Οι σεισμοί

Οι σεισμοί είναι δονήσεις του εδάφους που προέρχονται από το εσωτερικό της Γης.

Ανάλογα με το πόσο βαθιά βρίσκεται η εστία τους, δηλαδή η περιοχή όπου εκδηλώνονται, χαρακτηρίζονται ως:

• Σεισμοί μικρού βάθους ή επιφανειακοί (μέχρι 60 χλμ.)
• Σεισμοί ενδιάμεσου βάθους (60-300 χλμ.)
• Σεισμοί μεγάλου βάθους (πάνω από 300 χλμ.)

Όσο μεγαλύτερο είναι το εστιακό βάθος ενός σεισμού τόσο περισσότερο εξασθενεί η ενέργειά του μέχρι να φτάσει στην επιφάνεια του εδάφους. Με άλλα λόγια, οι πιο επικίνδυνοι σεισμοί είναι οι επιφανειακοί.

Κατηγορίες σεισμών

Οι σεισμοί δημιουργούνται όταν διαταράσσεται η ισορροπία των πετρωμάτων στο εσωτερικό της Γης. Ανάλογα με την προέλευσή τους διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:

1. Τεκτονικοί σεισμοί. Προκαλούνται από την κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών και τη βίαιη διάρρηξη των πετρωμάτων που βρίσκονται στα όριά τους. Είναι οι πιο συνηθισμένοι, δεδομένου ότι το 90% των επιφανειακών σεισμών και το σύνολο των σεισμών μεγαλύτερου βάθους είναι τεκτονικοί.



2. Ηφαιστειογενείς σεισμοί. Προκαλούνται από τη δραστηριότητα των ηφαιστείων και συνοδεύουν τις εκρήξεις τους. Αποτελούν το 7% των επιφανειακών σεισμών.

3. Εγκατακρημνισιγενείς σεισμοί. Συνήθως έχουν μικρό μέγεθος και τοπικό χαρακτήρα. Προκαλούνται από την κατακρήμνιση της οροφής υπόγειων κοιλοτήτων (π.χ. σπηλαίων) λόγω διάβρωσης. Αποτελούν το 3% των επιφανειακών σεισμών.

ΕΙΔΗ ΣΕΙΣΜΩΝ	Επιφανειακοί σεισμοί	Ενδιάμεσου βάθους	Μεγάλου βάθους
Τεκτονικοί σεισμοί
Ηφαιστειογενείς
Εγκατακρημνισιγενείς

Οι πιο συνηθισμένοι σεισμοί

Η κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών στους τεκτονικούς σεισμούς γίνεται με τρεις τρόπους:

Κάποιες συγκλίνουν, δηλαδή πλησιάζουν και η μία βυθίζεται κάτω από την άλλη.

Κάποιες αποκλίνουν, δηλαδή απομακρύνονται η μία από την άλλη.

Άλλες ολισθαίνουν, δηλαδή γλιστρούν και τρίβονται η μία δίπλα στην άλλη.

Με τις κινήσεις αυτές, όμως, τα πετρώματα που βρίσκονται στις παρυφές των λιθοσφαιρικών πλακών δεν αντέχουν τις μεγάλες πιέσεις και αρχίζουν να παραμορφώνονται. Αυτό γίνεται πολύ αργά, ωστόσο αρκεί για να συσσωρευτούν τεράστια ποσά ενέργειας.

Από ένα όριο και μετά τα πετρώματα σπάνε και τα κομμάτια τους κινούνται για να ισορροπήσουν σε νέες θέσεις. Τη χρονική αυτή στιγμή γεννιέται ένας σεισμός.

Πατήστε στην εικόνα για περισσότερες πληροφορίες:

Οι σεισμοί (αλλά και τα ηφαίστεια) εντοπίζονται κυρίως στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών:

Και κάτι ακόμη

Κάποιες εδαφικές δονήσεις δε θεωρούνται σεισμοί, γιατί τα αίτιά τους δε βρίσκονται στο εσωτερικό της Γης. Μπορεί να είναι φυσικές ή τεχνητές.

* Οι φυσικές δονήσεις προκαλούνται από πτώσεις μετεωριτών, μεγάλα θαλάσσια κύματα κ.ά.

* Οι τεχνητές δονήσεις προκαλούνται από πυρηνικές εκρήξεις, μηχανές μεγάλων εργοστασίων κ.ά.

