Τα επίθετα σε -ης, -ης, -ες

Όμορφα μεν, αρχαιόκλιτα δε!

Τα επίθετα αυτά θέλουν προσοχή, γιατί μας έρχονται από τα αρχαία ελληνικά. Ευτυχώς, έχουν τις ίδιες καταλήξεις στο αρσενικό και στο θηλυκό γένος.

Επιπλέον:

1 Η γενική του ενικού αριθμού λήγει σε -ους και είναι ίδια και στα τρία γένη:

• του διεθνούς οργανισμού
• της διεθνούς οργάνωσης
• του διεθνούς αεροδρομίου

Ο ΟΗΕ είναι ο μεγαλύτερος διεθνής οργανισμός στον κόσμο

2 Τα περισσότερα διατηρούν σταθερό τον τόνο σε όλες τις πτώσεις —και στη γενική πληθυντικού. Εδώ συναντούμε όλα τα οξύτονα και λίγα παροξύτονα:

• ο/η διεθνής, το διεθνές → των διεθνών
• ο/η αυθάδης, το αυθάδες → των αυθάδων

Τα πιο πολλά παροξύτονα, ωστόσο, στη γενική του πληθυντικού κατεβάζουν τον τόνο μία θέση. Ευτυχώς, είναι εύκολο να τα θυμόμαστε· όλα λήγουν σε -ώδης:

• ο/η βραχώδης, το βραχώδες → των βραχωδών
• ο/η μανιώδης, το μανιώδες → των μανιωδών

Βραχώδης ακτή

Πάμε να τα δούμε από κοντά:

Σταθερός τόνος

Όλα τα οξύτονα και λίγα παροξύτονα διατηρούν σταθερό τον τόνο σε όλες τις πτώσεις:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

ο
του
τον

διεθνής
διεθνούς
διεθνή

οι
των
τους

διεθνείς
διεθνών
διεθνείς

η
της
τη

διεθνής
διεθνούς
διεθνή

οι
των
τις

διεθνείς
διεθνών
διεθνείς

το
του
το

διεθνές
διεθνούς
διεθνές

τα
των
τα

διεθνή
διεθνών
διεθνή

Εξασκηθείτε με ένα ουσιαστικό (π.χ. ο διεθνής οργανισμός, η διεθνής οργάνωση, το διεθνές αεροδρόμιο)

Έτσι κλίνονται, μεταξύ άλλων, τα επίθετα:

• ακριβής, ασφαλής, αυθάδης, αυτάρκης
• βραδυφλεγής
• δημοφιλής, διαρκής, δυστυχής
• ελλιπής, επιεικής, επιρρεπής
• ισοσκελής
• κατηφής, κλινήρης, κοινωφελής
• νομοταγής
• οικειοθελής, οξυδερκής
• πλήρης, πολυτελής, πρωτοφανής
• σαφής, συμπαγής, συνεπής, συνεχής
• υγιής
• ψευδής  

Με τον ίδιο τρόπο κλίνονται:

α) Τα σύνθετα που σχηματίζονται από τα προηγούμενα επίθετα: αν-ακριβής, α-⁠σαφής, υπερ-πλήρης

β) Τα σύνθετα επίθετα των οποίων το δεύτερο συνθετικό λήγει σε:

• -γενής (πρωτογενής, σεισμογενής)
• -εθνής (διεθνής, πολυεθνής)
• -ειδής (αμφιβληστροειδής, ομοειδής)
• -ετής (δεκαετής, μονοετής)
• -μανής (μυθομανής, τελειομανής)
• -μελής (αρτιμελής, τριμελής)
• -μερής (διμερής, λεπτομερής)
• -παθής (ευπαθής, ωραιοπαθής)
• -πρεπής (αξιοπρεπής, μεγαλοπρεπής)
• -σκεπής (ασκεπής, νεφοσκεπής)
• -φυής (ευφυής, μεγαλοφυής)
• -χαρής (περιχαρής, πολεμοχαρής)

Πλήρεις!

