Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν τη θεωρία της εξαφάνισης των δεινοσαύρων πριν από 65 εκατ. χρόνια, σύμφωνα με την οποία ένας αστεροειδής προσέκρουσε στη Γη, οδηγώντας σε εξαφάνιση μεγάλο ποσοστό των έμβιων όντων.
Λίγοι όμως ξέρουν ότι κατά το παρελθόν η ζωή στον πλανήτη έφτασε πολύ κοντά στην εξαφάνιση άλλες τέσσερις φορές.
Η εξαφάνιση των ειδών είναι κάτι πολύ φυσικό. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι το 99% των ζωικών και φυτικών ειδών που έζησαν κάποτε στον πλανήτη μας δεν υπάρχουν πια.
Τα φυτά και τα ζώα ζουν, εξελίσσονται και, τελικά, μπορεί να εξαφανιστούν. Όσα όμως επιβιώνουν προσαρμόζονται, σχηματίζουν νέα είδη και καλύπτουν το κενό που άφησαν εκείνα που χάθηκαν.
Αυτή η διαρκής
μεταβολή δημιουργεί τα υπέροχα και διαφορετικά πλάσματα που βλέπουμε σήμερα γύρω μας. Η εξαφάνιση των δεινοσαύρων, για παράδειγμα, άνοιξε τον δρόμο για να αναπτυχθούν τα περισσότερα είδη που μέχρι τότε ζούσαν στη σκιά των τρομερών ερπετών.
Επομένως η εξαφάνιση δεν είναι το τέλος του κόσμου αλλά, συνήθως, μια νέα αρχή.
Τα περισσότερα είδη που δεν υπάρχουν πια έχουν εξαφανιστεί από αλλαγές στο περιβάλλον που συνέβησαν σιγά σιγά.
Κάποια είδη, ωστόσο, αντιμετώπισαν κάτι πιο απότομο: εξαφανίστηκαν στη διάρκεια συγκλονιστικών γεγονότων που προκλήθηκαν από γιγάντιες
ηφαιστειακές εκρήξεις, ισχυρούς
σεισμούς, ακόμη και από συγκρούσεις μεγάλων
αστεροειδών με τη Γη.
Αυτά τα τρομακτικά φυσικά φαινόμενα δημιούργησαν πολύ γρήγορα τεράστιες αλλαγές στο κλίμα, στη στάθμη της θάλασσας και στην ποσότητα του οξυγόνου στους ωκεανούς με αποτέλεσμα εκτεταμένες καταστροφές στη
βιοποικιλότητα του πλανήτη μας.
Οι «μαζικές εξαφανίσεις ειδών», όπως τις ονομάζουμε, συνέβησαν σε σύντομο χρονικό διάστημα και επηρέασαν πολλές κατηγορίες οργανισμών. Με δύο παρατηρήσεις όμως:
1 Οι μαζικές εξαφανίσεις δεν είναι στιγμιαίες. Διαρκούν μερικές χιλιάδες, εκατοντάδες χιλιάδες ή ελάχιστα εκατομμύρια χρόνια, ωστόσο για τη Γη των 4,5 δισ. ετών αυτά τα χρονικά διαστήματα είναι πολύ μικρά...
2 Στις μαζικές εξαφανίσεις εξαλείφονται πιο εύκολα τα μεγαλύτερα ζώα, διότι μπορούν να τραφούν και να κρυφτούν πιο δύσκολα από τα μικρότερα. Οι μικροοργανισμοί, όπως τα βακτήρια και οι μύκητες, επιβιώνουν χωρίς απώλειες.
Μέχρι σήμερα έχουν συμβεί πέντε μαζικές εξαφανίσεις στην ιστορία της Γης. Πατήστε στα πλαίσια που ακολουθούν για μερικές σύντομες πληροφορίες:
1η μαζική εξαφάνιση (440 εκατ. χρόνια πριν)
2η μαζική εξαφάνιση (370 εκατ. χρόνια πριν)
3η μαζική εξαφάνιση (250 εκατ. χρόνια πριν)
4η μαζική εξαφάνιση (215 εκατ. χρόνια πριν)
5η μαζική εξαφάνιση (65 εκατ. χρόνια πριν)
Και έκτη μαζική εξαφάνιση;
Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μελέτες βιολόγων, έχουμε μπει στην έκτη μαζική εξαφάνιση ειδών. Υπολογίζεται ότι, ενώ ο φυσικός ρυθμός εξάλειψης ειδών είναι γύρω στα πέντε τον χρόνο, σήμερα χάνουμε 1.000 έως και 10.000 περισσότερα.
Μάλιστα, κάποια είδη ζώων εξαφανίζονται 100 φορές ταχύτερα σε σχέση με την εποχή πριν τη βιομηχανική επανάσταση (1760-1860).
Η γεωλογική περίοδος στην οποία ζούμε έχει αρχίσει να κοκκινίζει:
| Φανεροζωικός Μεγααιώνας (ξεκίνησε πριν 542 εκατ. χρόνια) |
| Παλαιοζωικός Αιώνας | Μεσοζωικός Αιώνας | Καινοζωικός Αιώνας |
| Κάμβρια Περίοδος | Ορδοβίκια Περίοδος | Σιλούρια Περίοδος | Δεβόνια Περίοδος | Λιθανθρακοφόρος Περίοδος | Πέρμια Περίοδος | Τριαδική Περίοδος | Ιουρασική Περίοδος | Κρητιδική Περίοδος | Παλαιογενής Περίοδος | Νεογενής Περίοδος | Τεταρτογενής Περίοδος |
Για την εξέλιξη αυτή δεν ευθύνονται, όπως στο παρελθόν, φυσικά φαινόμενα, αλλά σχεδόν αποκλειστικά, σε ποσοστό της τάξης του 99%, η
ανθρώπινη δραστηριότητα.
Κύριες αιτίες της καταστροφής που συντελείται στις μέρες μας είναι
η καταστροφή βιότοπων (τροπικά δάση, κοραλλιογενείς ύφαλοι, πολικές θάλασσες, λιβάδια κ.ά.) σε μεγάλη κλίμακα,
η εισβολή εξωτικών ειδών εκεί όπου δεν υπήρχαν πριν και, βεβαίως,
οι εκπομπές αερίων, που ενισχύουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και προκαλούν την κλιματική αλλαγή και την οξίνιση των ωκεανών.
Οι μελέτες προειδοποιούν ότι σύντομα και ο άνθρωπος θα βρεθεί σε
επισφαλή θέση όσον αφορά την επιβίωσή του.
Απειλούμενα ζώαΓεωγραφίαΖωή
