Δάνειες λέξεις από τα βενετικά

Η Λατινοκρατία στην περιοχή μας κράτησε από το 1204 μέχρι το 1797. Οι σημαντικότεροι από τους Λατίνους κατακτητές ήταν οι Βενετοί.

Ας δούμε μερικά δάνεια που πήραμε από τη γλώσσα τους, ομαδοποιημένα σε κατηγορίες:

Άνθρωποι

• άσος asso < λατινικό as (= μετρική μονάδα, χάλκινο ρωμαϊκό νόμισμα)
• κουμπάρος compare
• κουνιάδος cognado < ιταλικό cognato < λατινικό cognatus (= συγγενής)
• φαντάρος < φανταρία < fantaria < ιταλικό fanteria < ισπανικό infanteria (= σωματοφυλακή των ανήλικων πριγκίπων)

Διασκέδαση

• άλα ala (= εμπρός), ναυτικό πρόσταγμα
• καντάδα cantada < cantare (= τραγουδώ)
• μαντινάδα matinada
• μασκαράς mascara (= προσωπιδοφόρος)
• παρτίδα partida
• πισίνα pissina < ιταλικό piscina (= ιχθυοτροφείο) < λατινικό piscis (= ψάρι)

pissina

Ένδυση

• βελούδο veludo
• βέρα vera < λατινικό viria (= δαχτυλίδι, βραχιόλι)
• γόβα goba
• καδένα cadena
• μπουγάδα bugada
• φανέλα fanela < ιταλικό flanella < αγγλικό flannel
• φόδρα fodra < γοτθικό fodr

Ζώα

• καναρίνι canarin < ισπανικό canario < Canarias Islas (= Κανάριοι Νήσοι)
• μπακαλιάρος baccalare < ιταλικό baccalaro
• μπαρμπούνι barbon < barba (= γενειάδα), επειδή έχει στο άνω χείλος τέσσερα νημάτια που μοιάζουν με μουστάκια

barbon

• μπεκάτσα beccazza
• πούπουλο pupola
• ρέγγα renga

Θάλασσα

• μουράγιο muragio
• μπουκαπόρτα bocaporta < bucca (= στόμα, στόμιο) + porta
• μπουρίνι borin

Μαστορέματα

• ατσάλι azzal (= χάλυβας)
• βίδα vida
• κατσαβίδι cazzavide

cazzavide

• λαμαρίνα lamarin < ιταλικό lamiera (= έλασμα)
• μαδέρι madero < λατινικό materia (= ύλη, ξυλεία, δάσος)
• μαραγκός marangon
• πρόκα broca
• σπάτουλα spatola

Ομορφιά

• τσατσάρα zazzara

Σπίτι

• κατσαρόλα cazzerola
• κορνίζα cornise
• κουβέρτα coverta
• μπαούλο baul
• μπαταρία bataria < λατινικό batuo ή battuo (= κόβω, κρούω)
• πατσαβούρα spazzaura

Στον δρόμο

• μπαγκάζια bagagia
• ρόδα roda
• τιμόνι timon < λατινικό temo,-onis (= άμαξα, άρμα)

timon

Σώμα

• μουτσούνα musona
• φάτσα fazza < ιταλικό faccia (= όψη, πρόσωπο)

Φαγητό

• κουζίνα cusina < ιταλικό cucina < λατινικό coquina < coquo (= μαγειρεύω)
• μακαρόνι macaroni < λατινικό maccare (= κόβω)
• τσαμπί zambin < ιταλικό zampa

Χρήμα

• γαλαντόμος galantono (= γενναιόδωρος, γενναιόφρων)

Άλλες λέξεις

• βάρδια vardia < αρχαίο γερμανικό warda
• γαλαρία galaria < λατινικό galeria (= ξύλινος εξώστης)
• μπαστούνι baston < λατινικό bastum < bastare (= βαστάω)
• μπουνιά bugna
• μπουρλότο burloto < ιταλικό brulotto (= πυρπολικό πλοίο) < γαλλικό brulot < bruler (= καίω)
• ντουζίνα dozzina < λατινικό duodecim (= δώδεκα)
• πόντος ponto (= άκρη, μύτη)
• σκάγια scagia

Δάνειες λέξεις 1. Δάνειες λέξεις από τα λατινικά 2. Δάνειες λέξεις από τα βενετικά 3. Δάνειες λέξεις από τα ιταλικά 4. Δάνειες λέξεις από τα τουρκικά 5. Δάνειες λέξεις από τα γαλλικά 6. Δάνειες λέξεις από τα αγγλικά 7. Δάνειες λέξεις από άλλες γλώσσες

ΕΙΚΟΝΕΣ: lykavitos.gr, maryeliopoulou.wordpress.com, officialhvac.com, huffpost.com

Δάνειες λέξεις από τα λατινικά

Η λατινική γλώσσα επικράτησε στην περιοχή μας από τα μέσα του 2ου π.Χ. αι. έως τον 7ο μ.Χ. αι., οπότε το ανατολικό τμήμα του ρωμαϊκού κράτους, γνωστό ως Βυζαντινή Αυτοκρατορία, αντικατέστησε την επίσημη γλώσσα του, τα λατινικά, με τα μεσαιωνικά ελληνικά.