Δείτε στη συνέχεια

Οι σεισμοί 1. Το μέγεθος των σεισμών 2. Η ένταση των σεισμών 3. Μεγάλοι σεισμοί στον κόσμο από το 1900 έως σήμερα 4. Μεγάλοι σεισμοί στην Ελλάδα από το 1900 έως σήμερα

ΑφιερώματαΓεωγραφία

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, oasp.gr
ΕΙΚΟΝΕΣ: ti-einai.gr (1) (επιμέλεια: podilato98.blogspot.com), oasp.gr (2), serbachillerdesdecero.blogspot.com (3-5), isaes2011.org.uk (6), το αρχείο μου (7)
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Γεωγραφία Ε΄ Δημοτικού

Αλλαγές στην επιφάνεια της Γης

H επιφάνεια της Γης αλλάζει διαρκώς. Οι αλλαγές αυτές δε γίνονται εύκολα αντιληπτές από τον άνθρωπο, διότι συμβαίνουν πολύ αργά (συνήθως διαρκούν εκατομμύρια χρόνια).

Κάποιες από αυτές τις αλλαγές οφείλονται σε ενδογενείς παράγοντες, δηλαδή σε δυνάμεις που ξεκινούν από το εσωτερικό της.

* Η κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών, για παράδειγμα, ευθύνεται για τους σεισμούς, τις εκρήξεις των ηφαιστείων, τη γένεση και την καταστροφή βουνών, τη δημιουργία των ηπείρων και των ωκεανών.

Σεισμός

Ηφαίστειο

❮ ❯

Άλλες αλλαγές οφείλονται σε εξωγενείς παράγοντες, δηλαδή σε δυνάμεις που αναπτύσσονται στην επιφάνειά της.

* Ο άνεμος, το νερό και οι διαφορές θερμοκρασίας θρυμματίζουν βράχια, ξεγυμνώνουν και λειαίνουν επιφάνειες, ανοίγουν στοές, μεταφέρουν υλικά από το ένα μέρος στο άλλο.

* Στις εξωγενείς δυνάμεις περιλαμβάνονται και οι ανθρώπινες παρεμβάσεις, όπως η διάνοιξη δρόμων ή η κατασκευή πόλεων, σηράγγων και φραγμάτων.

Αλλαγή από τον άνεμο

Αλλαγή από τον άνθρωπο

❮ ❯

Διαδραστική παρουσίαση

Πατήστε στην εικόνα και επιλέξτε ό,τι σας ενδιαφέρει από το μενού. Υπάρχουν πολλές φωτογραφίες και εντυπωσιακές προσομοιώσεις!

Κουίζ

Πατήστε στην εικόνα και ελέγξτε τις γνώσεις σας:



Γεωγραφία

ΠΗΓΗ: Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄ Γυμνασίου
ΕΙΚΟΝΕΣ: photodentro.edu.gr (1-4), podilato98.blogspot.com (5) (από photodentro.edu.gr)
ΚΟΥΙΖ: Αρβανιτίδης Θεόδωρος

Οι λιθοσφαιρικές πλάκες της Γης

Η εσωτερική κατασκευή της Γης αποτελείται από τρία διαδοχικά στρώματα: τον φλοιό, τον μανδύα και τον πυρήνα.

Ο φλοιός μοιάζει με μια πολύ λεπτή φλούδα, πάνω στην οποία στηρίζονται οι ήπειροι και οι ωκεανοί. Το πάχος του δεν είναι παντού το ίδιο· κάτω από τις στεριές είναι μεγαλύτερο απ’ ό,τι κάτω από τις θάλασσες.

Ο μανδύας καταλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα από τον όγκο της Γης, ενώ ο πυρήνας φτάνει μέχρι το κέντρο της.

Πατήστε στην εικόνα για περισσότερες πληροφορίες:



Ο φλοιός της Γης, ωστόσο, δεν είναι ενιαίος αλλά σπασμένος σε επιμέρους κομμάτια, τις λιθοσφαιρικές πλάκες. Οι μεγαλύτερες από αυτές είναι

• η Βορειοαμερικανική πλάκα,
• η Νοτιοαμερικανική πλάκα,
• η Ευρασιατική πλάκα,
• η Αφρικανική πλάκα,
• η Ινδοαυστραλιανή πλάκα,
• η πλάκα του Ειρηνικού Ωκεανού και
• η Ανταρκτική πλάκα.

Οι πλάκες αυτές «επιπλέουν» πάνω στον μανδύα, με αποτέλεσμα να βρίσκονται σε διαρκή κίνηση και να δημιουργούνται στις παρυφές τους σεισμοί και ηφαίστεια.

Πατήστε στις εικόνες για περισσότερες πληροφορίες:




Δείτε στη συνέχεια

Οι λιθοσφαιρικές πλάκες της Γης 1. Παζλ με τις λιθοσφαιρικές πλάκες 2. Το παρελθόν της Γης

ΑφιερώματαΓεωγραφία

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ: Γεωγραφία ΣΤ΄ Δημοτικού, Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄ Γυμνασίου (1), Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄ Γυμνασίου (2)
ΕΙΚΟΝΑ: thecreationclub.com

Μεγάλοι σεισμοί στην Ελλάδα από το 1900 έως σήμερα

Με μέγεθος 6,5 Ρίχτερ και πάνω

Η Ελλάδα βρίσκεται στα όρια επαφής και σύγκλισης της Ευρασιατικής πλάκας με την Αφρικανική, κατά συνέπεια παρουσιάζει μεγάλη σεισμικότητα. Ευτυχώς για μας, οι περισσότεροι σεισμοί γίνονται στον θαλάσσιο χώρο, μακριά από κατοικημένες περιοχές.

