Θρίλερ στην κουζίνα!

ΔιατροφήΘέματα με ζώαΚόμικς – Σκίτσα

ΕΙΚΟΝΑ: hustavidea.cz (επιμέλεια: podilato98.blogspot.com)

Τα θαλάσσια θηλαστικά κινδυνεύουν!

Τα θηλαστικά που ζουν στις ελληνικές θάλασσες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του θαλάσσιου περιβάλλοντος και ευρύτερα της ελληνικής βιοποικιλότητας. Δυστυχώς αντιμετωπίζουν άμεσο κίνδυνο επιβίωσης εξαιτίας ανθρωπογενών απειλών, δηλαδή τις περισσότερες φορές ο θάνατός τους συνδέεται, άμεσα ή έμμεσα, με τις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, για παράδειγμα, 31 ζιφιοί πέθαναν από έκθεση σε παρατεταμένους τεχνητούς ήχους πολύ υψηλής έντασης ή/και συχνότητας, 66 δελφίνια από τυχαία εμπλοκή σε αλιευτικά εργαλεία, 40 δελφίνια από ηθελημένη θανάτωση και 8 φυσητήρες από τη σύγκρουση με πλοία. Αιτία θανάτου για κάποια ζώα ήταν και η κατάποση αντικειμένων και υλικών που χρησιμοποιούμε, όπως πλαστικές σακούλες και δίχτυα.

Πιο συγκεκριμένα, οι απειλές που προέρχονται από τον άνθρωπο χωρίζονται στις εξής κατηγορίες:

1. Μείωση της λείας. Οι αλιευτικές δράσεις, η παράνομη αλιεία και η υπεραλίευση μειώνουν άμεσα ή έμμεσα τις πηγές τροφής των ζώων.

2. Παγίδευση κατά τις αλιευτικές δραστηριότητες. Τα αλιευτικά εργαλεία (δίχτυα, παραγάδια, παγίδες) και οι παράνομες αλιευτικές μέθοδοι (π.χ. χρήση δυναμίτη) παγιδεύουν τα ζώα και τα τραυματίζουν ή τα θανατώνουν.

3. Ηθελημένη θανάτωση και σκόπιμες συλλήψεις. Πολλά ζώα σκοτώνονται ή αιχμαλωτίζονται για να φτιαχτούν προϊόντα που θα καταναλώσουμε, για να σταματήσουν να προκαλούν πραγματική ή υποτιθέμενη ζημιά στις αλιευτικές δραστηριότητες, για να πάρουν μέρος σε παραστάσεις που θα μας διασκεδάσουν κλπ.

4. Συγκρούσεις και ατυχήματα με σκάφη. Τα ζώα τραυματίζονται ή σκοτώνονται όταν συγκρουστούν με τη γάστρα, την πλώρη, τα πτερύγια της προπέλας ή οποιοδήποτε άλλο μέρος ενός σκάφους.

5. Ενόχληση από την ανθρώπινη προσέγγιση. Η προσέγγιση των ανθρώπων (σκόπιμη ή μη) αναστατώνει τη συμπεριφορά των ζώων και έχει μακροχρόνιες επιδράσεις στον πληθυσμό τους.

6. Ηχορύπανση. Τα ζώα τραυματίζονται ή σκοτώνονται όταν τα εκθέτουμε σε επαναλαμβανόμενους ή παρατεταμένους ανθρωπογενείς ήχους που έχουν επιβλαβή ένταση και/ή επίπεδα συχνοτήτων.

7. Κατάποση στερεών απορριμμάτων. Τα ζώα τραυματίζονται ή σκοτώνονται όταν καταπιούν ξένα σώματα και υλικά, όπως πλαστικό, ξύλο και ύφασμα. Συνήθως φράζει τμήμα της πεπτικής οδού τους.

8. Μόλυνση από ξενοβιοτικές ενώσεις. Οι οργανικοί ρύποι που παράγουμε και οι συνθετικές (μη φυσικές) ουσίες που δημιουργούμε είναι τοξικές και προκαλούν παρενέργειες στην υγεία όλων των θηλαστικών. Στα ζώα περνούν κυρίως μέσω της τροφής.

9. Πετρελαϊκή ρύπανση. Οι πετρελαιοκηλίδες και η άντληση πετρελαίου φέρνουν τα ζώα σε επαφή με τους υδρογονάνθρακες, τους οποίους ακουμπούν ή και καταπίνουν. Πολλά μολύνονται και πεθαίνουν.

10. Αλλαγή του οικοσυστήματος. Το οικοσύστημα όπου κατοικούν τα ζώα μεταβάλλεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Συνέπειες είναι ο ευτροφισμός, οι βλαβερές φυτοπλαγκτικές εξάρσεις, η μείωση της λείας εξαιτίας της υποβάθμισης των οικοτόπων, η εισβολή ξενικών ειδών κ.ά.

11. Κλιματική αλλαγή. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει το οικοσύστημα και ενδέχεται να επηρεάσει και τον πληθυσμό των ζώων.