Μετακίνηση τόνου

Τα όμορφα επίθετα σε -ώδης στη γενική πληθυντικού τονίζονται στη λήγουσα:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

ο
του
τον

βραχώδης
βραχώδους
βραχώδη

οι
των
τους

βραχώδεις
βραχωδών
βραχώδεις

η
της
τη

βραχώδης
βραχώδους
βραχώδη

οι
των
τις

βραχώδεις
βραχωδών
βραχώδεις

το
του
το

βραχώδες
βραχώδους
βραχώδες

τα
των
τα

βραχώδη
βραχωδών
βραχώδη

Εξασκηθείτε με ένα ουσιαστικό (π.χ. ο βραχώδης τόπος, η βραχώδης ακτή, το βραχώδες έδαφος)

Έτσι κλίνονται, μεταξύ άλλων, τα επίθετα:

• αγχώδης, αλματώδης, αμμώδης
• βλακώδης, δηλητηριώδης
• ενθουσιώδης, ενστικτώδης
• θεμελιώδης, θορυβώδης, θυελλώδης
• καταρρακτώδης
• μανιώδης, μυστηριώδης, μυώδης
• ογκώδης, ομιχλώδης, ουσιώδης
• παιδαριώδης, περιπετειώδης
• σκανδαλώδης, στοιχειώδης
• ταραχώδης, τερατώδης, τρικυμιώδης
• φλεγματώδης, φλεγμονώδης

Ειδική περίπτωση

Κάποια παροξύτονα (πολύ λίγα) μετακινούν τον τόνο κατά τον σχηματισμό του ουδετέρου:

• ο/η συνήθης — το σύνηθες (φαινόμενο)
• ο/η υπερμεγέθης — το υπερμέγεθες (κτίριο)
• ο/η επιμήκης — το επίμηκες (σχήμα)

Η μετακίνηση αφορά μόνο την ονομαστική του ενικού και τις πτώσεις που της μοιάζουν (αιτιατική, κλητική):

• το σύνηθες, του συνήθους – τα συνήθη, των συνήθων

Τα επίθετα αυτά λήγουν σε:

• -ήθης (κακοήθης, συνήθης)
• -μεγέθης (ισομεγέθης)
• -μήκης (διαμήκης, ισομήκης)

Και κάτι ακόμη

α) Όπως πολλά επίθετα γενικώς, έτσι και κάποια από αυτά τα επίθετα γίνονται ουσιαστικά (ουσιαστικοποιούνται).

Τότε η γενική του ενικού αριθμού απλοποιείται στα αρσενικά, ενώ παραμένει ίδια στα θηλυκά και στα ουδέτερα:

• ο ασθενής → του ασθενή  
• η ασθενής → της ασθενούς  
• το αιλουροειδές → του αιλουροειδούς  

β) Τα επίθετα σε -ης, -ης, -ες δε σχηματίζουν επιρρήματα σε -α, όπως τα περισσότερα επίθετα, αλλά σε -ως:

• ακριβής → ακριβώς
• διαρκής → διαρκώς
• διεθνής → διεθνώς
• δυστυχής → δυστυχώς
• ιλιγγιώδης → ιλιγγιωδώς
• προφανής → προφανώς
• σαφής → σαφώς
• συνεπής → συνεπώς
• συνεχής → συνεχώς
• συνήθης → συνήθως

Αλλά:

