Πλανήτης Άρης

Ο Άρης αποτελεί ένα από τα πιο λαμπρά αντικείμενα στον ουρανό μας. Αποκαλείται και «κόκκινος πλανήτης», επειδή είναι καλυμμένος από τεράστιες ποσότητες οξειδίων του σιδήρου.

* Το χρώμα του θύμιζε στους αρχαίους Έλληνες το κόκκινο του αίματος, κάτι που τους ενέπνευσε να του δώσουν το όνομα του θεού του πολέμου.

Ο Άρης

Στο παρελθόν ο Άρης ήταν γεωλογικά ενεργός, ενώ στην επιφάνειά του πρέπει να υπήρχε νερό σε υγρή μορφή. Σήμερα καλύπτεται από κρατήρες, μεγάλα φαράγγια και κοιλάδες.

Επιπλέον, έχει τεράστια ηφαιστειακά όρη, όπως τον Όλυμπο, το ψηλότερο βουνό του ηλιακού μας συστήματος (δυόμισι φορές το ύψος του Έβερεστ).

Άρης και Γη

Η ατμόσφαιρα του Άρη είναι λεπτή, αραιή και αποτελείται κυρίως από διοξείδιο του άνθρακα (96%). Η διαφορετική της σύσταση σε σχέση με αυτήν της Γης, η ελάχιστη πυκνότητά της και η άφθονη αιωρούμενη σκόνη δίνουν στον ουρανό του ένα κοκκινωπό ροζ χρώμα που πλησιάζει κάπως σε απόχρωση το ροζ του σολομού.

Ο Άρης περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του σε μία περίπου γήινη ημέρα και περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο σε 1,9 γήινα χρόνια.

Έχει, επίσης, δύο μικροσκοπικούς δορυφόρους, τον Φόβο και τον Δείμο. Στην ελληνική μυθολογία ήταν και οι δύο γιοι του θεού του πολέμου.

Μεγαλύτερος είναι ο Φόβος, ο οποίος μάλιστα βρίσκεται πιο κοντά στον πλανήτη του από κάθε άλλο δορυφόρο του ηλιακού μας συστήματος.

Οι αριθμοί του Άρη

Μέση απόσταση από τον Ήλιο: 227.943.824 km
(1,52 φορές η μέση απόσταση της Γης από τον Ήλιο)

Μέση διάμετρος: 6.779 km
(0,53 φορές η μέση διάμετρος της Γης)

Περίοδος περιστροφής: 24,62 ώρες Γης

Περίοδος περιφοράς: 1,88 έτη Γης

Μέση θερμοκρασία: –65°C
(από –153°C έως 20°C)

Δορυφόροι: 2

Δακτύλιοι: ΟΧΙ

Περισσότερα

• Τρισδιάστατο μοντέλο του Άρη από τη NASA
• Astronio: Η μελλοντική κατοικία της ανθρωπότητας
• Σεισμός 5 Ρίχτερ στον Άρη

► Το ηλιακό μας σύστημα ► Ο Ήλιος ► Οι πλανήτες  1.  Πλανήτης Ερμής  2.  Πλανήτης Αφροδίτη  3.  Πλανήτης Γη  4.  Πλανήτης Άρης  5.  Πλανήτης Δίας  6.  Πλανήτης Κρόνος  7.  Πλανήτης Ουρανός  8.  Πλανήτης Ποσειδώνας ► Η Ζώνη των Αστεροειδών

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: science.nasa.gov, el.wikipedia.org
ΕΙΚΟΝΕΣ: w.solarsystemscope.com, fineartamerica.com, fas.org, newscientist.com
ΠΙΝΑΚΑΣ: solarsystem.nasa.gov

Πλανήτης Γη

Η Γη είναι ο τρίτος σε απόσταση πλανήτης από τον Ήλιο, ο πέμπτος σε μέγεθος και ο μεγαλύτερος από τους τέσσερις εσωτερικούς που διαθέτουν στερεό φλοιό.

Κυλήστε οριζόντια την εικόνα:

Ερμής, Αφροδίτη, Γη, Άρης

Αποκαλείται «πλανήτης του νερού», καθώς είναι ο μόνος πλανήτης στο ηλιακό μας σύστημα που έχει στην επιφάνειά του νερό σε υγρή μορφή.

Επιπλέον, λέγεται και «γαλάζιος πλανήτης», γιατί αυτό το νερό είναι τόσο πολύ που καλύπτει περίπου το 71% της επιφάνειάς της.  