Τα παλιά χρόνια, που ο καθένας έφτιαχνε το σπίτι του όπως νόμιζε και μπορούσε, πολλά κτίσματα κατέρρεαν από τους σεισμούς και είχαμε πολλούς νεκρούς και τραυματίες.

Όμως, μετά το 1953 (βλ. παρακάτω) άρχισαν να εφαρμόζονται ολοένα και πιο σύγχρονοι αντισεισμικοί κανονισμοί, με αποτέλεσμα τα νέα κτίρια να είναι πιο γερά και να αντέχουν μεγάλους σεισμούς.

Χρονολόγιο

1902

• Αύγουστος: 7,9 R στην Άσσηρο της Θεσσαλονίκης. 5 νεκροί.

1904

• Αύγουστος: 6,8 R στη Σάμο. 4 νεκροί.

1932

• Σεπτέμβριος: 7,0 R στην Ιερισσό της Χαλκιδικής. 161 νεκροί.

1933

• Απρίλιος: 6,6 R στην Κω. 200 νεκροί.

1947

• Οκτώβριος: 7,0 R στη Μεσσηνία. 3 νεκροί.

1949

• Ιούλιος: 6,7 R στη Χίο. 3 νεκροί στο νησί, 8 στην Τουρκία.

1953

• Αύγουστος: 7,2 R στο νότιο Ιόνιο. Τα περισσότερα σπίτια σε Κεφαλονιά, Ζάκυνθο και Ιθάκη καταρρέουν. 455 νεκροί.

Η Ζάκυνθος ισοπεδωμένη. Στο βάθος διακρίνεται το
κτίριο της Εθνικής Τράπεζας, που έμεινε ανέπαφο.

1954

• Απρίλιος: 7,0 R στους Σοφάδες Καρδίτσας. 25 νεκροί.

1955

• Ιούλιος: 6,9 R στη Σάμο.

1956

• Ιούλιος: 7,5 R νότια της Αμοργού. 53 νεκροί.

1957

• Απρίλιος: 7,2 R βορειοανατολικά της Ρόδου. 18 νεκροί στα τουρκικά παράλια.

1968

• Φεβρουάριος: 7,1 R στον Άγιο Ευστράτιο. 20 νεκροί.

1978

• Ιούνιος: 6,5 R στην πόλη της Θεσσαλονίκης. 45 νεκροί, οι περισσότεροι σε οκταώροφη πολυκατοικία που κατέρρευσε.

1980

• Ιούλιος: 6,5 R στον Αλμυρό Βόλου.

1981

• Φεβρουάριος: 6,7 R στις Αλκυονίδες Νήσους του ανατολικού Κορινθιακού. 20 νεκροί.
• Δεκέμβριος: 7,2 R δυτικά της Λέσβου.

1995

• Μάιος: 6,6 R στη Δυτική Μακεδονία (Κοζάνη, Γρεβενά).

1999

• Σεπτέμβριος: 5,9 R στην Πάρνηθα, βόρεια της Αθήνας. 143 νεκροί.
  
  
  (ο σεισμός είναι μικρότερος από 6,5 Ρίχτερ, αλλά τον περιλαμβάνουμε γιατί είναι ο φονικότερος των τελευταίων δεκαετιών)

2006

• Ιανουάριος: 6,9 R ανατολικά των Κυθήρων.

2008

• Ιανουάριος: 6,6 R στην Αρκαδία.
• Φεβρουάριος: 6,7 R στη Μεσσηνία.
• Ιούνιος: 6,9 R στην Ηλεία. 2 νεκροί.
• Ιούλιος: 6,7 R νότια της Ρόδου. 1 νεκρός.

2018

• Οκτώβριος: 6,6 R νοτιοδυτικά της Ζακύνθου.

2020

• Οκτώβριος: 6,7 R βόρεια της Σάμου. 2 νεκροί στο νησί, 115 στην Τουρκία.