• ειλικρινής → ειλικρινά
• ολοτελής → ολότελα

Η κλίση των επιθέτων  1.  Τα επίθετα σε -ος, -η, -ο  2.  Τα επίθετα σε -ος, -α, -ο  3.  Τα επίθετα σε -ος, -ος, -ο  4.  Τα επίθετα σε -ης, -ης, -ες  5.  Τα επίθετα σε -ης, -α, -ικο  6.  Τα επίθετα σε -άς, -ού, -άδικο  7.  Τα επίθετα σε -ής, -ού, -ίδικο  8.  Τα επίθετα σε -ων, -ουσα, -ον  9.  Τα επίθετα σε -είς, -είσα, -έν 10. Τα επίθετα σε -ας, -ασα, -αν 11. Τα επίθετα σε -ών, -ούσα, -ούν 12. Τα επίθετα σε -ών, -ώσα, -ών 13. Τα επίθετα σε -ων, -ων, -ον 14. Τα επίθετα σε -ής, -ιά, -ί 15. Τα επίθετα σε -ύς, -ιά, -ύ 16. Τα επίθετα σε -ύς, -εία, -ύ 17. Το επίθετο «πολύς» 18. Επίθετα με άλλες καταλήξεις ► Τα άκλιτα επίθετα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Βικιλεξικό, Σύγχρονη Σχολική Γραμματική για όλους
ΕΙΚΟΝΕΣ: naftemporiki.gr, pixabay.com, metropol.hu, pluspapageorgiou@facebook

Τα αρσενικά σε -ης/-εις

Προσοχή στον πληθυντικό!

Τα περισσότερα από αυτά τα ουσιαστικά έχουν δημιουργηθεί από το αρσενικό των αρχαιόκλιτων επιθέτων σε -ης, -ης, -ες.

Ασθενής

Σήμερα, ωστόσο, η γενική πτώση του ενικού αριθμού έχει απλοποιηθεί. Μια χαρά!

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

ο
του
τον

ασθενής
ασθενή
ασθενή

οι
των
τους

ασθενείς
ασθενών
ασθενείς

Έτσι κλίνονται, μεταξύ άλλων, τα αρσενικά:

• αστεροειδής, γηγενής
• ευγενής, θυρεοειδής, ιθαγενής
• καρδιοπαθής, κερατοειδής
• ναρκομανής, νεφροπαθής
• ομογενής, ομοεθνής
• πρωτοετής, πυρομανής, πυροπαθής
• συγγενής, τοξικομανής, ψυχασθενής

Αστεροειδείς

Ειδική περίπτωση

Κάποια αρσενικά σε -ης/-εις σχηματίζουν λίγο διαφορετικά τη γενική πτώση του πληθυντικού αριθμού:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

ο
του
τον

πρέσβης
πρέσβη
πρέσβη

οι
των
τους

πρέσβεις
πρέσβεων
πρέσβεις

Παρόμοια αρσενικά:

• λάτρης, μάντης
• πήχης, πρύτανης (αντι-⁠πρύτανης)
• τίγρης

► Η κλίση των ουσιαστικών ► Η κλίση των αρσενικών ουσιαστικών  1.  Τα αρσενικά σε -ος (1)  2.  Τα αρσενικά σε -ος (2)  3.  Τα αρσενικά σε -ης  4.  Τα αρσενικά σε -ης/-ηδες  5.  Τα αρσενικά σε -ης/-εις  6.  Τα αρσενικά σε -υς  7.  Τα αρσενικά σε -ας  8.  Τα αρσενικά σε -άς/-άδες  9.  Τα αρσενικά σε -έας/-είς 10. Τα αρσενικά σε -ές 11. Τα αρσενικά σε -ους 12. Τα αρσενικά σε -ρ 13. Αρσενικά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των θηλυκών ουσιαστικών  1.  Τα θηλυκά σε -α (1)  2.  Τα θηλυκά σε -α (2)  3.  Τα θηλυκά σε -ά/-άδες  4.  Τα θηλυκά σε -ση, -ξη, -ψη  5.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (1)  6.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (2)  7.  Τα θηλυκά σε -ος  8.  Τα θηλυκά σε -ας  9.  Τα θηλυκά σε -ης 10. Τα θηλυκά σε -ης/-εις 11. Τα θηλυκά σε -υς 12. Τα θηλυκά σε -ού 13. Τα θηλυκά σε -ρ 14. Τα θηλυκά σε -ω 15. Θηλυκά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των ουδέτερων ουσιαστικών  1.  Τα ουδέτερα σε -ο (1)  2.  Τα ουδέτερα σε -ο (2)  3.  Τα ουδέτερα σε -σιμο, -ξιμο, -ψιμο  4.  Τα ουδέτερα σε -ι  5.  Τα ουδέτερα σε -υ  6.  Τα ουδέτερα σε -μα  7.  Τα ουδέτερα σε -ος  8.  Τα ουδέτερα σε -ας  9.  Τα ουδέτερα σε -ες 10. Τα ουδέτερα σε -ως 11. Τα ουδέτερα σε -ν 12. Τα ουδέτερα σε -ρ ► Τα άκλιτα ουσιαστικά  1.  Άκλιτα αρσενικά  2.  Άκλιτα θηλυκά  3.  Άκλιτα ουδέτερα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής
ΕΙΚΟΝΕΣ: now14.co.il, science.fandom.com

