Τα αέρια της ατμόσφαιρας

Ο αέρας που μας περιβάλλει είναι μείγμα διαφόρων αερίων. Το κυριότερο από αυτά δεν είναι το οξυγόνο! Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε στην εικόνα:



Ατμόσφαιρα

ΠΗΓΗ: Γεωγραφία ΣΤ΄ Δημοτικού

Τα νησιά της Γης

Ένα μεγάλο κομμάτι ξηράς που περικλείεται από νερό λέγεται νησί. Μπορεί να βρίσκεται σε λίμνη, σε ποτάμι ή στη θάλασσα.

* Τα μικρά νησιά ονομάζονται νησίδες ή νησάκια και τα ακόμη πιο μικρά (και ακατοίκητα) βραχονησίδες.

Τα μεγαλύτερα νησιά του κόσμου είναι η Αυστραλία, η Γροιλανδία, η Νέα Γουινέα, η Βόρνεο και η Μαδαγασκάρη.



Ανάμεσα στα 50 μεγαλύτερα νησιά τα περισσότερα (12) ανήκουν στον Καναδά. Ακολουθούν:

• Η Ινδονησία με 6 νησιά (τα τρία τα μοιράζεται με άλλη κράτη).
• Η Ρωσία με 4.
• Η Ιαπωνία με 3.
• Η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, οι Φιλιππίνες, η ήπειρος της Ανταρκτικής, η Βραζιλία και η Ιταλία με 2.
• Η Παπούα Νέα Γουινέα με 2 (αν και το μεγαλύτερο το μοιράζεται με την Ινδονησία).

Νησιωτικά συμπλέγματα

Σε πολλές περιοχές του πλανήτη μας υπάρχουν ομάδες νησιών στην ίδια θαλάσσια περιοχή. Υπάγονται στο ίδιο ή σε διαφορετικά κράτη και λέγονται νησιωτικά συμπλέγματα (ή αρχιπέλαγος).

Τέτοια είναι, για παράδειγμα, τα νησιά της Ινδονησίας, της Ιαπωνίας και των Φιλιππίνων στην Ασία, η Μικρονησία και η Πολυνησία στην Ωκεανία, τα νησιά της Καραϊβικής στην Κεντρική Αμερική.

* Μερικά νησιώτικα συμπλέγματα της χώρας μας είναι οι Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα, οι Σποράδες και τα Επτάνησα.

Νησιωτικά κράτη

Τα νησιωτικά κράτη αποτελούνται από ένα ή περισσότερα νησιά. Τα περισσότερα από τα μικρότερα κράτη είναι νησιωτικά.

Ορισμένες νησιωτικές χώρες επικεντρώνονται σε ένα ή δύο μεγάλα νησιά, όπως η Ιαπωνία, η Νέα Ζηλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Άλλα αποτελούνται από εκατοντάδες ή χιλιάδες μικρότερα νησιά, όπως η Ινδονησία και οι Φιλιππίνες.

Κάποια νησιωτικά κράτη μοιράζονται ένα ή περισσότερα νησιά με άλλες χώρες. Τέτοια είναι, για παράδειγμα, η Ινδονησία και η Παπούα Νέα Γουινέα στα σύνορα Ασίας-Ωκεανίας, η Αϊτή και η Δομινικανή Δημοκρατία στην Κεντρική Αμερική, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία στην Ευρώπη.

Νησιά με... σύνορα!

Ο γαλάζιος πλανήτης 1. Ήπειροι και ωκεανοί 2. Οι ήπειροι της Γης 3. Οι ωκεανοί της Γης 4. Οι θάλασσες της Γης 5. Τα νησιά της Γης

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γεωγραφία ΣΤ΄ Δημοτικού, Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄ Γυμνασίου, el.wikipedia.org
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (οι 1-3 από users.sch.gr/sitsil/)

Το μέγεθος της Αυστραλίας

Η Αυστραλία δεν είναι απλά το πρώτο σε έκταση νησί. Ο χώρος που καλύπτει είναι τόσο μεγάλος που ισοδυναμεί με την επιφάνεια των επόμενων είκοσι πέντε!

* Η έκτασή της είναι 7.623.620 τ.χλμ., ενώ τα επόμενα 25 νησιά (από τη Γροιλανδία μέχρι τη Σρι Λάνκα) εκτείνονται συνολικά σε 7.648.834 τ.χλμ.



Πολλοί πιστεύουν ότι η Αυστραλία είναι μικρότερη από τη Γροιλανδία. Αυτό το λάθος οφείλεται στους χάρτες μας: Στην προσπάθειά τους να απεικονίσουν την επιφάνεια της (σφαιρικής) Γης σε ορθογώνια μορφή προσθέτουν έκταση σε κάποιες περιοχές όπως η Γροιλανδία. Στην πραγματικότητα η Αυστραλία είναι πολύ μεγαλύτερη!

