατούμενους, απονομή χάριτος στον Αλέκο Παναγούλη και άρση του στρατιωτικού νόμου. Ταυτόχρονα παραγράφονται τα «αδικήματα που διέπραξαν ανακριτικά όργανα», δηλαδή τα βασανιστήρια.
Οκτώβριος
Συναυλία του Ξαρχάκου στον Παναθηναϊκό καταλήγει σε φοιτητική διαδήλωση στην Αλεξάνδρας που διαλύεται από την αστυνομία.
Νοέμβριος
Μνημόσυνο του Γ. Παπανδρέου. Απόπειρα πορείας 5.000 ατόμων προς τον Άγνωστο Στρατιώτη καταλήγει σε συγκρούσεις με την αστυνομία, οδοφράγματα και πετροπόλεμο. Πυροβολισμοί, 37 συλλήψεις και παραπομπή 17 ατόμων στο αυτόφωρο.
14/11: Κατάληψη του Πολυτεχνείου από τους φοιτητές. Συρροή κόσμου και μετατροπή της σε μαζική εξέγερση.
16/11: Αιματηρές συγκρούσεις στο κέντρο της Αθήνας με δεκάδες νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες.
17/11: Κήρυξη του στρατιωτικού νόμου, εισβολή τανκς στο Πολυτεχνείο και εκκένωσή του.
17-19/11: Άγρια καταστολή των εκδηλώσεων διαμαρτυρίας στο κέντρο της Αθήνας με πολλούς νεκρούς.
16-17/11: Κατάληψη και εκκένωση της Πολυτεχνικής Σχολής στη Θεσσαλονίκη.
Δεκέμβριος
Απόπειρα σιωπηλής πορείας για κατάθεση λουλουδιών στο Πολυτεχνείο καταστέλλεται βίαια από την αστυνομία.
Απολύονται όλοι οι συλληφθέντες για το Πολυτεχνείο.
Εξαρθρώνονται κλιμάκια του ΚΚΕ, της ΚΝΕ και της Αντι-ΕΦΕΕ στην Αθήνα με 35 συλλήψεις.
Μάρτιος
Συλλαμβάνονται μέλη της «Εργατικής Διεθνιστικής Ένωσης» (ΕΔΕ) και της «Σοσιαλιστικής Φοιτητικής Πρωτοπορίας» (ΣΦΠ). Εκτοπίζονται στο στρατόπεδο της Γυάρου.
Ιούλιος
23/7: Μετά το πραξικόπημα στην Κύπρο η Τουρκία εισβάλλει στο νησί. Η δικτατορία καταρρέει. Ο «Πρόεδρος της Δημοκρατίας» στρατηγός Φαίδωνας Γκιζίκης καλεί προσωπικά στο τηλέφωνο τον πρώην πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, που βρίσκεται αυτοεξόριστος στη Γαλλία, και του ζητά να έρθει στην Ελλάδα και να σχηματίσει άμεσα κυβέρνηση.
24/7 (ξημερώματα): Ο Κ. Καραμανλής προσγειώνεται στο αεροδρόμιο του Ελληνικού.
ΠΗΓΕΣ: Ελευθεροτυπία (21 και 22.4.1997), e-dromos.gr
ΕΙΚΟΝΑ: athens.indymedia.org
Μεσημέρι
Πολυτεχνείου κατά τη διάρκεια της εξέγερσης
Απόγευμα
Βράδυ