Καρυάτιδες
Το όνομά τους είναι ασυνήθιστο, αλλά αυτό δεν τις εμπόδισε να αντέξουν τόσους αιώνες. Κάποιοι λένε ότι τις δημιούργησε, από πεντελικό μάρμαρο, ο Αλκαμένης. Άλλοι λένε ότι ήταν ο Καλλίμαχος.
Οι έξι αδερφές γεννήθηκαν όταν φτιάχτηκε στην Ακρόπολη το σπίτι τους, το Ερέχθειο. Άρχισε να χτίζεται, σε ιωνικό ρυθμό, το 421 π.Χ. Ήταν μια εποχή ειρήνης για την Αθήνα. Οι εργασίες σταμάτησαν το 413 π.Χ. (μάλλον μετά την τραγική για τους Αθηναίους σικελική εκστρατεία) και ξανάρχισαν το 409 π.Χ., μετά τις νέες νίκες της πόλης που αναπτέρωσαν το ηθικό της. Μάλιστα εκεί φυλασσόταν και το ξόανο της Αθηνάς, στο οποίο οι Αρρηφόροι εναπέθεταν το ύφασμα που ύφαιναν για τη γιορτή των Παναθηναίων.
Οι έξι Κόρες, όπως τις ονόμαζαν, περνούσαν τον καιρό τους στο νότιο μπαλκόνι, την πρόσταση. Στήριζαν την οροφή με το κεφάλι τους, πράγμα πολύ βολικό, γιατί τους επέτρεπε να κοιτούν τον Παρθενώνα και πιο πίσω την Αθήνα, μια πόλη που τότε σου άρεσε να την ατενίζεις.
Καρυάτιδες τις ονόμασαν πολύ αργότερα. Ο Ρωμαίος αρχιτέκτονας Βιτρούβιος είπε ότι οι γιαγιάδες τους ήταν γυναίκες από τις Καρυές της Λακωνίας που μήδισαν στους Περσικούς Πολέμους, αλλά μπορεί να είναι και οι Λακώνισσες παρθένες χορεύτριες που χόρευαν προς τιμήν της Καρυάτιδας Αρτέμιδας. Η αλήθεια χάνεται στον χρόνο, η ομορφιά τους όμως στέκει πάνω απ’ αυτόν.
Οι Καρυάτιδες είναι στιβαρές και την ίδια στιγμή αέρινες. Μοιάζουν πολύ μεταξύ τους αλλά είναι μοναδικές. Το σώμα διαγράφεται και αναπνέει κάτω από το δωρικό πτυχωτό πέπλο. Τα μαλλιά είναι μακριά, χαλαρά δεμένα πίσω. Μέχρι και μάθημα Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ έγινε η κόμμωσή τους, που είναι διαφορετική για καθεμιά και στηρίζει καλύτερα τον λαιμό τους.
Οι ευτυχισμένες μέρες κάποτε τελείωσαν. Το Ερέχθειο κάηκε, βομβαρδίστηκε, έγινε εκκλησία στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, παλάτι στη Φραγκοκρατία, κατάλυμα για το χαρέμι του Τούρκου φρούραρχου κατά την Τουρκοκρατία.
Το 1806 ο λόρδος Έλγιν άρπαξε μία, την καλύτερα διατηρημένη, και την πήγε στο Λονδίνο. Δεν ξαναγύρισε. Το 1827, κατά την πολιορκία της Ακρόπολης από τον Κιουταχή, μια δεύτερη Καρυάτιδα έγινε κομμάτια κατά την ανατίναξη του Ερεχθείου.
Το 1975 ήταν η τελευταία φορά που στάθηκαν στο μπαλκόνι τους. Το αρχοντικό έπρεπε να αναστηλωθεί. Μάλιστα είναι το πρώτο από τα μνημεία της Ακρόπολης που αποκαταστάθηκε.
Αλλά και οι πέντε Κόρες που απέμειναν δεν μπορούσαν να αντέξουν τη φθορά από την ατμοσφαιρική ρύπανση. Έτσι μεταφέρθηκαν με ένα βαγονέτο στο παλιό Μουσείο της Ακρόπολης (πάνω στο βράχο) και απομονώθηκαν σε ένα γυάλινο δωμάτιο με άζωτο για να σωθούν. Στη θέση τους τοποθετήθηκαν αντίγραφα.
Τριάντα δύο χρόνια ασφυκτιούσαν στο μουσείο. Το 2007 τις έβγαλαν για να τις πάνε σε άλλο, μεγαλύτερο και ωραιότερο: στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης. Τις τοποθέτησαν πάλι σε ένα μπαλκόνι —ακόμη και τη διαμελισμένη (οι αρχαιολόγοι στο μεταξύ βρήκαν τα κομμάτια της). Μόνο η ξενιτεμένη λείπει.
Εδώ μοιάζουν αρχόντισσες και πάλι. Τις περιποιούνται με ειδικά μηχανήματα και λέιζερ. Η λευκή πεντελική επιδερμίδα καθαρίζεται πόντο πόντο από τα στρώματα της αιθάλης που άφησε η ρύπανση. Με τέτοια ντελικάτη ομορφιά μόνο χέρια καλλιτέχνη μπορούν να κρατήσουν τη λεπτή λαβίδα πάνω στο δέρμα τους.
Όμως, αξίζει να κάνει κανείς μια βόλτα και στην οδό Αγίων Ασωμάτων 45. Εκεί υπάρχει ένα καλοσυντηρημένο, λαϊκό νεοκλασικό σπίτι, όπου ζουν ακόμη δύο ξαδέρφες τους. Πολύ νεότερες και λίγο λαϊκές, μα όμορφες κι αυτές, στηρίζουν τη δική τους οροφή...
Δείτε στη συνέχεια
Αρχαία χρόνιαΑφιερώματα
ΕΙΚΟΝΕΣ: pohod-v-gory.com, anekshghta.blogspot.com