Μετατρέψτε κλάσματα σε δεκαδικούς αριθμούς

Πατήστε στην εικόνα που σας ενδιαφέρει και εξασκηθείτε:

1. Δεκαδικά κλάσματα

2. Άλλα κλάσματα

Μόνο κάτι δέκατα! 1. Μετατρέψτε δεκαδικούς αριθμούς σε κλάσματα 2. Μετατρέψτε κλάσματα σε δεκαδικούς αριθμούς

Κλασματικοί αριθμοί

ΠΗΓΗ: inschool.gr

Κάθε φυσικός είναι δεκαδικός και κλάσμα

1 Οι φυσικοί αριθμοί είναι δεκαδικοί που έχουν μηδέν δεκαδικά ψηφία:

Τι κρύβουν οι δεκαδικοί;

2 Οι φυσικοί αριθμοί είναι και κλάσματα με παρονομαστή το ένα:

Πολλαπλασιασμός και διαίρεση κλασμάτων

Οι φυσικοί αριθμοί 1. Κάθε φυσικός είναι δεκαδικός και κλάσμα 2. Εξάσκηση στους φυσικούς αριθμούς

ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com

Η οικογένεια του τροχού

Παράγωγες λέξεις

ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ

• τροχ-αίος
  (η Τροχαία, το τροχαίο)
• τροχ-ιά
  (σιδηροτροχιά)
• τροχ-ίζω

Σύνθετες λέξεις

Α΄ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ

• τροχο-βίλα, τροχοδρομώ, τροχονόμος, τροχοπέδη, τροχοπέδιλο, τροχόσπιτο, τροχοφόρο, τροχ-ήλατος

Β΄ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ

• -τροχος: δίτροχος, τετράτροχος

Τροχόσπιτο

Φράσεις

ΜΕ ΑΛΛΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ

• ο τροχός της τύχης

ΜΕ ΕΠΙΘΕΤΟ

• εφεδρικός τροχός (η ρεζέρβα)
• ο τελευταίος τροχός της αμάξης

Εξάσκηση

Πατήστε στην εικόνα και παίξτε με την οικογένεια της λέξης «τροχός»:

Οικογένειες λέξεων --- Άνθρωπος --- Δρόμος --- Έργο --- Νερό --- Οδός --- Ποιώ --- Πόλη --- Τροχός --- Ύδωρ

Μετακινήσεις

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Λεξικό των Παραγώγων και Συνθέτων της Νέας Ελληνικής
ΕΙΚΟΝΑ: autotrader.co.uk
ΚΟΥΙΖ: inschool.gr

Οικογένειες λέξεων

Πολλές λέξεις είναι συγγενείς μεταξύ τους και απαρτίζουν οικογένειες. Μία λέξη είναι η «μαμά» της οικογένειας, ενώ τα «παιδιά» μπορεί να είναι:

• Παράγωγες λέξεις
• Σύνθετες λέξεις
• Φράσεις δύο ή περισσότερων λέξεων

Ας δούμε, για παράδειγμα, την οικογένεια που σχηματίζει το ουσιαστικό «κύκλος»:

1 Οι παράγωγες λέξεις φτιάχνονται με την προσθήκη μιας νέας κατάληξης:

• κυκλ-άκι
• κυκλ-ικός
• κυκλ-ώνω

2 Οι σύνθετες λέξεις φτιάχνονται από την ένωση με μια άλλη λέξη. Τότε το ουσιαστικό μας βρίσκεται στο πρώτο ή στο δεύτερο συνθετικό της νέας λέξης:

• κυκλο-φορώ
• δί-κυκλο

3 Οι φράσεις φτιάχνονται από τη «στενή παρέα» της αρχικής λέξης με κάποια άλλη. Τότε σχηματίζουν μια έκφραση με ιδιαίτερη σημασία:

• κύκλος μαθημάτων
• φαύλος κύκλος

«Εγγόνια» και «δισέγγονα»

Πολλές παράγωγες και σύνθετες λέξεις δημιουργούν τη δική τους οικογένεια, τα δικά τους «παιδιά» και «εγγόνια», οπότε το... σόι της αρχικής λέξης μεγαλώνει:

• κύκλος → κυκλώνω → κύκλωμα
• κύκλος → κυκλώνω → ανακυκλώνω
• κύκλος → κυκλοφορώ → κυκλοφορία → κυκλοφοριακός

Ορθογραφία

Οι οικογένειες των λέξεων δε δείχνουν μόνο πόσο πλούσια είναι μια γλώσσα, αλλά μας βοηθούν και στην ορθογραφία. Το ύψιλον του κύκλου, για παράδειγμα, περνάει σε όλους τους απογόνους του. Μια χαρά!

Εξάσκηση

Πατήστε στην εικόνα

Γνωρίστε μερικές ακόμη οικογένειες στις αναρτήσεις που ακολουθούν:

Οικογένειες λέξεων --- Άνθρωπος --- Δρόμος --- Έργο --- Νερό --- Οδός --- Ποιώ --- Πόλη --- Τροχός --- Ύδωρ

ΑφιερώματαΛέξειςΟρθογραφία

ΕΙΚΟΝΕΣ: tenstickers.gr, altpress.gr, podilato98.blogspot.com
ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗ: inschool.gr

Η οικογένεια του δρόμου

Παράγωγες λέξεις

ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ

• δρομ-άκι
• δρομ-άκος
• δρομ-έας
  (εκδρομέας, επιδρομέας, καταδρομέας)
• δρόμ-ωνας

Βυζαντινός δρόμωνας

Σύνθετες λέξεις

Α΄ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ

• δρομο-λόγιο, δρομολογώ

Β΄ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ

• -δρομος: αμφίδρομος, ανάδρομος, αυτοκινητόδρομος, διάδρομος (αεροδιάδρομος), ιππόδρομος, καρόδρομος, κατσικόδρομος, λεωφορειόδρομος, μονόδρομος, παλίνδρομος, παλιόδρομος, παράδρομος, πεζόδρομος, περίδρομος, ποδαρόδρομος, ποδηλατόδρομος, πρόδρομος, σιδηρόδρομος, τροχιόδρομος, χωματόδρομος
• -δρόμος: αρματοδρόμος, ιστιοδρόμος, λαμπαδηδρόμος, μαραθωνοδρόμος, παγοδρόμος, ταχυδρόμος, χιονοδρόμος

Χωματόδρομος

• -δρόμι: σταυροδρόμι
• -δρομία: αρματοδρομία, ιστιοδρομία, λαμπαδηδρομία, σκυταλοδρομία, σταδιοδρομία
• -δρομικός: αναδρομικός, ιστιοδρομικός, καταδρομικός, σιδηροδρομικός, ταχυδρομικός, χιονοδρομικός
• -δρόμιο: αεροδρόμιο, ελικοδρόμιο, παγοδρόμιο, πεζοδρόμιο
• -δρομο: σύνδρομο
• -δρομή: αναδρομή, αποδρομή, διαδρομή, εκδρομή, επιδρομή, καταδρομή, παραδρομή, συνδρομή
• -δρομώ: αλλαξοδρομώ, λοξοδρομώ, μονοδρομώ, οπισθοδρομώ, παγοδρομώ, παλινδρομώ, πεζοδρομώ, πελαγοδρομώ, σταδιοδρομώ, ταχυδρομώ
• -δρόμηση: μονοδρόμηση, οπισθοδρόμηση, παλινδρόμηση, πεζοδρόμηση
• -δρόμισμα: πισωδρόμισμα

Φράσεις

ΜΕ ΑΛΛΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ

• αγώνας δρόμου, παιδί του δρόμου, τέχνη του δρόμου
• δρόμος ταχύτητας, δρόμος αντοχής, δρόμος μετ’ εμποδίων
• ο δρόμος της ζωής, ο δρόμος της Αρετής και της Κακίας

ΜΕ ΕΠΙΘΕΤΟ

• ανώμαλος δρόμος
• μένω στους πέντε δρόμους

Εξάσκηση

Πατήστε στην εικόνα και παίξτε με την οικογένεια της λέξης «δρόμος»:

Η οικογένεια της οδού

Οικογένειες λέξεων --- Άνθρωπος --- Δρόμος --- Έργο --- Νερό --- Οδός --- Ποιώ --- Πόλη --- Τροχός --- Ύδωρ

Μετακινήσεις

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Αντίστροφο Λεξικό (Αναστασιάδη-Συμεωνίδη), Λεξικό των Παραγώγων και Συνθέτων της Νέας Ελληνικής
ΕΙΚΟΝΕΣ: el.wiktionary.org, spitogatos.gr, AlphaNews.Live@youtube
ΚΟΥΙΖ: inschool.gr

Η οικογένεια της οδού

Παράγωγες λέξεις

ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ

• οδ-εύω
  (αφοδεύω, μεθοδεύω, ξοδεύω, περιοδεύω, προοδεύω, συνοδεύω)
• οδ-ικός
  (ανοδικός, διεξοδικός, καθοδικός, μεθοδικός, παροδικός, περιοδικός)

Σύνθετες λέξεις

Α΄ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ

• οδο-γέφυρα, οδοδείκτης, οδοκαθαριστής, οδομαχία, οδοποιία, οδοσήμανση, οδόσημο, οδόστρωμα, οδοστρωτήρας, οδόφραγμα, οδ-⁠ηγός, οδηγία
• οδοι-πόρος

Οδοιπόρος

Β΄ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ

• -οδος: άνοδος (επάνοδος), δίοδος, είσοδος, έξοδος (διέξοδος, αδιέξοδος, πολυέξοδος), έφοδος, κάθοδος, μέθοδος, πάροδος, περίοδος, πρόοδος, πρόσοδος, σύνοδος
• -οδός: συνοδός (αεροσυνοδός)
• -οδεία: περιοδεία, συνοδεία
• -οδώνω: ευοδώνω
• -όδιος: εξόδιος, πλανόδιος
• -όδιο: ηλεκτρόδιο, επεισόδιο, εφόδιο, κατευόδιο
• -όδια: διόδια, Εισόδια

Φράσεις

ΜΕ ΑΛΛΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ

• οδός Σταδίου, οδός Πανεπιστημίου

ΜΕ ΕΠΙΘΕΤΟ

• εθνική οδός, επαρχιακή οδός
• Αττική Οδός, Εγνατία Οδός, Ιόνια Οδός
• διά της πλαγίας οδού, διά της τεθλασμένης οδού
• εν μέση οδώ

ΜΕ ΠΡΟΘΕΣΗ

• είμαι καθ’ οδόν

Η οικογένεια του δρόμου

Οικογένειες λέξεων --- Άνθρωπος --- Δρόμος --- Έργο --- Νερό --- Οδός --- Ποιώ --- Πόλη --- Τροχός --- Ύδωρ

Μετακινήσεις

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Αντίστροφο Λεξικό (Αναστασιάδη-Συμεωνίδη), Λεξικό των Παραγώγων και Συνθέτων της Νέας Ελληνικής
ΕΙΚΟΝΕΣ: 2becomeoncejourney.wordpress.com, youtruck.gr

Τα επίθετα σε -ος, -ος, -ο

Προσοχή στο θηλυκό!

Αυτά τα επίθετα μας έρχονται από τα αρχαία ελληνικά και πλέον τα συναντούμε σπάνια:

• ο ενεργός πολίτης
• η ενεργός συμμετοχή
• το ενεργό ηφαίστειο

Σήμερα τα περισσότερα σχηματίζουν το θηλυκό σε -η ή -α και δεν ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα επίθετα σε -ος:

• ο έρημος δρόμος
• η έρημη περιοχή
• το έρημο σπίτι

Ωστόσο, κάποια θηλυκά σε -ος έχουν επιβιώσει.