Τα θηλυκά σε -ης/-εις

Προσοχή στον πληθυντικό!

Ασθενής

Τα περισσότερα από αυτά τα ουσιαστικά έχουν δημιουργηθεί από το θηλυκό των αρχαιόκλιτων επιθέτων σε -ης, -ης, -ες και κλίνονται με τον ίδιο τρόπο:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

η
της
την

ασθενής
ασθενούς
ασθενή

οι
των
τις

ασθενείς
ασθενών
ασθενείς

Έτσι κλίνονται τα θηλυκά:

• αλλοεθνής, αναξιοπαθής
• γηγενής
• επιτελής, ευγενής
• ιθαγενής
• καρδιοπαθής, καρκινοπαθής
• ναρκομανής, νεφροπαθής
• ομογενής, ομοεθνής
• πρωτοετής, πυρομανής, πυροπαθής
• συγγενής
• τοξικομανής
• ψυχασθενής

Πρωτοετής

Ειδικές περιπτώσεις

Η τριήρης, η πρέσβης και η πρύτανης (μαζί με την αντιπρύτανή της) σε κάποιες πτώσεις κλίνονται λίγο διαφορετικά:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

η
της
την

τριήρης*
τριήρους
τριήρη

οι
των
τις

τριήρεις
τριήρεων
τριήρεις

η
της
την

πρέσβης
πρέσβεως
πρέσβη

οι
των
τις

πρέσβεις
πρέσβεων
πρέσβεις

η
της
την

πρύτανης
πρυτάνεως
πρύτανη

οι
των
τις

πρυτάνεις
πρυτάνεων
πρυτάνεις

Κλητικού ενικού: τριήρης

► Η κλίση των ουσιαστικών ► Η κλίση των αρσενικών ουσιαστικών  1.  Τα αρσενικά σε -ος (1)  2.  Τα αρσενικά σε -ος (2)  3.  Τα αρσενικά σε -ης  4.  Τα αρσενικά σε -ης/-ηδες  5.  Τα αρσενικά σε -ης/-εις  6.  Τα αρσενικά σε -υς  7.  Τα αρσενικά σε -ας  8.  Τα αρσενικά σε -άς/-άδες  9.  Τα αρσενικά σε -έας/-είς 10. Τα αρσενικά σε -ές 11. Τα αρσενικά σε -ους 12. Τα αρσενικά σε -ρ 13. Αρσενικά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των θηλυκών ουσιαστικών  1.  Τα θηλυκά σε -α (1)  2.  Τα θηλυκά σε -α (2)  3.  Τα θηλυκά σε -ά/-άδες  4.  Τα θηλυκά σε -ση, -ξη, -ψη  5.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (1)  6.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (2)  7.  Τα θηλυκά σε -ος  8.  Τα θηλυκά σε -ας  9.  Τα θηλυκά σε -ης 10. Τα θηλυκά σε -ης/-εις 11. Τα θηλυκά σε -υς 12. Τα θηλυκά σε -ού 13. Τα θηλυκά σε -ρ 14. Τα θηλυκά σε -ω 15. Θηλυκά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των ουδέτερων ουσιαστικών  1.  Τα ουδέτερα σε -ο (1)  2.  Τα ουδέτερα σε -ο (2)  3.  Τα ουδέτερα σε -σιμο, -ξιμο, -ψιμο  4.  Τα ουδέτερα σε -ι  5.  Τα ουδέτερα σε -υ  6.  Τα ουδέτερα σε -μα  7.  Τα ουδέτερα σε -ος  8.  Τα ουδέτερα σε -ας  9.  Τα ουδέτερα σε -ες 10. Τα ουδέτερα σε -ως 11. Τα ουδέτερα σε -ν 12. Τα ουδέτερα σε -ρ ► Τα άκλιτα ουσιαστικά  1.  Άκλιτα αρσενικά  2.  Άκλιτα θηλυκά  3.  Άκλιτα ουδέτερα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΕΣ: naturway.cz, neolaia.gr