H Γη

Η ατμόσφαιρα της Γης είναι σχετικά πυκνή και αποτελείται κυρίως από άζωτο (78%) και οξυγόνο (21%).

* Η τόσο μεγάλη παρουσία οξυγόνου οφείλεται στη φωτοσύνθεση και διαφοροποιεί ριζικά την ατμόσφαιρά της από την ατμόσφαιρα άλλων πλανητών.

Στο υπόλοιπο 1% συναντώνται, μεταξύ άλλων αερίων, υδρατμοί και διοξείδιο του άνθρακα. Η ποσότητά τους είναι πολύ μικρή, αλλά παίζουν σημαντικό ρόλο στο κλίμα του πλανήτη μας.

Η Γη είναι το μόνο γνωστό μέρος όπου υπάρχει ζωή. Κατοικείται από εκατομμύρια είδη, ένα από τα οποία είμαστε κι εμείς, οι άνθρωποι.

Η ζωή, ωστόσο, είναι μια φυσική εξέλιξη της ύλης, επομένως δεν μπορούμε να πούμε ότι ο πλανήτης μας είναι το μοναδικό κατοικημένο ουράνιο σώμα στο σύμπαν, ούτε ότι οι γήινες μορφές ζωής είναι οι μόνες δυνατές.

Η Γη έχει έναν φυσικό δορυφόρο, τη Σελήνη, η οποία ολοκληρώνει μία περιφορά γύρω από τον πλανήτη μας κάθε 27,3 ημέρες.

Γη και Σελήνη

Οι αριθμοί της Γης

Μέση απόσταση από τον Ήλιο: 149.598.262 km

Διάμετρος: 12.742 km

Περίοδος περιστροφής: 24 ώρες

Περίοδος περιφοράς: 365,25 ημέρες

Μέση θερμοκρασία: 15°C
(από –89,2°C έως 56,7°C)

Δορυφόροι: 1

Δακτύλιοι: ΟΧΙ

Περισσότερα

• Τρισδιάστατο μοντέλο της Γης από τη NASA
• Η Γη ως ουράνιο σώμα
• Astronio: Η Γη μέσα από τα μάτια ενός εξωγήινου πολιτισμού

► Το ηλιακό μας σύστημα ► Ο Ήλιος ► Οι πλανήτες  1.  Πλανήτης Ερμής  2.  Πλανήτης Αφροδίτη  3.  Πλανήτης Γη  4.  Πλανήτης Άρης  5.  Πλανήτης Δίας  6.  Πλανήτης Κρόνος  7.  Πλανήτης Ουρανός  8.  Πλανήτης Ποσειδώνας ► Η Ζώνη των Αστεροειδών

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: science.nasa.gov, el.wikipedia.org
ΕΙΚΟΝΕΣ: commons.wikimedia.org, w.solarsystemscope.com, popsci.com, scientifica.ch, fineartamerica.com
ΠΙΝΑΚΑΣ: solarsystem.nasa.gov

Πλανήτης Αφροδίτη

Η Αφροδίτη είναι το πιο λαμπρό αντικείμενο που βλέπουμε στον ουρανό μετά τον Ήλιο και τη Σελήνη. Τα λαϊκά της ονόματα είναι Αυγερινός και Αποσπερίτης.

* Η ύπαρξή της είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Οι αρχαίοι Έλληνες την ονόμαζαν αντίστοιχα Εωσφόρο και Έσπερο.

H Αφροδίτη

Η Αφροδίτη έχει παρόμοιο μέγεθος με τον πλανήτη μας (είναι οριακά μικρότερη), γι’ αυτό και μερικές φορές αποκαλείται «αδερφός πλανήτης» ή «δίδυμος πλανήτης» της Γης. Οι συνθήκες, όμως, στην επιφάνειά της είναι ολότελα διαφορετικές.

Αφροδίτη και Γη

Η Αφροδίτη είναι ο θερμότερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος. Καλύπτεται από πολύ πυκνή, αδιαφανή ατμόσφαιρα, η οποία είναι γεμάτη σύννεφα θειικού οξέος και αποτελείται σχεδόν ολοκληρωτικά (96,5%) από διοξείδιο του άνθρακα.

Αυτές οι χημικές ενώσεις δίνουν στον ουρανό ένα κιτρινωπό χρώμα και συντηρούν ένα ακραίο φαινόμενο του θερμοκηπίου, που διατηρεί τη θερμοκρασία στην επιφάνεια σχεδόν σταθερή στους 462°C.

* Συγκριτικά, η υψηλότερη θερμοκρασία που συναντάμε στον Ερμή, τον πλησιέστερο στον Ήλιο πλανήτη, φτάνει τους 430°C.