Σε αυτό το τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα ο δανεισμός ανάμεσα στις δύο γλώσσες υπήρξε έντονος. Πολλές ελληνικές λέξεις πέρασαν στα λατινικά και από εκεί στις σύγχρονες λατινογενείς γλώσσες (γαλλικά, ιταλικά, ισπανικά κ.ά.).

Τα δικά μας δάνεια μπορούμε να τα δούμε στη συνέχεια, ομαδοποιημένα σε κατηγορίες. Εντύπωση προκαλεί η ονομασία όλων των μηνών!

Άνθρωποι

• βετεράνος veteranus (= παλιός)
• μέντιουμ medium (= μέσον)
• νονός nonnus (= πατέρας, τροφός)
• ξεφτέρι accipiter (= γεράκι)
• πρίγκιπας princeps,-ipis (= άρχοντας) < primus (= πρώτος) + capio (= πιάνω)

princeps

• φαμίλια / φαμελιά familia (= η οικογένεια μαζί με το υπηρετικό προσωπικό)
• φανατικός fanaticus (= αυτός που συχνάζει στον ναό) < fanum (= ναός)

Διασκέδαση

• κάλαντα calendae (= καλένδες, οι πρώτες μέρες του μήνα, επειδή οι Ρωμαίοι τις υποδέχονταν πανηγυρικά με γιορτές)
• κούκλα cuculla (= κάλυμμα κεφαλής)
• μάσκα masca
• νότα nota (= σημείο, στίγμα)
• ρεπερτόριο repertorium (= ευρετήριο) < reperio (= βρίσκω)
• σάτιρα satira < satur (= κορεσμένος, πλήρης, γεμάτος)
• τάβλι < τάβλα < tabula (= πινακίδα, ξύλινη πλάκα, κατάλογος, επιστολή)

Ένδυση

• κάπα cappa
• κουκούλα cuculla (= κάλυμμα κεφαλής)
• κουρέλι corellum < coriellum < corium (= δέρμα)
• μανίκι < μάνικα < manicae (= χερούλι) < manus (= χέρι)
• μαντίλι mantelium ή mantilium
• ράσο rasus (= ξυρισμένος, τριμμένος) < rado (= ξύνω, ξυρίζω), επειδή ήταν από ύφασμα χωρίς χνούδι
• φούντα funda (= ζώνη, δίχτυ)

Ζώα

• κουκούλι cuculla (= κάλυμμα κεφαλής)
• μουλάρι mulus (= μουλάρι, νόθος)
• μπούφος bufus
• πουλί < πούλος < pullus (= νεοσσός πτηνού)

pullus

• σολομός salmo (λέξη γαλατικής προέλευσης)
• στάβλος stablum ή stabulum (= σταθμός)

Θάλασσα

• βάρκα barca < baris < ελληνικό βάρις < αιγυπτιακό bari (= βάρκα)

Μαστορέματα

• αλουμίνιο aluminium
• μάστορας magister (= άρχοντας, επιστάτης, παιδαγωγός)
• τάβλα tabula (= πινακίδα, ξύλινη πλάκα, κατάλογος, επιστολή)
• τούβλο tubulus (= μικρός σωλήνας)
• τσεκούρι < σεκούριον < securis (= πέλεκυς)

securis

Ποτά

• αλκοόλ alcohol < αραβικό al-huhul ή al-kuhl

Σπίτι

• άλμπουμ album (= λεύκωμα), ουδέτερο του επιθέτου albus (= λευκός)
• βίντεο video (= βλέπω)
• κάγκελο cancellum
• κελάρι cellarium < cella (= μικρό δωμάτιο, αποθήκη)
• κούπα cupa (= κύπελλο)
• κουρτίνα cortina
• μαξιλάρι maxilla (= σαγόνι)
• πανέρι panarium (= θήκη για ψωμί) < panis (= ψωμί)
• πόρτα porta

porta

• σκάλα scala (= κλίμακα) < scando (= ανεβαίνω)
• σκούπα scopa
• σπίτι < οσπίτιον < hospitium (= ξενώνας) < hospes,-itis (= ξένος, φιλοξενούμενος)
• τέντα tenda < tendo (= εκτείνω, τεντώνω)

Στη γειτονιά

• καμπάνα campana
• καμπαναριό campanarium

campana - campanarium

• ταμπέλα tabella (= πινακίδα)
• τρούλος trulla
• φούρναρης furnarius
• φούρνος furnus (= καμίνι)