Συγκρίνετε τα δύο νησιά στην υδρόγειο σφαίρα και θα το διαπιστώσετε:



Ωκεανία

ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (από brilliantmaps.com, en.wikipedia.org, earthchronicle.com)

Βαθιές, άγριες θάλασσες

H αναζήτηση του κρυμμένου θησαυρού ξεκινά!

Πατήστε στην εικόνα, επιλέξτε τη σχετική δραστηριότητα και ταξιδέψτε στους ωκεανούς και στις μεγάλες θάλασσες του πλανήτη μας:



ΓεωγραφίαΜετακινήσειςΠαιχνίδια

ΠΗΓΗ: Στην Τάξη!

Οι θάλασσες της Γης

Τα μέρη ενός ωκεανού που περικλείονται από τμήματα ξηράς ονομάζεται θάλασσες. Όταν η έκταση μιας θάλασσας είναι μικρή λέγεται πέλαγος (Αιγαίο, Ιόνιο κλπ.), ενώ όταν περιορίζεται έντονα από την ξηρά ονομάζεται κόλπος.

* Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η Θάλασσα ήταν μια αρχέγονη θεότητα που κατέληξε δευτερεύουσα μετά τον Ποσειδώνα.



Κάθε θάλασσα θεωρείται ότι είναι «παράρτημα» κάποιου ωκεανού:

1 Οι μεγαλύτερες θάλασσες του Ειρηνικού Ωκεανού βρίσκονται στην ανατολική Ασία. Ξεκινώντας από τον Βορρά συναντούμε τη Βερίγγειο Θάλασσα, την Οχοτσκική (ή Θάλασσα του Οχότσκ), την Ιαπωνική, τη Θάλασσα της Ανατολικής Κίνας αλλά και τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.

* Στην Ωκεανία, ανατολικά της Αυστραλίας, βρίσκεται η Θάλασσα των Κοραλλίων.

2 Οι μεγαλύτερες θάλασσες του Ατλαντικού Ωκεανού βρίσκονται στην Ευρώπη. Ξεκινώντας από τον Νότο συναντούμε τη Μεσόγειο, τη Μαύρη Θάλασσα (ή Εύξεινο Πόντο), τη Βόρεια Θάλασσα, τη Βαλτική και τη Νορβηγική.

* Στην Κεντρική Αμερική βρίσκεται η Καραϊβική.

3 Οι μεγαλύτερες θάλασσες του Ινδικού Ωκεανού είναι η Ερυθρά και η Αραβική Θάλασσα (ή Θάλασσα του Ομάν).

4 Η μεγαλύτερη θάλασσα του Αρκτικού Ωκεανού είναι η Λευκή Θάλασσα.

Θάλασσα και άνθρωπος

Από τα πανάρχαια χρόνια οι θάλασσες είχαν μεγάλη σημασία για τους ανθρώπους. Οι ωκεανοί έμοιαζαν απροσπέλαστοι, καθώς τα μικρά σκάφη εκείνων των χρόνων δεν μπορούσαν να αντεπεξέλθουν σε ταξίδια μεγάλων αποστάσεων λόγω ποικίλων δυσκολιών (άγρια κύματα, έλλειψη προσανατολισμού κλπ.). Μπορούσαν όμως να πλέουν σε μικρή απόσταση από τις ακτές και να πηγαίνουν σε κοντινά νησιά, μεταφέροντας ανθρώπους, αγαθά και πολιτισμό.

Οι άνθρωποι κατάλαβαν πολύ νωρίς ότι η θάλασσα δε χωρίζει αλλά ενώνει τους λαούς και ανέπτυξαν τις θαλάσσιες μεταφορές. Για να έχουν καλύτερα αποτελέσματα (συντόμευση διαδρομών, ασφάλεια ταξιδιών), χρησιμοποίησαν πορθμούς και άνοιξαν διώρυγες.

Ο πορθμός του Γιβραλτάρ ενώνει τη Μεσόγειο Θάλασσα με τον Ατλαντικό Ωκεανό και χωρίζει την Ευρώπη από την Αφρική

Η διώρυγα του Σουέζ, η μεγαλύτερη του κόσμου (168 χιλιόμετρα), ενώνει τη Μεσόγειο με την Ερυθρά Θάλασσα και χωρίζει την Αφρική από την Ασία

Θάλασσα και περιβάλλον

Οι ωκεανοί και οι θάλασσες συμβάλλουν με αποφασιστικό τρόπο στην οικολογική ισορροπία του πλανήτη μας:

1 Είναι το «σπίτι» πάρα πολλών φυτών και ζώων. Στα μεγάλα βάθη μάλιστα, στις αβύσσους, ζουν σπάνια είδη θαλάσσιων οργανισμών.

2 Η μεγαλύτερη ποσότητα οξυγόνου (το 85%) παράγεται από φυτοπλαγκτόν, το οποίο αποτελεί και τη βάση της τροφικής αλυσίδας για τα οικοσυστήματα.

3 Το νερό έχει την ιδιότητα να ζεσταίνεται σιγά σιγά και να αποβάλλει αργά τη θερμότητά του, επομένως οι θάλασσες και οι ωκεανοί αποτελούν τους σημαντικότερους ρυθμιστές του κλίματος.