Ιδιόρρυθμη περιστροφή

Κάτι άλλο που ξεχωρίζει την Αφροδίτη είναι ο τρόπος με τον οποίο περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της:

Γίνεται πολύ αργά —πιο αργά από κάθε άλλο πλανήτη— και ολοκληρώνεται σε 8 γήινους μήνες. Ακόμη και η περιφορά της γύρω από τον Ήλιο διαρκεί λιγότερο! (7,5 γήινους μήνες)

Πραγματοποιείται με ανάδρομη φορά, δηλαδή ανάποδα από τους άλλους πλανήτες (πλην του Ουρανού που περιστρέφεται επίσης ανάποδα).

Αυτό σημαίνει ότι αν ήμασταν στην επιφάνειά της, θα βλέπαμε τον ήλιο να ανατέλλει από τη δύση και να δύει στην ανατολή!

Οι αριθμοί της Αφροδίτης

Μέση απόσταση από τον Ήλιο: 108.209.475 km
(0,72 φορές η μέση απόσταση της Γης από τον Ήλιο)

Μέση διάμετρος: 12.104 km
(0,95 φορές η μέση διάμετρος της Γης)

Περίοδος περιστροφής: 243,02 ημέρες Γης (!)

Περίοδος περιφοράς: 224,70 ημέρες Γης

Μέση θερμοκρασία: 462°C

Δορυφόροι: ΟΧΙ

Δακτύλιοι: ΟΧΙ

Τρισδιάστατο μοντέλο της Αφροδίτης από τη NASA

Astronio: Η αποπνικτική κόλαση της Αφροδίτης

► Το ηλιακό μας σύστημα ► Ο Ήλιος ► Οι πλανήτες  1.  Πλανήτης Ερμής  2.  Πλανήτης Αφροδίτη  3.  Πλανήτης Γη  4.  Πλανήτης Άρης  5.  Πλανήτης Δίας  6.  Πλανήτης Κρόνος  7.  Πλανήτης Ουρανός  8.  Πλανήτης Ποσειδώνας ► Η Ζώνη των Αστεροειδών

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: science.nasa.gov, el.wikipedia.org
ΕΙΚΟΝΕΣ: w.solarsystemscope.com, fineartamerica.com, skyatnightmagazine.com (© Mark Garlick)
ΠΙΝΑΚΑΣ: solarsystem.nasa.gov

Πλανήτης Ερμής

Ο Ερμής είναι ο μικρότερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος και εκείνος που βρίσκεται πιο κοντά στον Ήλιο.

Ο Ερμής

Η επιφάνειά του μοιάζει πολύ με την επιφάνεια της Σελήνης. Είναι διάσπαρτη από κρατήρες, καθώς το ισχυρό βαρυτικό πεδίο του Ήλιου προσελκύει διαρκώς στην περιοχή μετεωρίτες.

Ο Ερμής (δεξιά) είναι λίγο μεγαλύτερος από τη Σελήνη

Ο Ερμής δεν έχει ατμόσφαιρα (μόνο μεμονωμένα άτομα και μόρια), κατά συνέπεια δεν υπάρχουν άνεμοι ή βροχές, ούτε όμως και προστασία από τη ζέστη ή το κρύο.

Έτσι, η θερμοκρασία στην επιφάνειά του παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις· τη μέρα φτάνει τους 430°C, τη νύχτα τους –⁠180°C.

* Τόση διαφορά θερμοκρασίας (610°C) δε συναντάται σε κανέναν άλλο πλανήτη.

Ερμής και Γη

Ο Ερμής ολοκληρώνει μια πλήρη περιφορά γύρω από τον Ήλιο σε μόλις 3 γήινους μήνες, κάτι που τον καθιστά τον ταχύτερο πλανήτη του ηλιακού συστήματος.

Την ίδια στιγμή, ωστόσο, περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του πολύ αργά —για μια πλήρη περιστροφή χρειάζεται 2 γήινους μήνες!

