Oι σταθμοί της Επανάστασης του 1821

Στρατιωτικά και πολιτικά γεγονότα που σημάδεψαν τον Αγώνα

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ

Μάρτιος 2021

1820

• 12 Απριλίου. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης αναλαμβάνει Γενικός Επίτροπος της Ανωτάτης Αρχής της Φιλικής Εταιρείας, η οποία είχε ιδρυθεί το 1814 στην Οδησσό από τους Νικόλαο Σκουφά, Εμμανουήλ Ξάνθο και Αθανάσιο Τσακάλωφ.

1821

• 22 Φεβρουαρίου. Ο Αλ. Υψηλάντης διαβαίνει τον ποταμό Προύθο. Έναρξη της Επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Τον Μάρτιο συγκροτείται ο Ιερός Λόχος από Έλληνες μαθητές και σπουδαστές σχολών του εξωτερικού.

Πέτερ φον Ες: «Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διερχόμενος τον Προύθο» (1852)

• 23 Μαρτίου. Κολοκοτρώνης, Παπαφλέσσας και Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης απελευθερώνουν την Καλαμάτα. Συγκροτείται η Μεσσηνιακή Γερουσία και έπειτα από λίγες ημέρες απευθύνει «Προκήρυξη προς τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς».
• 23–24 Απριλίου. Πολυάριθμο τουρκικό στράτευμα νικά τις υπό τον Αθανάσιο Διάκο δυνάμεις στη γέφυρα της Αλαμάνας. Ο ίδιος συλλαμβάνεται, υποβάλλεται σε βασανιστήρια και πεθαίνει. Στην ίδια μάχη σκοτώνεται ο επίσκοπος Σαλώνων Ησαΐας.
• 8 Μαΐου. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος στο Χάνι της Γραβιάς αντιστέκεται επιτυχώς στις τουρκικές δυνάμεις που πορεύονται προς την Πελοπόννησο. Ο Λυκούργος Λογοθέτης κηρύσσει την Επανάσταση στη Σάμο.
• 12–13 Μαΐου. Ελληνική νίκη στο Βαλτέτσι ανοίγει τον δρόμο για την κατάληψη της Τριπολιτσάς, στρατιωτικού και πολιτικού κέντρου της Πελοποννήσου.
• Ιούνιος. Ο Δημήτριος Υψηλάντης φθάνει στην Πελοπόννησο ως εκπρόσωπος της Φιλικής Εταιρείας. Τον ίδιο μήνα ξεσπάει η Επανάσταση στην Κρήτη, ενώ οι Έλληνες γνωρίζουν την ήττα στη Γαλάτιστα της Χαλκιδικής.
• 8 Σεπτεμβρίου. Ο Γεωργάκης Ολύμπιος και ο Ιωάννης Φαρμάκης ηττώνται στη Μονή Σέκου στη Μολδαβία. Ήταν η τελευταία στρατιωτική σύγκρουση της Επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες.
• 23 Σεπτεμβρίου. Οι Έλληνες καταλαμβάνουν την Τριπολιτσά.

Γιάννης Νίκου: «Ο Νικόλαος Κριεζώτης στη μάχη στο Βατίτσι» (2001)

1822

• 30 Μαρτίου. Ο αρχιναύαρχος Καρά Αλή καταστρέφει εκ θεμελίων τη Χίο. Είκοσι ημέρες πριν είχε αποβιβαστεί στο νησί ο Λ. Λογοθέτης, επικεφαλής ένοπλου τμήματος.
• 16 Μαΐου. Ο Χουρσίτ Πασάς και ο Ομέρ Βρυώνης καταλαμβάνουν το Σούλι ύστερα από ολιγοήμερη πολιορκία.
• 6 Ιουνίου. Ο Κωνσταντίνος Κανάρης πυρπολεί και καταστρέφει την τουρκική ναυαρχίδα στη Χίο. Ανάμεσα στους νεκρούς και ο Καρά Αλή.
• 26 Ιουλίου. Ήττα του Δράμαλη στα στενά των Δερβενακίων από τους Έλληνες υπό τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Η καταστροφή της στρατιάς του ολοκληρώνεται δυο μέρες μετά στο Αγιονόρι.
• 28–29 Οκτωβρίου. Ο Κανάρης πυρπολεί στα ανοιχτά της Τενέδου την τουρκική υποναυαρχίδα.
• 30 Νοεμβρίου. Καταλαμβάνεται το Παλαμήδι από τον Στάικο Σταϊκόπουλο.

1823

• 12 Ιουλίου. Ο Λόρδος Μπάιρον αποβιβάζεται στο Αργοστόλι. Την παραμονή των Χριστουγέννων καταφθάνει στο Μεσολόγγι, όπου στις 7 Απριλίου 1824 αφήνει την τελευταία του πνοή.
• 8–9 Αυγούστου. Μάχη στο Κεφαλόβρυσο της Ευρυτανίας. Θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη.
• Φθινόπωρο 1823 – Καλοκαίρι 1824. Πρώτος εμφύλιος πόλεμος. Δύο κυβερνήσεις: η μία στην Τρίπολη υπό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και η άλλη, αποτελούμενη από μέλη του Βουλευτικού, υπό τον Γεώργιο Κουντουριώτη στο Κρανίδι.
• 30 Νοεμβρίου. Ιωάννης Ορλάνδος, Ανδρέας Ζαΐμης και Ανδρέας Λουριώτης πηγαίνουν στην Αγγλία για να βρουν δανειοδότες. Στις 28 Φεβρουαρίου 1824 υπογράφουν συμφωνητικό με ιδιωτικές τράπεζες για σύναψη δανείου 800.000 λιρών.