Ο γαλάζιος πλανήτης 1. Ήπειροι και ωκεανοί 2. Οι ήπειροι της Γης 3. Οι ωκεανοί της Γης 4. Οι θάλασσες της Γης 5. Τα νησιά της Γης

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γεωγραφία ΣΤ΄ Δημοτικού, Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄ Γυμνασίου, el.wikipedia.org
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (1: users.sch.gr/sitsil/, 2, 3: commons.wikimedia.org, 4: pixgood.com), screenpaper.ru (5)

Η ξένη κυριαρχία στην Ελλάδα

Την εποχή που η Δυτική Ευρώπη αναπτύσσεται, προοδεύει και γίνεται το κέντρο του κόσμου, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία διαλύεται και οι πληθυσμοί της περνούν στην κυριαρχία των Λατίνων και των Οθωμανών κατακτητών.

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία την εποχή των
Μακεδόνων αυτοκρατόρων (9ος-11ος αι.)

Η Λατινοκρατία και η Τουρκοκρατία ονομάζονται με μια φράση ξένη κυριαρχία. Αυτή η περίοδος ξεκινά επισήμως με την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους (1453) και ολοκληρώνεται με την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης (1821).

Στην πραγματικότητα, όμως, για κάποιες περιοχές της βυζαντινής επικράτειας έχει αρχίσει με την άλωση της Πόλης από τους Λατίνους (1204).

Το ίδιο συμβαίνει και με το τέλος της ξένης κυριαρχίας. Πολλές περιοχές ελευθερώνονται με την Ελληνική Επανάσταση του 1821, άλλες όμως παραμένουν υπόδουλες για πολλά χρόνια αργότερα.

Χρονολόγιο

1204: Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους (Λατίνους)

1204-1797 (Λατινοκρατία): Κατοχή βυζαντινών περιοχών από τους Βενετούς, τους Φράγκους και άλλους Λατίνους

1453: Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους

1453-1821 (Τουρκοκρατία): Κατοχή βυζαντινών περιοχών από τους Οθωμανούς

1821: Έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

1. Η ξένη κυριαρχία στην Ελλάδα 2. Η Λατινοκρατία

Μεσαιωνικά χρόνια

ΠΗΓΕΣ: Ιστορία ΣΤ΄ Δημοτικού, Ιστορία ΣΤ΄ Δημοτικού (2006)
ΧΑΡΤΗΣ: Ιστορία ΣΤ΄ Δημοτικού (2011) (επιμέλεια: podilato98.blogspot.com)

Ήπειροι και ωκεανοί

H θάλασσα χωρίζει την ξηρά σε πολύ μεγάλες εκτάσεις που ονομάζονται ήπειροι.

* Η λέξη προέρχεται από την ομώνυμη ελληνική περιφέρεια (την Ήπειρο) και οφείλεται στην αρχαία φράση «άπειρος χώρα», δηλαδή «απέραντη έκταση στεριάς» (α- στερητικό και πέρας = τέλος).

Οι ήπειροι είναι έξι: Ασία, Αμερική, Αφρική, Ανταρκτική, Ευρώπη, Ωκεανία.

Οι μεγάλοι υδάτινοι όγκοι μεταξύ των ηπείρων λέγονται ωκεανοί.

* Η λέξη προέρχεται από τον ομώνυμο θεό της ελληνικής μυθολογίας. Ο Ωκεανός ήταν γιος του Ουρανού και της Γαίας (Γης). Μετά τον αρχαίο γεωγράφο και ιστορικό Ηρόδοτο το όνομά του πήρε την έννοια των τεράστιων και ανεξερεύνητων θαλάσσιων εκτάσεων.

Οι ωκεανοί είναι πέντε: Ειρηνικός, Ατλαντικός, Ινδικός, Νότιος, Αρκτικός.

Οι ωκεανοί είναι πραγματικά πολύ μεγάλοι. Μπορούμε να αντιληφθούμε την έκταση που καταλαμβάνουν, αν μελετήσουμε τον πίνακα που ακολουθεί και τους συγκρίνουμε με τη στεριά:

Ο πρώτος σε μέγεθος ωκεανός, ο Ειρηνικός, είναι μεγαλύτερος από όλες τις ηπείρους μαζί (32,6% έναντι 29,2% —δείτε και μια σχετική ανάρτηση εδώ).

Ο Ατλαντικός έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με τις δύο μεγαλύτερες ηπείρους.

Ο Ινδικός είναι λίγο μεγαλύτερος από την Αμερική και την Αφρική.

Ο γαλάζιος πλανήτης 1. Ήπειροι και ωκεανοί 2. Οι ήπειροι της Γης 3. Οι ωκεανοί της Γης 4. Οι θάλασσες της Γης 5. Τα νησιά της Γης

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γεωγραφία ΣΤ΄ Δημοτικού, el.wikipedia.org
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (οι 1,2 από το ebooks.edu.gr)