Τα ουδέτερα σε -ες

Ήτα στον πληθυντικό!

Αιλουροειδές

Αυτά τα ουσιαστικά έχουν δημιουργηθεί από το ουδέτερο των αρχαιόκλιτων επιθέτων σε -ης, -ης, -ες και κλίνονται με τον ίδιο τρόπο:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

το
του
το

αιλουροειδές
αιλουροειδούς
αιλουροειδές

τα
των
τα

αιλουροειδή
αιλουροειδών
αιλουροειδή

Έτσι κλίνονται τα ουδέτερα:

• αληθές, ανθρωποειδές
• βεληνεκές
• δεκαπενταμελές, διηνεκές
• εκκρεμές, τριεθνές

Και μόνο (ή συνήθως) στον πληθυντικό:

• βοοειδή, εσπεριδοειδή
• συναφή, τιμαλφή

Εσπεριδοειδή

Μετακίνηση τόνου

Στα λίγα παροξύτονα ο τόνος στη γενική του πληθυντικού κατεβαίνει στη λήγουσα:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

το
του
το

ιδεώδες
ιδεώδους
ιδεώδες

τα
των
τα

ιδεώδη
ιδεωδών
ιδεώδη

Έτσι κλίνονται μόνο (ή συνήθως) στον πληθυντικό:

• κητώδη
• οινοπνευματώδη
• στοιχειώδη

► Η κλίση των ουσιαστικών ► Η κλίση των αρσενικών ουσιαστικών  1.  Τα αρσενικά σε -ος (1)  2.  Τα αρσενικά σε -ος (2)  3.  Τα αρσενικά σε -ης  4.  Τα αρσενικά σε -ης/-ηδες  5.  Τα αρσενικά σε -ης/-εις  6.  Τα αρσενικά σε -υς  7.  Τα αρσενικά σε -ας  8.  Τα αρσενικά σε -άς/-άδες  9.  Τα αρσενικά σε -έας/-είς 10. Τα αρσενικά σε -ές 11. Τα αρσενικά σε -ους 12. Τα αρσενικά σε -ρ 13. Αρσενικά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των θηλυκών ουσιαστικών  1.  Τα θηλυκά σε -α (1)  2.  Τα θηλυκά σε -α (2)  3.  Τα θηλυκά σε -ά/-άδες  4.  Τα θηλυκά σε -ση, -ξη, -ψη  5.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (1)  6.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (2)  7.  Τα θηλυκά σε -ος  8.  Τα θηλυκά σε -ας  9.  Τα θηλυκά σε -ης 10. Τα θηλυκά σε -ης/-εις 11. Τα θηλυκά σε -υς 12. Τα θηλυκά σε -ού 13. Τα θηλυκά σε -ρ 14. Τα θηλυκά σε -ω 15. Θηλυκά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των ουδέτερων ουσιαστικών  1.  Τα ουδέτερα σε -ο (1)  2.  Τα ουδέτερα σε -ο (2)  3.  Τα ουδέτερα σε -σιμο, -ξιμο, -ψιμο  4.  Τα ουδέτερα σε -ι  5.  Τα ουδέτερα σε -υ  6.  Τα ουδέτερα σε -μα  7.  Τα ουδέτερα σε -ος  8.  Τα ουδέτερα σε -ας  9.  Τα ουδέτερα σε -ες 10. Τα ουδέτερα σε -ως 11. Τα ουδέτερα σε -ν 12. Τα ουδέτερα σε -ρ ► Τα άκλιτα ουσιαστικά  1.  Άκλιτα αρσενικά  2.  Άκλιτα θηλυκά  3.  Άκλιτα ουδέτερα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΕΣ: thedowneypatriot.com, theepochtimes.com