Κωνσταντίνος Βολανάκης: «Πυρπόληση τουρκικής φρεγάτας» (1882)

1824

• 7–8 Ιουνίου. Καταστροφή της Κάσου από τους Τουρκοαιγυπτίους και στις 21 του ίδιου μήνα των Ψαρών.
• 29 Αυγούστου. Ναυμαχία του Γέροντα και πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας.
• Οκτώβριος 1824 – 6 Φεβρουαρίου 1825. Δεύτερος εμφύλιος πόλεμος. Εξελίσσεται σε σύγκρουση ανάμεσα στους Πελοποννήσιους οπλαρχηγούς και πολιτικούς και στην κυβέρνηση.

1825

• 12 Φεβρουαρίου. Τουρκοαιγυπτιακά στρατεύματα υπό τον Ιμπραήμ αποβιβάζονται στη Μεθώνη.
• 15 Απριλίου. Αρχίζει η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου από τον Κιουταχή. Τον Δεκέμβριο θα προστεθεί στους πολιορκητές και ο Ιμπραήμ.
• 20 Μαΐου. Ο Παπαφλέσσας αντιμετωπίζει στο Μανιάκι τις δυνάμεις του Ιμπραήμ και σκοτώνεται. Δύο ημέρες πριν η κυβέρνηση είχε απελευθερώσει τον Κολοκοτρώνη και τους φυλακισμένους συναγωνιστές του.
• 10 Ιουνίου. Ο Ιμπραήμ καταλαμβάνει την Τριπολιτσά. Τρεις ημέρες μετά το στράτευμά του ηττάται στους Μύλους Αργολίδας από ελληνικές δυνάμεις υπό τους Ιωάννη Μακρυγιάννη και Δημήτριο Υψηλάντη.
• Αύγουστος–Νοέμβριος. Οι Έλληνες, υπό την ηγεσία του Γεωργίου Καραϊσκάκη, νικούν στα Τρίκορφα, στον Καρβασαρά, στην Αλαμάνα και στο Δίστομο.

Κωνσταντίνος Βολανάκης: «Απόβαση του Καραϊσκάκη στο Φάληρο» (1895)

1826

• 4 Απριλίου. Υπογράφεται από τη Ρωσία και την Αγγλία το Πρωτόκολλο της Πετρούπολης. Προβλέπει τη μεσολάβηση των δύο δυνάμεων για τη δημιουργία αυτόνομου ελληνικού κράτους, φόρου υποτελούς στον σουλτάνο.
• 10–11 Απριλίου. Πολιορκούμενοι από 25.000 Τούρκους και Αιγυπτίους, οι κάτοικοι του Μεσολογγίου αποφασίζουν έξοδο τη νύχτα της 10ης Απριλίου, ξημερώνοντας των Βαΐων.
• 6–8 Αυγούστου. Μάχες στο Χαϊδάρι με επικεφαλής τους Γεώργιο Καραϊσκάκη και Κάρολο Φαβιέρο, ενώ οι δυνάμεις του Κιουταχή έχουν κυριεύσει από τις 3 Αυγούστου την Αθήνα.
• 24 Νοεμβρίου. Νικηφόρος μάχη στην Αράχοβα, η κυριότερη μεταξύ όσων έγιναν εκείνες τις ημέρες.

1827

• 8–16 Απριλίου. Μάχες στο Φάληρο και στον Πειραιά. Στις 22 Απριλίου ο Καραϊσκάκης τραυματίζεται θανάσιμα. Δυο μέρες αργότερα στον Ανάλατο (τον σημερινό Νέο Κόσμο) οι ελληνικές δυνάμεις γνωρίζουν δεινή ήττα.
• 6 Ιουλίου. Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία υπογράφουν στο Λονδίνο τη «Συνθήκη ειρηνεύσεως της Ελλάδος». Αποφασίζουν τη χρήση βίας για την επιβολή των όρων του Πρωτοκόλλου της Πετρούπολης.

Θεόδωρος Βρυζάκης: «Η Ελλάς ευγνωμονούσα» (1858)

1828

• 8 Ιανουαρίου. Άφιξη Καποδίστρια στο Ναύπλιο. Έπειτα από τρεις μέρες πηγαίνει στην Αίγινα. Στις 18 Ιανουαρίου ιδρύεται η Προσωρινή Διοίκηση της Επικράτειας και τον Φεβρουάριο καθιερώνεται ως εθνικό νόμισμα ο φοίνικας.
• 7 Ιουλίου. Οι Μεγάλες Δυνάμεις αποφασίζουν την αποστολή γαλλικού εκστρατευτικού σώματος υπό τον Μαιζόν στην Πελοπόννησο. Στόχος η εκδίωξη των δυνάμεων του Ιμπραήμ. Οι Γάλλοι στρατιώτες αποβιβάζονται τον Αύγουστο.

1829

• Μάρτιος. Οι Μεγάλες Δυνάμεις υπογράφουν πρωτόκολλο, με το οποίο καθορίζεται ότι το προς βορράν σύνορο του ελληνικού κράτους είναι η γραμμή Αμβρακικού–Παγασητικού. Η Εύβοια, οι Σποράδες, οι Κυκλάδες και τα νησιά του Αργοσαρωνικού περιλαμβάνονται στα όριά του.
• 12 Σεπτεμβρίου. Νικηφόρα μάχη για τις ελληνικές δυνάμεις, υπό τον Δ. Υψηλάντη, στην Πέτρα Βοιωτίας. Ήταν η τελευταία μάχη της Επανάστασης.

01. Oι σταθμοί της Επανάστασης του 1821 02. Χρονολόγιο της Επανάστασης του 1821

1821Από τις εφημερίδες

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (21.03.2021)
ΕΙΚΟΝΕΣ: booksjournal.gr, iannisnikou.gr, commons.wikimedia.org, noam.gr, nationalgallery.gr