Το αποτέλεσμα είναι ότι κάποια από τα θηλαστικά των θαλασσών μας κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Συμβουλευτείτε τον πίνακα και την αφίσα που ακολουθούν και δείτε μόνοι σας πόσο κρίσιμη είναι η κατάσταση:

Η αφίσα

Τα θαλάσσια θηλαστικά της Ελλάδας 1. Οι μόνιμοι κάτοικοι των ελληνικών θαλασσών 2. Οι περιστασιακοί επισκέπτες των ελληνικών θαλασσών 3. Τα θαλάσσια θηλαστικά κινδυνεύουν! 4. Βοηθώντας τα θαλάσσια θηλαστικά

ΠΗΓΗ: thalassa-project.gr
ΕΙΚΟΝΕΣ: thalassa-project.gr (η τελευταία και η αφίσα σε επιμέλεια podilato98.blogspot.com)
ΣΚΙΤΣΑΚΙΑ: Massimo Demma

Οι μόνιμοι κάτοικοι των ελληνικών θαλασσών

Στις ελληνικές θάλασσες ζουν μόνιμα 9 είδη θηλαστικών, ενώ άλλα 5 έχουν μόνο περιστασιακή παρουσία:

Μόνιμοι κάτοικοι είναι η πτεροφάλαινα, ο φυσητήρας, ο ζιφιός, το σταχτοδέλφινο, το ρινοδέλφινο, το ζωνοδέλφινο, το κοινό δελφίνι, η φώκαινα και η μεσογειακή φώκια.

Περιστασιακοί και σπάνιοι επισκέπτες είναι η μεγάπτερη φάλαινα, η βόρεια ρυγχοφάλαινα, η ψευδόρκα, ο μεσοπλόδοντας και το στενόρυγχο δελφίνι.

Επιλέξτε το ζώο που σας ενδιαφέρει:

Πτεροφάλαινα

Η πτεροφάλαινα είναι το δεύτερο μεγαλύτερο ζώο στον κόσμο (μετά τη γαλάζια φάλαινα) και το μεγαλύτερο θηλαστικό των ελληνικών θαλασσών. Το μήκος της ξεπερνά τα 20 μέτρα, ενώ το βάρος της μπορεί να φτάσει τους 70 τόνους!

Η εκπνοή της δημιουργεί έναν πίδακα που φτάνει σε ύψος τα 6 μέτρα και είναι ορατός από απόσταση μεγαλύτερη των δύο ναυτικών μιλίων. Το φύσημα αυτό δεν είναι εκτόξευση νερού αλλά οι ζεστοί υδρατμοί της εκπνοής, οι οποίοι υγροποιούνται κατά την επαφή τους με τον ψυχρότερο αέρα.

Τη συναντούμε ανοικτά των Ιονίων Νήσων, όμως κάποιες χρονιές μπορεί να πλησιάσει και πολύ κοντά στις ακτές (για παράδειγμα στον Σαρωνικό).

Φυσητήρας

Είναι το τρίτο σε μέγεθος ζώο του πλανήτη και μοιάζει με... υποβρύχιο. Το κεφάλι του είναι πολύ μεγάλο (καταλαμβάνει το ⅓ του σώματός του), ενώ ο εγκέφαλός του, ο μεγαλύτερος που έχει καταγραφεί ποτέ στο ζωικό βασίλειο, ζυγίζει κατά μέσο όρο 8 κιλά!

Ο φυσητήρας έχει ιδιαίτερα αναπτυγμένη κοινωνική συμπεριφορά, μοναδική σε σχέση με τα υπόλοιπα θαλάσσια θηλαστικά. Χρησιμοποιεί ήχους για να προσανατολίζεται και να επικοινωνεί, ενώ η μητέρα μπορεί να μεταδώσει στο παιδί τα πολιτισμικά στοιχεία του είδους της (τη γλώσσα, τη δομή και την ιεραρχία της κοινωνίας, τους χάρτες τροφής κλπ.).

Τον συναντούμε κατά μήκος της Ελληνικής Τάφρου (από τη δυτική Κέρκυρα έως τα νότια της Κρήτης και τα νοτιοανατολικά της Ρόδου), στο Μυρτώο Πέλαγος και σε περιοχές του Αιγαίου που έχουν μεγάλος βάθος.

Ζιφιός

Αυτό το δυσπρόσιτο ζώο θυμίζει ένα μεγάλο, εύσωμο και κάπως «προϊστορικό» δελφίνι. Είναι πολύ καλός δύτης.

Τον συναντούμε στα μέρη όπου ζουν και οι φυσητήρες. Κατοικεί σταθερά στη νότια Κρήτη και τη δυτική Λευκάδα, ενώ προτιμά και τις θαλάσσιες περιοχές με έντονη κλίση, όπου το βάθος αυξάνεται απότομα.