Ιστορίες από τα παλιά

Οι εφαρμογές της γιαγιάς

Επίσκεψη στον παππού

Όλα στην τσέπη

Αγρίεψαν τα πράγματα

«Ώστε εσύ μας πήρες τη δουλειά!»

Κόμικς – ΣκίτσαΤεχνολογία

ΕΙΚΟΝΕΣ: Arkas-The-Original-Page@facebook (1-2), leximathia@facebook (3) (επιμέλεια: podilato98.blogspot.com), politismos1@facebook (4), staspron2009@twitter (5)

Η χρονολόγηση σε αιώνες

1 αιώνας = 100 έτη

Στους αιώνες προ Χριστού (π.Χ.) μετράμε αντίστροφα, ενώ στους αιώνες μετά Χριστόν (μ.Χ.) μετράμε κανονικά προς τα εμπρός.

Παραδείγματα:

• 11ος αιώνας π.Χ., 10ος αιώνας π.Χ., 9ος αιώνας π.Χ.
• 2ος αιώνας π.Χ., 1ος αιώνας π.Χ., 1ος αιώνας μ.Χ., 2ος αιώνας μ.Χ.
• 9ος αιώνας μ.Χ., 10ος αιώνας μ.Χ., 11ος αιώνας μ.Χ.

Με τον ίδιο τρόπο μετράμε και τα έτη. Στα έτη π.Χ. μετράμε αντίστροφα, ενώ στα έτη μ.Χ. μετράμε κανονικά προς τα εμπρός.

Παραδείγματα:

• 490 π.Χ., 489 π.Χ., 488 π.Χ.
• 2 π.Χ., 1 π.Χ., 1 μ.Χ., 2 μ.Χ.
• 488 μ.Χ., 489 μ.Χ., 490 μ.Χ.

Προσοχή όμως: Δεν υπάρχει έτος μηδέν!

Ονομασία

Οι αιώνες μ.Χ. αρχίζουν από το έτος που λήγει σε 01 και τελειώνουν με το πρώτο έτος που λήγει σε 00. Αυτό το μεγαλύτερο έτος τούς δίνει και το όνομά τους:

• Τα έτη 1-100 ανήκουν στον 1ο αιώνα.
• Τα έτη 101-200 ανήκουν στον 2ο αιώνα.
• Τα έτη 1401-1500 ανήκουν στον 15ο αιώνα.
• Τα έτη 1901-2000 ανήκουν στον 20ό αιώνα.

401  (5ος αιώνας μ.Χ.)  500

Στους αιώνες π.Χ. μετράμε αντίστροφα, οπότε παίρνουν το όνομά τους από το πρώτο έτος, που είναι και ο μεγαλύτερος αριθμός:

• Τα έτη 500-401 π.Χ. ανήκουν στον 5ο αιώνα π.Χ.
• Τα έτη 200-101 π.Χ. ανήκουν στον 2ο αιώνα π.Χ.
• Τα έτη 100-1 π.Χ. ανήκουν στον 1ο αιώνα π.Χ.