Οι αριθμοί του Ερμή

Μέση απόσταση από τον Ήλιο: 57.909.227 km
(0,39 φορές η μέση απόσταση της Γης από τον Ήλιο)

Μέση διάμετρος: 4.879 km
(0,38 φορές η μέση διάμετρος της Γης)

Περίοδος περιστροφής: 58,65 ημέρες Γης

Περίοδος περιφοράς: 87,97 ημέρες Γης

Μέση θερμοκρασία: 167°C
(από –180°C έως 430°C)

Δορυφόροι: ΟΧΙ

Δακτύλιοι: ΟΧΙ

Τρισδιάστατο μοντέλο του Ερμή από τη NASA

Astronio: Ο σιδερένιος πλανήτης

► Το ηλιακό μας σύστημα ► Ο Ήλιος ► Οι πλανήτες  1.  Πλανήτης Ερμής  2.  Πλανήτης Αφροδίτη  3.  Πλανήτης Γη  4.  Πλανήτης Άρης  5.  Πλανήτης Δίας  6.  Πλανήτης Κρόνος  7.  Πλανήτης Ουρανός  8.  Πλανήτης Ποσειδώνας ► Η Ζώνη των Αστεροειδών

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: science.nasa.gov, el.wikipedia.org
ΕΙΚΟΝΕΣ: w.solarsystemscope.com, earthandsolarsystem.wordpress, de.wikipedia.org
ΠΙΝΑΚΑΣ: solarsystem.nasa.gov

Ήλιος-Ποσειδώνας σε τέσσερις ώρες!

Ταξιδεύοντας με την ταχύτητα του φωτός

Η μεγαλύτερη ταχύτητα που μπορεί να αναπτυχθεί στο γνωστό μας σύμπαν είναι η ταχύτητα με την οποία διαδίδεται το φως στο κενό. Ισούται με 299.792,458 χλμ. το δευτερόλεπτο, αν και συνήθως στρογγυλοποιούμε στα 300.000 χλμ. το δευτερόλεπτο.

Αυτό σημαίνει ότι το φως «ταξιδεύει» με ταχύτητα που ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο χιλιόμετρα την ώρα!

Αν μπορούσαμε να ταξιδέψουμε με την ταχύτητα του φωτός, θα χρειαζόμασταν μόλις 1 δευτερόλεπτο για να πάμε στη Σελήνη.

* Εναλλακτικά, σε αυτό το 1 δευτερόλεπτο θα ολοκληρώναμε 7,5 φορές τον γύρο του πλανήτη μας πάνω στη νοητή γραμμή του Ισημερινού!

Όμως, ακόμη και αυτή η ταχύτητα μοιάζει πολύ μικρή μπροστά στην απεραντοσύνη του σύμπαντος.

Αν ξεκινούσαμε από τον Ήλιο, θα φτάναμε στους μικρούς εσωτερικούς πλανήτες σε μερικά λεπτά, αλλά θα χρειαζόμασταν γύρω στα τρία τέταρτα για να συναντήσουμε τον Δία.

Όσο για τον Ποσειδώνα, θα φτάναμε μετά από 4 ώρες.

Ορίστε και το σχετικό πινακάκι:

Ουράνιο
σώμα

Ερμής

Αφροδίτη

Γη

Άρης

Δίας

Κρόνος

Ουρανός

Ποσειδώνας

Απόσταση από τον Ήλιο
σε λεπτά ή ώρες φωτός

3 λεπτά

6 λεπτά

8 λεπτά

13 λεπτά

43 λεπτά

1 ώρα και 19 λεπτά

2 ώρες και 40 λεπτά

4 ώρες και 10 λεπτά

Το ηλιακό μας σύστημα σε κλίμακα 1. Το μέγεθος του Ήλιου και των πλανητών 2. Βόλτα στο ηλιακό σύστημα 3. Ήλιος-Ποσειδώνας σε τέσσερις ώρες! 4. Αν η Σελήνη ήταν μόνο ένα εικονοστοιχείο

Μετακινήσεις

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: el.wikipedia.org
ΕΙΚΟΝΑ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ - ΠΙΝΑΚΑΣ: podilato98.blogspot.com

Η Γη μέσα από τα μάτια ενός εξωγήινου πολιτισμού

Του Παύλου Καστανά

Αστροφυσικός

Ο πλανήτης μας είναι ένας κόσμος με πολύ ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά και εντυπωσιακή βιοποικιλότητα. Δείτε πώς θα τον περιέγραφε ένας ειρηνικός και αναπτυγμένος εξωγήινος πολιτισμός:

Ο γαλάζιος πλανήτης

► Astronio ► Με τα λόγια του Astronio ► Τα βίντεο του Astronio  1.  Ερμής: Ο σιδερένιος πλανήτης  2.  Η αποπνικτική κόλαση της Αφροδίτης  3.  Η Γη μέσα από τα μάτια ενός εξωγήινου πολιτισμού  4.  Άρης: Η μελλοντική κατοικία της ανθρωπότητας  5.  Ο Δίας και η συγκλονιστική ανακάλυψη του Γαλιλαίου  6.  Ταξίδι στον πλανήτη Κρόνο  7.  Ο αινιγματικός πλανήτης Ουρανός  8.  Ποσειδώνας: Ο πλανήτης των ισχυρότερων ανέμων  9.  Η Ζώνη του Κάιπερ και οι νάνοι πλανήτες 10. Το τραγούδι του Γαλαξία 11. Τα γιγάντια μεγέθη του σύμπαντος 12. Η πιο επικίνδυνη αποστολή στην ιστορία της ανθρωπότητας 13. Το μέλλον της ανθρωπότητας στο Διάστημα 14. Γιατί δεν ισχύει η αστρολογία

Το ηλιακό μας σύστημα σε κλίμακα

Οι περισσότερες εικόνες του ηλιακού συστήματος που συναντούμε στο διαδίκτυο και αλλού δεν απεικονίζουν το πραγματικό μέγεθος των ουράνιων σωμάτων.

Οι εσωτερικοί πλανήτες φαίνονται μεγαλύτεροι, οι εξωτερικοί πλανήτες και ο Ήλιος μικρότεροι

Όμως, ακόμη και όταν το μέγεθός τους ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, οι πλανήτες απεικονίζονται σαν να έχουν περίπου την ίδια απόσταση ο ένας από τον άλλο.

Κυλήστε οριζόντια την εικόνα:

Οι εικόνες αυτές, όσο όμορφες και αν είναι, δεν παύουν να είναι παραπλανητικές.

Οι πραγματικές αποστάσεις

Οι εσωτερικοί πλανήτες βρίσκονται πολύ κοντά στον Ήλιο, ενώ οι εξωτερικοί πολύ πιο μακριά. Όλοι τους, πάντως, απέχουν εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τον αστέρα του ηλιακού μας συστήματος.

Πατήστε στην εικόνα

Για να αντιληφθούμε ευκολότερα αυτούς τους τεράστιους αριθμούς, χρησιμοποιούμε ως μονάδα μέτρησης τη μέση απόσταση της Γης από τον Ήλιο.

Την ονομάζουμε «αστρονομική μονάδα» (Astronomical Unit) και τη συμβολίζουμε με τα αγγλικά αρχικά της (AU).

Πατήστε όποιο βελάκι σας βολεύει:

Ουράνιο
σώμα

Ερμής

Αφροδίτη

Γη

Άρης

Δίας

Κρόνος

Ουρανός

Ποσειδώνας

Μέση απόσταση από τον
Ήλιο σε χιλιόμετρα

57.909.227

108.209.475

149.598.262

227.943.824

778.340.821

1.426.666.422

2.870.658.186

4.498.396.441

Ουράνιο
σώμα

Ερμής

Αφροδίτη

Γη

Άρης

Δίας

Κρόνος

Ουρανός

Ποσειδώνας

Μέση απόσταση από τον
Ήλιο σε AU

0,39

0,72

1

1,52

5,20

9,54

19,19

30,07

❮ ❯

Από τον πίνακα προκύπτει ότι ο πλανήτης μας είναι 2,5 φορές πιο μακριά από τον Ήλιο σε σχέση με τον Ερμή και περίπου 1,5 φορά πιο μακριά από την Αφροδίτη. Επίσης:

Ο Δίας απέχει από τον Ήλιο 5 φορές περισσότερο απ’ όσο η Γη, ο Κρόνος 10 φορές, ο Ουρανός 20 και ο Ποσειδώνας 30 φορές.

Ο Κρόνος βρίσκεται στη μέση της απόστασης Ήλιου-Ουρανού, ενώ η απόσταση Ήλιου-Ποσειδώνα είναι σχεδόν 6 φορές μεγαλύτερη από την απόσταση Ήλιου-Δία.

Μια εντυπωσιακή αναπαράσταση

Το 2015 μια ομάδα φίλων κατασκεύασε σε έναν αποξηραμένο πυθμένα λίμνης στη Νεβάδα των ΗΠΑ το πρώτο σε κλίμακα μοντέλο του ηλιακού μας συστήματος με πλήρεις τροχιές των πλανητών.