Σταχτοδέλφινο

Είναι το πιο μεγάλο δελφίνι που ζει μόνιμα στις ελληνικές θάλασσες, αλλά και το πιο δυσεύρετο. Φτάνει σε μέγεθος τα 3,5 μέτρα και ξεχωρίζει για τα σημάδια που υπάρχουν στο δέρμα του. Μια συχνή (και περίεργη) συμπεριφορά του είναι η κάθετη στάση, με το κεφάλι κάτω και την ουρά να κινείται έξω από την επιφάνεια του νερού.

Το συναντούμε κυρίως στο Μυρτώο πέλαγος, στις Βόρειες Σποράδες και στη Χαλκιδική.

Ρινοδέλφινο

Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο δελφίνι μετά το σταχτοδέλφινο. Το σχήμα του στόματός του δίνει την εντύπωση πως έχει ένα μόνιμο χαμόγελο. Το ύψος των αλμάτων του πάνω από την επιφάνεια του νερού μπορεί να φτάσει και τρεις φορές το μήκος του, δηλαδή μέχρι και 8 μέτρα!

Το ρινοδέλφινο είναι το πιο γνωστό μας δελφίνι. Ζει κοντά στις ακτές και επηρεάζεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, αφού μπορεί να έρθει σε άμεση επαφή μαζί μας. Δυστυχώς, ο άνθρωπος εκμεταλλεύεται συχνά τη φιλική του συμπεριφορά και το αιχμαλωτίζει, το εκθέτει σε ζωολογικά πάρκα, δελφινάρια ή τηλεοπτικά προγράμματα, διαστρέφοντας και καταστρέφοντας την ελεύθερη και κοινωνική φύση του.

Το συναντούμε πολύ συχνά στα ελληνικά νερά, κυρίως στις παράκτιες περιοχές, 6-250 χιλιόμετρα από τις ακτές.

Ζωνοδέλφινο

Είναι το πιο κοινό είδος δελφινιού που συναντούμε στις ελληνικές θάλασσες σήμερα.

Κοινό δελφίνι

Ονομάζεται «κοινό», επειδή κάποτε ήταν το πιο διαδεδομένο είδος δελφινιού στη χώρα μας. Δυστυχώς τα τελευταία 40 χρόνια ο πληθυσμός του έχει υποστεί σοβαρή μείωση.

Η κοινωνική αλληλεγγύη που διακρίνει τα περισσότερα είδη δελφινιών είναι ιδιαίτερα έντονη και σε αυτό. Επανειλημμένως έχει παρατηρηθεί στη χώρα μας κοινά δελφίνια να στηρίζουν τραυματισμένους ή αδύναμους συντρόφους τους στην επιφάνεια της θάλασσας για να αναπνεύσουν, καθώς και μητέρες που μένουν κοντά στο μικρό τους και επιμένουν να το κρατούν στην επιφάνεια ακόμη και μέρες μετά τον θάνατό του.

Το συναντούμε σε πολλά σημεία των θαλασσών μας, κυρίως σε περιοχές με βάθος έως 200 μέτρα αλλά και κοντά στην ακτή.

Φώκαινα

Η φώκαινα, ένα εξαιρετικά δυσπρόσιτο ζώο, συγκαταλέγεται στα μικρότερα κητώδη παγκοσμίως. Είναι το μικρότερο θηλαστικό των ελληνικών θαλασσών.

Τη συναντούμε στο Βόρειο Αιγαίο, κυρίως στο Θρακικό Πέλαγος.

Μεσογειακή φώκια

Η γνωστή μας monachus monachus είναι η πιο σπάνια φώκια της Γης και συγκαταλέγεται στα 10 πιο απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη. Στις θάλασσές μας ζει και αναπαράγεται ο μισός περίπου παγκόσμιος πληθυσμός του είδους, περίπου 250-300 άτομα (!).

Περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στη θάλασσα, ωστόσο χρησιμοποιεί και την ξηρά, κυρίως απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες θαλασσινές σπηλιές, για να γεννήσει, να γαλουχήσει τα μικρά της και να αναπαυθεί.

Τη συναντούμε σε όλες τις παράκτιες περιοχές της Ελλάδας, εκτός από τους δύο κλειστούς κόλπους του Κορινθιακού και του Αμβρακικού.

Περισσότερες πληροφορίες για τους μόνιμους κατοίκους των θαλασσών μας

Τα θαλάσσια θηλαστικά της Ελλάδας 1. Οι μόνιμοι κάτοικοι των ελληνικών θαλασσών 2. Οι περιστασιακοί επισκέπτες των ελληνικών θαλασσών 3. Τα θαλάσσια θηλαστικά κινδυνεύουν! 4. Βοηθώντας τα θαλάσσια θηλαστικά

ΠΗΓΕΣ: thalassa-project.gr, thalassapedia.gr
ΕΙΚΟΝΕΣ: thalassapedia.gr (1-8,10-24,26-32,34-35), pelagosinstitute.gr (9), arion.org.gr (25), vresdiakopes.com (33), thalassa-project.gr (36)