Στον δρόμο

• βυτίο buttia (= βαρέλι)
• καβάλα caballus (= άλογο)
• καβαλάρης caballarius (= ιππέας)
• κάμπος campus (= πεδιάδα)
• κάστρο castrum (= φρούριο)

castrum

• σέλα sella (= έδρα) < sedeo (= κάθομαι)
• στράτα strata, από τη φράση strata via (= λιθόστρωτη οδός) < sterno (= στρώνω)

Σχολείο

• σαΐτα < σαγίττα < sagitta (= βέλος)
• σεμινάριο seminarium (= φυτώριο)

Σώμα

• μάγουλο magulum
• τούφα tufa (λέξη γερμανικής προέλευσης)

Φαγητό

• κρούστα crusta (= σκληρή επιφάνεια, κέλυφος)
• λουκάνικο lucanicum (= είδος αλλαντικού)

lucanicum

• μούστος mustum (= νέος), από τη φράση vinum mustum (= νέο κρασί)
• ροδάκινο < δωράκινον < duracinum
• σούβλα subula
• ταβέρνα taberna (= σκηνή, καλύβα, καπηλειό)
• τούρτα torta (= είδος πίτας) < tortus < torque (= στρέφω, γυρίζω)
• φάβα faba
• φιδές fides,-dis (= χορδή μουσικού οργάνου)

Χρήμα

• φλουρί < φλωρίον < florinus

Χρόνος

• δίσεκτος bis sextus, από τη φράση bis sextus dies (= δύο φορές έκτη μέρα)· η δεύτερη μέρα παρεμβαλλόταν στο ιουλιανό ημερολόγιο κάθε τέσσερα έτη
• Ιανουάριος Ianuarius < Ianus (= Ιανός, θεός των Ρωμαίων στον οποίο ήταν αφιερωμένος ο μήνας)
• Φεβρουάριος Februarius < februo (= εξαγνίζω)
• Μάρτιος Martius < Mars (= Άρης)
• Απρίλιος Aprilis < aprilius (= ανοικτός)
• Μάιος Majus, από την προσωνυμία του Δία Majus Juppiter
• Ιούνιος Junius < Juno (= Ήρα), επειδή ο μήνας ήταν αφιερωμένος στην Ήρα
• Ιούλιος Julius, από το όνομα Gaius Julius Caesar, επειδή ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρας γεννήθηκε αυτόν τον μήνα
• Αύγουστος Augustus (= σεβαστός), από προσωνυμία που αποδόθηκε το 27 π.Χ. στον αυτοκράτορα Οκταβιανό
• Σεπτέμβριος September < septem (= εφτά), επειδή στο ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν ο έβδομος μήνας

September

• Οκτώβριος October < octo (= οκτώ), επειδή στο ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν ο όγδοος μήνας
• Νοέμβριος November < novem (= εννέα), επειδή στο ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν ο ένατος μήνας
• Δεκέμβριος December < decem (= δέκα), επειδή στο ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν ο δέκατος μήνας

Χρώματα

• άσπρος asper (= τραχύς)

Άλλες λέξεις

• ακουμπώ accumbo (= πλαγιάζω, ξαπλώνω στο κρεβάτι)
• βούκινο bucinum
• κανάλι canalis
• κάρβουνο carbo,-onis
• κάψουλα capsula < capsa (= θήκη, κιβώτιο)
• κελί cella (= μικρό δωμάτιο, αποθήκη)
• κλασικός classicus < classis (= τάξη)
• κουβέντα conventus (= συνέλευση) < convenio (= συνέρχομαι)
• κώδικας codex (= συγγραφή, κατάλογος, δελτίο)
• λάβαρο labarum (= βασιλική σημαία)
• λουρί lorum (= ιμάντας, ζώνη)
• μάνικα manicae (= χερούλι) < manus (= χέρι)
• μάξιμουμ maximum (= μέγιστος), υπερθετικό του επιθέτου magnus (= μεγάλος)
• μεμβράνη membrana (= στρώμα ιστού) < membrum (= μέλος)
• παλάτι palatium
• παλούκι paluceus < palus (= παλούκι)
• σαβούρα saburra (= έρμα)
• τίτλος titulus (= επίγραμμα, επιγραφή)
• φόρουμ forum (= αγορά)

Δάνειες λέξεις 1. Δάνειες λέξεις από τα λατινικά 2. Δάνειες λέξεις από τα βενετικά 3. Δάνειες λέξεις από τα ιταλικά 4. Δάνειες λέξεις από τα τουρκικά 5. Δάνειες λέξεις από τα γαλλικά 6. Δάνειες λέξεις από τα αγγλικά 7. Δάνειες λέξεις από άλλες γλώσσες

ΕΙΚΟΝΕΣ: besmartklub.hu, otvet.mail.ru, needpix.com, koludro.co, patramou.gr, historyonthenet.com, sausageman.co.uk, mykonosdaily.gr

Τι υπέροχος κόσμος!