Μπορείτε να το δείτε στην καλοφτιαγμένη ταινία των Alex Gorosh και Wylie Overstreet:

Δείτε στη συνέχεια

Το ηλιακό μας σύστημα σε κλίμακα 1. Το μέγεθος του Ήλιου και των πλανητών 2. Βόλτα στο ηλιακό σύστημα 3. Ήλιος-Ποσειδώνας σε τέσσερις ώρες! 4. Αν η Σελήνη ήταν μόνο ένα εικονοστοιχείο

ΑφιερώματαΔιάστημα

ΕΙΚΟΝΕΣ: rev.pw, esencia-gorka.blogspot.com, reddit.com (επιμέλεια των δύο τελευταίων: podilato98.blogspot.com)
ΠΙΝΑΚΕΣ: solarsystem.nasa.gov

Το μέγεθος του Ήλιου και των πλανητών

Σε σχέση με τη Γη

Για να αντιληφθούμε το μέγεθος του Ήλιου και των πλανητών, μπορούμε να συγκρίνουμε τη μέση διάμετρο και τον όγκο τους με τη μέση διάμετρο και τον όγκο του πλανήτη μας.

Η μέση διάμετρος

Η μέση διάμετρος των ουράνιων σωμάτων ανέρχεται σε χιλιάδες χιλιόμετρα. Αυτοί οι αριθμοί είναι πολύ μεγάλοι, ωστόσο γίνονται εύκολα κατανοητοί αν χρησιμοποιήσουμε ως μονάδα μέτρησης τη μέση διάμετρο της Γης.

Πατήστε όποιο βελάκι σας βολεύει:

Ουράνιο
σώμα

Ήλιος

Ερμής

Αφροδίτη

Γη

Άρης

Δίας

Κρόνος

Ουρανός

Ποσειδώνας

Μέση διάμετρος
σε χιλιόμετρα

1.391.400

4.879

12.104

12.742

6.779

139.822

116.464

50.724

49.244

Ουράνιο
σώμα

Ήλιος

Ερμής

Αφροδίτη

Γη

Άρης

Δίας

Κρόνος

Ουρανός

Ποσειδώνας

Μέση διάμετρος
σε διαμέτρους Γης

109,20

0,38

0,95

1

0,53

10,97

9,14

3,98

3,86

❮ ❯

Από τον πίνακα προκύπτει ότι η διάμετρος του Ήλιου είναι 109 φορές μεγαλύτερη από εκείνη της Γης. Επίσης:

Η Αφροδίτη έχει περίπου την ίδια διάμετρο με τον πλανήτη μας, ο Άρης τη μισή και ο Ερμής το 1/3.

Ο Δίας έχει 11 φορές μεγαλύτερη διάμετρο από τη Γη, ο Κρόνος 9 φορές, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας 4 φορές.

Η Γη χωράει 11 φορές στη διάμετρο του Δία

O όγκος

O όγκος των ουράνιων σωμάτων ανέρχεται σε δισεκατομμύρια κυβικά χιλιόμετρα. Αυτοί οι αριθμοί είναι τεράστιοι, ωστόσο γίνονται εύκολα κατανοητοί αν χρησιμοποιήσουμε ως μονάδα μέτρησης τον όγκο της Γης.

Πατήστε όποιο βελάκι σας βολεύει:

Ουράνιο
σώμα

Ήλιος

Ερμής

Αφροδίτη

Γη

Άρης

Δίας

Κρόνος

Ουρανός

Ποσειδώνας

Όγκος σε δισεκατομμύρια
κυβικά χιλιόμετρα

1.412.000.000

61

928

1.083

163

1.431.281

827.129

68.334

62.525

Ουράνιο
σώμα

Ήλιος

Ερμής

Αφροδίτη

Γη

Άρης

Δίας

Κρόνος

Ουρανός

Ποσειδώνας

Όγκος σε
όγκους Γης

1.303.786

0,06

0,86

1

0,15

1.322

764

63

58

❮ ❯

Από τον πίνακα προκύπτει ότι ο όγκος του Ήλιου είναι πάνω από 1.000.000 φορές μεγαλύτερος από εκείνον της Γης. Επίσης:

Ο Δίας καταλαμβάνει 1.322 φορές περισσότερο χώρο από τον πλανήτη μας, ο Κρόνος πάνω από 700 φορές, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας περίπου 60 φορές.

Χρειάζονται περισσότεροι από 1.300 πλανήτες στο μέγεθος
της Γης για να γεμίσει ο χώρος που καταλαμβάνει ο Δίας

Ο όγκος των μικρότερων πλανητών

Αν ο όγκος της Γης είναι το 100%, ο όγκος της Αφροδίτης φτάνει στο 86%, ο όγκος του Άρη στο 15% και ο όγκος του Ερμή στο 6%.