500  (5ος αιώνας π.Χ.)  401

Ένα συνηθισμένο λάθος

Αν πούμε ότι το 1453 ανήκει στον 14ο αιώνα, την πατήσαμε. Το 1453 ανήκει στην εκατοντάδα 1401-1500, άρα στον 15ο αιώνα.

Είναι εύκολο να μπερδευτούμε, γιατί τα 99 από τα 100 χρόνια του αιώνα (το 99%!) αρχίζουν από 14:

• Το 1821 και το 1897 ανήκουν στον 19ο αιώνα.
• Το 340 και το 390 ανήκουν στον 4ο αιώνα μ.Χ.
• Το 490 π.Χ. και το 405 π.Χ. ανήκουν στον 5ο αιώνα π.Χ.

Και λίγη ορθογραφία

α) Η συντομογραφία π.Χ. (προ Χριστού) είναι διαφορετική από τη συντομογραφία π.χ. (παραδείγματος χάριν). Η πρώτη, μάλιστα, θέλει και κεφαλαίο Χ.

β) Ο 20ός αιώνας χρειάζεται τόνο, εφόσον το όμικρον τονίζεται. Το ίδιο συμβαίνει και στις άλλες πτώσεις: του 20ού αιώνα, τον 20ό αιώνα

Εξάσκηση

Βρείτε σε ποιον αιώνα ανήκουν οι χρονολογίες που ακολουθούν:

1. Πρώτοι Ολυμπιακοὶ Αγώνες: 776 π.Χ.
ΕΛΕΓΧΟΣ8ος αιώνας π.Χ.

2. Μάχη του Μαραθώνα: 490 π.Χ.
ΕΛΕΓΧΟΣ5ος αιώνας π.Χ.

3. Θάνατος Μεγάλου Αλεξάνδρου: 323 π.Χ.
ΕΛΕΓΧΟΣ4ος αιώνας π.Χ.

4. Οι Ρωμαίοι κατακτούν την Ελλάδα: 146 π.Χ.
ΕΛΕΓΧΟΣ2ος αιώνας π.Χ.

5. Δολοφονία Ιουλίου Καίσαρα: 44 π.Χ.
ΕΛΕΓΧΟΣ1ος αιώνας π.Χ.

6. Ίδρυση Κωνσταντινούπολης: 330 μ.Χ.
ΕΛΕΓΧΟΣ4ος αιώνας μ.Χ.

7. Άλωση Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους: 1204
ΕΛΕΓΧΟΣ13ος αιώνας

8. Άλωση Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους: 1453
ΕΛΕΓΧΟΣ15ος αιώνας

9. Η Ελλάδα ανεξάρτητο κράτος: 1830
ΕΛΕΓΧΟΣ19ος αιώνας

10. Ένταξη Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση: 1981
ΕΛΕΓΧΟΣ20ός αιώνας

11. Γέννηση Μαρίας και Γιαννάκη: 2019
ΕΛΕΓΧΟΣ21ος αιώνας

Περισσότερη εξάσκηση

Πατήστε στην εικόνα

Σήμερα έχω Ιστορία 1. Βασίλεια, αυτοκρατορίες και δουκάτα 2. Η χρονολόγηση σε αιώνες

ΕΦΑΡΜΟΓΗ: Ιστορία Ε΄ Δημοτικού

Τετράποδα γεροντάκια

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ – Αύγουστος 2022

Της Τασούλας Επτακοίλη

Δημοσιογράφος

Περίπου δέκα χρόνια έζησε αλυσοδεμένη σ’ ένα χωράφι στη Σύρο. Ένας πέτρινος τείχος κι ένα μικρό κομμάτι γης ήταν όλος της ο κόσμος. Λιγοστό το φαγητό, ελάχιστο το νερό —όποτε το θυμόταν ο κηδεμόνας της (ή, μήπως, ο βασανιστής της;).