α) Μερικά τα συναντούμε μόνο σε καθιερωμένες φράσεις λόγιας προέλευσης:

• η ενεργός συμμετοχή, της ενεργού συμμετοχής
• η γηπεδούχος ομάδα, της γηπεδούχου ομάδας

β) Τα πιο πολλά, όμως, έχουν γίνει ουσιαστικά. Είναι τα γνωστά μας (και λίγο δύσκολα) θηλυκά σε -ος:

• η έρημος (εννοείται περιοχή), της ερήμου
• η κάθετος (εννοείται γραμμή), της καθέτου

Υδρόγειος σφαίρα

Πάμε να τα δούμε από κοντά:

Φράσεις

Τα θηλυκά επίθετα σε -ος έχουν τις ίδιες καταλήξεις με το αρσενικό τους. Ο τόνος είναι σταθερός σε όλες τις πτώσεις, εκτός αν είναι προπαροξύτονα.

Τότε, κατά κανόνα, στις γενικές και στην αιτιατική πληθυντικού ο τόνος κατεβαίνει μία θέση:

• η ανάδοχος εταιρεία, της αναδόχου εταιρείας
• η υδρόγειος σφαίρα, της υδρογείου σφαίρας  

Φράσεις με οξύτονα θηλυκά σε -ος:

• γενεσιουργός αιτία
• ενεργός δράση, ενεργός συμμετοχή, ενεργός υπηρεσία
• εξαγωγός χώρα
• -παραγωγός: βαμβακοπαραγωγός χώρα, καπνοπαραγωγός χώρα
• -ποιός: ειδοποιός διαφορά, ενοποιός δύναμη, ζωοποιός δύναμη

Φράσεις με παροξύτονα θηλυκά σε -ος:

• γηπεδούχος ομάδα
• κεντρομόλος δύναμη
• λαχειοφόρος αγορά
• σεισμογόνος περιοχή
• -δόχος: Zωοδόχος Πηγή, ουροδόχος κύστη, χοληδόχος κύστη

Φράσεις με προπαροξύτονα θηλυκά σε -ος:

• ανάδοχος εταιρεία
• ανήκεστος βλάβη
• Άπτερος Nίκη
• εγκύκλιος παιδεία
• εύφημος μνεία
• φυγόκεντρος δύναμη
• -γειος: έγγειος ιδιοκτησία, έγγειος πρόσοδος, υδρόγειος σφαίρα
• -ειος: αχίλλειος πτέρνα, δαμόκλειος σπάθη, πύρρειος νίκη

Ουσιαστικοποιημένα θηλυκά

Τα περισσότερα θηλυκά επίθετα σε -ος έχουν επιβιώσει ως ουσιαστικά. Μπορεί σήμερα να λέμε...

• ο έρημος δρόμος
• η έρημη περιοχή
• το έρημο σπίτι

...αλλά ως ουσιαστικό το θηλυκό κρατά την παλαιά του κατάληξη:

• Η Σαχάρα είναι η μεγαλύτερη έρημος (εννοείται περιοχή) της Αφρικής.

Έρημος

Η κλίση των επιθέτων  1.  Τα επίθετα σε -ος, -η, -ο  2.  Τα επίθετα σε -ος, -α, -ο  3.  Τα επίθετα σε -ος, -ος, -ο  4.  Τα επίθετα σε -ης, -ης, -ες  5.  Τα επίθετα σε -ης, -α, -ικο  6.  Τα επίθετα σε -άς, -ού, -άδικο  7.  Τα επίθετα σε -ής, -ού, -ίδικο  8.  Τα επίθετα σε -ων, -ουσα, -ον  9.  Τα επίθετα σε -είς, -είσα, -έν 10. Τα επίθετα σε -ας, -ασα, -αν 11. Τα επίθετα σε -ών, -ούσα, -ούν 12. Τα επίθετα σε -ών, -ώσα, -ών 13. Τα επίθετα σε -ων, -ων, -ον 14. Τα επίθετα σε -ής, -ιά, -ί 15. Τα επίθετα σε -ύς, -ιά, -ύ 16. Τα επίθετα σε -ύς, -εία, -ύ 17. Το επίθετο «πολύς» 18. Επίθετα με άλλες καταλήξεις ► Τα άκλιτα επίθετα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΕΣ: giftsaustralia.com.au, EthnosNewspaper@youtube, versustravel.eu