Αυτό σημαίνει ότι για να γεμίσει ο χώρος που καταλαμβάνει η Γη χρειάζονται 1,17 πλανήτες όπως η Αφροδίτη, 6,64 πλανήτες όπως ο Άρης ή 17,75 πλανήτες όπως ο Ερμής:

Το ηλιακό μας σύστημα σε κλίμακα 1. Το μέγεθος του Ήλιου και των πλανητών 2. Βόλτα στο ηλιακό σύστημα 3. Ήλιος-Ποσειδώνας σε τέσσερις ώρες! 4. Αν η Σελήνη ήταν μόνο ένα εικονοστοιχείο

ΕΙΚΟΝΕΣ: playworksheet.com, nasa.tumblr.com, webtekno.com
ΠΙΝΑΚΕΣ: nssdc.gsfc.nasa.gov, solarsystem.nasa.gov

Οι πλανήτες

Οι οκτώ βασικοί πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος διακρίνονται σε εσωτερικούς και εξωτερικούς:

Οι εσωτερικοί ή γήινοι πλανήτες (Ερμής, Αφροδίτη, Γη, Άρης) είναι πολύ μικροί και έχουν στερεή επιφάνεια.

Οι εξωτερικοί ή αέριοι γίγαντες (Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας) είναι μεγάλοι και αποτελούνται κυρίως από αέρια.

Οι εσωτερικοί πλανήτες βρίσκονται πολύ κοντά στον Ήλιο. Κυλήστε οριζόντια την εικόνα για να δείτε και τους υπόλοιπους:

Τρεις παρατηρήσεις

α) Η Γη είναι ο μεγαλύτερος από τους εσωτερικούς πλανήτες.

Γη, Αφροδίτη, Άρης, Ερμής

β) Οι «αέριοι γίγαντες» δικαιολογούν πλήρως το δεύτερο όνομά τους.

Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας

γ) Ο Ήλιος είναι πραγματικά τεράστιος.  

Ο Ήλιος και οι πλανήτες του

Περισσότερες πληροφορίες για κάθε πλανήτη μπορείτε να δείτε στις αναρτήσεις που ακολουθούν:

► Το ηλιακό μας σύστημα ► Ο Ήλιος ► Οι πλανήτες  1.  Πλανήτης Ερμής  2.  Πλανήτης Αφροδίτη  3.  Πλανήτης Γη  4.  Πλανήτης Άρης  5.  Πλανήτης Δίας  6.  Πλανήτης Κρόνος  7.  Πλανήτης Ουρανός  8.  Πλανήτης Ποσειδώνας ► Η Ζώνη των Αστεροειδών

Αφιερώματα

ΕΙΚΟΝΕΣ: reddit.com (1) (επιμέλεια: podilato98.blogspot.com), commons.wikimedia.org (2-4)

Οι σεισμοί

Οι σεισμοί είναι δονήσεις του εδάφους που προέρχονται από το εσωτερικό της Γης.

Ανάλογα με το πόσο βαθιά βρίσκεται η εστία τους, δηλαδή η περιοχή όπου εκδηλώνονται, χαρακτηρίζονται ως:

• Σεισμοί μικρού βάθους ή επιφανειακοί (μέχρι 60 χλμ.)
• Σεισμοί ενδιάμεσου βάθους (60-300 χλμ.)
• Σεισμοί μεγάλου βάθους (πάνω από 300 χλμ.)

Όσο μεγαλύτερο είναι το εστιακό βάθος ενός σεισμού τόσο περισσότερο εξασθενεί η ενέργειά του μέχρι να φτάσει στην επιφάνεια του εδάφους. Με άλλα λόγια, οι πιο επικίνδυνοι σεισμοί είναι οι επιφανειακοί.

Κατηγορίες σεισμών

Οι σεισμοί δημιουργούνται όταν διαταράσσεται η ισορροπία των πετρωμάτων στο εσωτερικό της Γης. Ανάλογα με την προέλευσή τους διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:

1. Τεκτονικοί σεισμοί. Προκαλούνται από την κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών και τη βίαιη διάρρηξη των πετρωμάτων που βρίσκονται στα όριά τους. Είναι οι πιο συνηθισμένοι, δεδομένου ότι το 90% των επιφανειακών σεισμών και το σύνολο των σεισμών μεγαλύτερου βάθους είναι τεκτονικοί.



2. Ηφαιστειογενείς σεισμοί. Προκαλούνται από τη δραστηριότητα των ηφαιστείων και συνοδεύουν τις εκρήξεις τους. Αποτελούν το 7% των επιφανειακών σεισμών.