Οι σεισμοί 1. Το μέγεθος των σεισμών 2. Η ένταση των σεισμών 3. Μεγάλοι σεισμοί στον κόσμο από το 1900 έως σήμερα 4. Μεγάλοι σεισμοί στην Ελλάδα από το 1900 έως σήμερα

Ελλάδα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: oasp.gr
ΕΙΚΟΝΕΣ: mfdesignteam.gr, lifo.gr, kathimerini.gr (© Αδελφοί Φλώρου)

Μεγάλοι σεισμοί στον κόσμο από το 1900 έως σήμερα

Με μέγεθος 8,5 Ρίχτερ και πάνω

Οι περισσότεροι από τους μεγάλους σεισμούς του πλανήτη μας έχουν σημειωθεί στην ανατολική και νοτιοανατολική Ασία, στην ανατολική Ωκεανία και στις δυτικές ακτές της Αμερικής.

* Οι περιοχές αυτές ονομάζονται «δαχτυλίδι της φωτιάς», γιατί φιλοξενούν και τα περισσότερα ηφαίστεια της Γης.

Ασία

Ανατολική Ρωσία

• Νοέμβριος 1952: 9,0 R στη χερσόνησο Καμτσάτκα. Το τσουνάμι που ακολουθεί γίνεται αισθητό μέχρι τη Χιλή. Τουλάχιστον 2.300 νεκροί.
• Οκτώβριος 1963: 8,5 R στις Κουρίλες Νήσους.

Ιαπωνία

• Μάρτιος 2011: 9,1 R στο Χονσού, το μεγαλύτερο νησί της χώρας. Το τσουνάμι που ακολουθεί αφήνει πίσω του περισσότερους από 15.700 νεκρούς και 2.500 αγνοούμενους. Επίσης, πλήττει το πυρηνικό εργοστάσιο της Φουκουσίμα, προκαλώντας τη χειρότερη πυρηνική καταστροφή μετά από εκείνη στο Τσερνόμπιλ (1986).

Ινδία - Κίνα

• Αύγουστος 1950: 8,6 R στο κρατίδιο Άσαμ της ΒΑ Ινδίας και στο Θιβέτ της Κίνας. Περισσότεροι από 1.500 νεκροί.

Ινδονησία

• Φεβρουάριος 1938: 8,5 R στις ανατολικές περιοχές της χώρας (Θάλασσα Μπάντα).
• Δεκέμβριος 2004: 9,1 R ανοιχτά της βόρειας Σουμάτρας. Το τσουνάμι που ακολουθεί, ένα από τα πιο καταστρεπτικά της σύγχρονης Ιστορίας, πλήττει 14 χώρες της Νότιας Ασίας και της Ανατολικής Αφρικής. Περισσότεροι από 227.000 νεκροί, σχεδόν 42.000 αγνοούμενοι.

Η εξάπλωση του τσουνάμι ανά ώρα

• Μάρτιος 2005: 8,6 R ανοιχτά της Σουμάτρας, 1.313 νεκροί.
• Απρίλιος 2012: 8,6 R ανοιχτά της βόρειας Σουμάτρας, 10 νεκροί.

Ωκεανία

Σαμόα

• Ιούνιος 1917: 8,5 R και 2 νεκροί.

Αμερική

Νότια Αλάσκα (ΗΠΑ)

• Απρίλιος 1946: 8,6 R στις Αλεούτιες Νήσους. Περισσότεροι από 160 νεκροί.
• Μάρτιος 1957: 8,6 R στις Αλεούτιες Νήσους.
• Μάρτιος 1964: 9,2 R και περισσότεροι από 130 νεκροί. Το τσουνάμι που ακολουθεί φτάνει μέχρι το Περού, τη Νέα Ζηλανδία και την Ανταρκτική.

Η εξάπλωση του τσουνάμι ανά ώρα

• Φεβρουάριος 1965: 8,7 R στις Αλεούτιες Νήσους.

Εκουαδόρ - Κολομβία

• Ιανουάριος 1906: 8,8 R και περίπου 1.000 νεκροί.

Χιλή

• Νοέμβριος 1922: 8,5 R και 700 νεκροί.
• Μάιος 1960: 9,5 R· ο ισχυρότερος σεισμός που έχει καταγραφεί ποτέ. Το τσουνάμι που ακολουθεί φτάνει μέχρι την Αυστραλία, την Ιαπωνία και την Αλάσκα. 1.655 νεκροί στη Χιλή, 61 στη Χαβάη, 138 στην Ιαπωνία, 32 στις Φιλιππίνες.

Η εξάπλωση του τσουνάμι ανά ώρα

• Φεβρουάριος 2010: 8,8 R και 525 νεκροί.

Σεισμός 5 Ρίχτερ στον Άρη

Οι σεισμοί 1. Το μέγεθος των σεισμών 2. Η ένταση των σεισμών 3. Μεγάλοι σεισμοί στον κόσμο από το 1900 έως σήμερα 4. Μεγάλοι σεισμοί στην Ελλάδα από το 1900 έως σήμερα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: en.wikipedia.org, oasp.gr
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (1-2) (η πρώτη από el.wikipedia.org, η δεύτερη από commons.wikimedia.org), en.wikipedia.org (3-5)