Ο Ντέιβιντ Ατένμπορο, γνωστός παρουσιαστής των ντοκιμαντέρ του BBC, αφηγείται με μοναδικό τρόπο ένα πολύ όμορφο τραγούδι. Το αφιερώνουμε στο σπίτι μας, τη Γη, με αγάπη και σεβασμό...

I see trees of green, red roses too,
I see them bloom for me and you
and I think to myself: «What a wonderful world!»

I see skies of blue, clouds of white,
bright blessed days, dark sacred nights
and I think to myself: «What a wonderful world!»

The colors of a rainbow, so pretty in the sky,
are also on the faces of people going by!
I see friends shaking hands saying: «How do you do?»
They’re really saying: «I love you!»

I hear babies crying, I watch them grow,
they’ll learn much more than I’ll ever know
and I think to myself: «What a wonderful world!»
Quite simply: «Wonderful!»

ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ: David Attenborough
ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ: 2011 (BBC)

ΠεριβάλλονΤραγούδια

ΠΗΓΗ: Ο ζωηρός μαθητής

A Summer Place

Ένα κλασικό ορχηστρικό κομμάτι, οπτικοποιημένο με όμορφα τοπία. Ο πλήρης τίτλος του είναι «Theme From A Summer Place» και αναφέρεται στην ομώνυμη αμερικανική ταινία.

Μουσική: Max Steiner
Διασκευή: Percy Fayth (1960)

ΚαλοκαίριΟρχηστρικά

Δον Κιχώτης

Ο Μιγκέλ ντε Θερβάντες (1547–1616) θεωρείται ο «πατέρας» της ισπανικής λογοτεχνίας, μάλιστα το πρόσωπό του κοσμεί μία από τις τρεις όψεις του ισπανικού ευρώ.

Το διασημότερο μυθιστόρημά του, ο «Δον Κιχώτης», κυκλοφόρησε στις αρχές του 17ου αιώνα και συγκαταλέγεται στα κλασικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Ο Δον Κιχώτης σε αναμνηστικό δίευρο της Ισπανίας (2005)

Στο βιβλίο περιγράφονται οι περιπέτειες ενός απλού αγρότη που βάζει σκοπό της ζωής του να υπερασπιστεί τους αδύναμους και τους κατατρεγμένους. Θαυμάζει τους ιππότες για την άφοβη συμπεριφορά τους, πιστεύει ότι είναι ένας από αυτούς και μπλέκεται σε μια σειρά από περιπέτειες. Μαζί του και ο αγαθός ιπποκόμος Σάντσο Πάντσα...



Διαβάστε μια χαρακτηριστική περιπέτεια από το βιβλίο στην εξαιρετικά καλαίσθητη παρουσίαση που έχει επιμεληθεί ο καλός συνάδελφος Γιάννης Σουδίας:

Πατήστε στην εικόνα και επιλέξτε τη σχετική δραστηριότητα

Βιβλία

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: ispania.gr, el.wikipedia.org
ΕΙΚΟΝΕΣ: euro-coins.info, pikabu.ru, club.foto.ru

Δημιουργίες με το Photoshop

Το Photoshop είναι ένα πρόγραμμα για την επεξεργασία φωτογραφιών, θεωρείται μάλιστα απαραίτητο εργαλείο για τους επαγγελματίες γραφίστες. Οι επόμενες εικόνες δημιουργήθηκαν μ’ αυτό και είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακές!

Ψεύτικες, φυσικά, αλλά πανέμορφες!

Δείτε στη συνέχεια

Δημιουργίες με το Photoshop 1. Οι δημιουργίες του Erik Johansson 2. Ζώα της φαντασίας και της τέχνης

ΑπροσδόκηταΑφιερώματα

ΕΙΚΟΝΕΣ: talkclassical.com, crispme.com, duskyswondersite.com, fishki.net, sixpacktech.com, digcms.com, branch.pl, viraldojo.com, burundangueando.blogspot.com, grcomunicazione.com

Θαλασσογραφία

Να μας πάρεις μακριά,
να μας πας στα πέρα μέρη...
Φύσα, θάλασσα πλατιά,
φύσα, αγέρι· φύσα, αγέρι...

ΣΤΙΧΟΙ–ΜΟΥΣΙΚΗ: Διονύσης Σαββόπουλος
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Δημήτρης Ψαριανός
ΔΙΣΚΟΣ: Αν θυμηθείς τ’ όνειρό μου (1981)

Η πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού

ΚαλοκαίριΤραγούδια