Εθελοντές του τοπικού φιλοζωικού σωματείου τη μάζεψαν υποσιτισμένη, αφυδατωμένη, με διάφορες, δερματικές κυρίως, παθήσεις.

Στο καταφύγιο του νησιού έπρεπε όλα να τα μάθει από την αρχή: να συμβιώνει με τους άλλους τετράποδους, να εμπιστεύεται τους δίποδους, ακόμη και να περπατάει· με την αλυσίδα του ενός μέτρου ελάχιστα βήματα μπορούσε να κάνει στη φυλακή της.

Την ονόμασαν Στέλλα. Κι έπειτα εμφανίστηκε ο άνθρωπός της, η Ρουθ από τη Γερμανία. Στα μάτια της γέρικης σκυλίτσας είδε όλο τον πόνο και την απόγνωση, αλλά και την τρυφερότητα που είχε μέσα της. «Θα την υιοθετήσω, για να της δώσω όσα στερήθηκε», είπε.

Στην πρώτη μεγάλη βόλτα τους, στην παραλία, η Στέλλα ανέβηκε σ’ έναν βράχο κι έμεινε ακίνητη για ώρα πολλή, κοιτάζοντας τη θάλασσα. Λες και δεν μπορούσε να συνειδητοποιήσει την ελευθερία της, λες και δε χόρταινε τόση άπλα και ομορφιά.

Ένα άλλο τετράποδο, μια γάτα, ζούσε αδέσποτη στο Ίλιον. Πείνα, δίψα, απανωτές γέννες· σαν κεράκι έλιωνε στους δρόμους. Ισχνό το κορμάκι της και άρρωστο.

Οι εθελοντές που τη βρήκαν πίστευαν ότι οι μέρες της ήταν μετρημένες. Όλα, άλλωστε, έδειχναν ότι μάλλον δε θα συνερχόταν. Πηγαινοερχόταν σε φιλοξενίες, νοσηλεύτηκε κάμποσες φορές χωρίς ενθαρρυντικά αποτελέσματα, κάποιοι άρχισαν να μιλούν για ευθανασία...

Τότε εμφανίστηκε ο Νίκος. «Αν είναι να πεθάνει, τουλάχιστον ας πεθάνει στη θαλπωρή ενός σπιτιού, με αξιοπρέπεια», είπε. Και την πήρε μαζί του. Για πρώτη φορά στη βασανισμένη ζωή της η ενήλικη γατούλα ένιωσε ασφάλεια. Την καθάρισαν και αποκαλύφθηκε το υπέροχο λευκό τρίχωμά της. «Λευκή θα σε λέω», αποφάσισε εκείνος.

Η Λευκή άρχισε να ανασταίνεται: να τρώει με όρεξη, να απολαμβάνει τον ύπνο της, να αποζητά τα χάδια, να γουργουρίζει. Μέσα σε δυο χρόνια η πρώην αδέσποτη γιαγιούλα πήρε κι έδωσε πολλή χαρά και αγάπη. Πριν από λίγες ημέρες έκλεισε για πάντα τα μάτια της, έχοντας δίπλα της τον άνθρωπό της.

Αν σκέφτεστε να υιοθετήσετε ζωάκι, μην αναζητήσετε οπωσδήποτε κουτάβι ή μωρό γατάκι, αλλά επιλέξτε κάποιο ενήλικο, ακόμη και ηλικιωμένο (και σίγουρα αδεσποτάκι). Με την ευγνωμοσύνη του θα σας επιστρέψει πολλαπλάσια την αγάπη και τη φροντίδα που θα του δώσετε.

Και μέσα σας, πιστέψτε με, θα νιώσετε μια ζεστασιά, μια γλύκα: γιατί θα δείξετε σε ένα τυραννισμένο πλάσμα και την καλή πλευρά των ανθρώπων.

Από τις εφημερίδεςΖώα

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (19.08.2022)
ΕΙΚΟΝΕΣ: vetvoice.com.au, animalmedicalhosp.com