3. Εγκατακρημνισιγενείς σεισμοί. Συνήθως έχουν μικρό μέγεθος και τοπικό χαρακτήρα. Προκαλούνται από την κατακρήμνιση της οροφής υπόγειων κοιλοτήτων (π.χ. σπηλαίων) λόγω διάβρωσης. Αποτελούν το 3% των επιφανειακών σεισμών.

ΕΙΔΗ ΣΕΙΣΜΩΝ	Επιφανειακοί σεισμοί	Ενδιάμεσου βάθους	Μεγάλου βάθους
Τεκτονικοί σεισμοί
Ηφαιστειογενείς
Εγκατακρημνισιγενείς

Οι πιο συνηθισμένοι σεισμοί

Η κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών στους τεκτονικούς σεισμούς γίνεται με τρεις τρόπους:

Κάποιες συγκλίνουν, δηλαδή πλησιάζουν και η μία βυθίζεται κάτω από την άλλη.

Κάποιες αποκλίνουν, δηλαδή απομακρύνονται η μία από την άλλη.

Άλλες ολισθαίνουν, δηλαδή γλιστρούν και τρίβονται η μία δίπλα στην άλλη.

Με τις κινήσεις αυτές, όμως, τα πετρώματα που βρίσκονται στις παρυφές των λιθοσφαιρικών πλακών δεν αντέχουν τις μεγάλες πιέσεις και αρχίζουν να παραμορφώνονται. Αυτό γίνεται πολύ αργά, ωστόσο αρκεί για να συσσωρευτούν τεράστια ποσά ενέργειας.

Από ένα όριο και μετά τα πετρώματα σπάνε και τα κομμάτια τους κινούνται για να ισορροπήσουν σε νέες θέσεις. Τη χρονική αυτή στιγμή γεννιέται ένας σεισμός.

Πατήστε στην εικόνα για περισσότερες πληροφορίες:

Οι σεισμοί (αλλά και τα ηφαίστεια) εντοπίζονται κυρίως στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών:

Και κάτι ακόμη

Κάποιες εδαφικές δονήσεις δε θεωρούνται σεισμοί, γιατί τα αίτιά τους δε βρίσκονται στο εσωτερικό της Γης. Μπορεί να είναι φυσικές ή τεχνητές.

* Οι φυσικές δονήσεις προκαλούνται από πτώσεις μετεωριτών, μεγάλα θαλάσσια κύματα κ.ά.

* Οι τεχνητές δονήσεις προκαλούνται από πυρηνικές εκρήξεις, μηχανές μεγάλων εργοστασίων κ.ά.

Δείτε στη συνέχεια

Οι σεισμοί 1. Το μέγεθος των σεισμών 2. Η ένταση των σεισμών 3. Μεγάλοι σεισμοί στον κόσμο από το 1900 έως σήμερα 4. Μεγάλοι σεισμοί στην Ελλάδα από το 1900 έως σήμερα

ΑφιερώματαΓεωγραφία

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, oasp.gr
ΕΙΚΟΝΕΣ: ti-einai.gr (1) (επιμέλεια: podilato98.blogspot.com), oasp.gr (2), serbachillerdesdecero.blogspot.com (3-5), isaes2011.org.uk (6), το αρχείο μου (7)
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Γεωγραφία Ε΄ Δημοτικού

Αλλαγές στην επιφάνεια της Γης

H επιφάνεια της Γης αλλάζει διαρκώς. Οι αλλαγές αυτές δε γίνονται εύκολα αντιληπτές από τον άνθρωπο, διότι συμβαίνουν πολύ αργά (συνήθως διαρκούν εκατομμύρια χρόνια).

Κάποιες από αυτές τις αλλαγές οφείλονται σε ενδογενείς παράγοντες, δηλαδή σε δυνάμεις που ξεκινούν από το εσωτερικό της.

* Η κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών, για παράδειγμα, ευθύνεται για τους σεισμούς, τις εκρήξεις των ηφαιστείων, τη γένεση και την καταστροφή βουνών, τη δημιουργία των ηπείρων και των ωκεανών.

Σεισμός

Ηφαίστειο

❮ ❯

Άλλες αλλαγές οφείλονται σε εξωγενείς παράγοντες, δηλαδή σε δυνάμεις που αναπτύσσονται στην επιφάνειά της.

* Ο άνεμος, το νερό και οι διαφορές θερμοκρασίας θρυμματίζουν βράχια, ξεγυμνώνουν και λειαίνουν επιφάνειες, ανοίγουν στοές, μεταφέρουν υλικά από το ένα μέρος στο άλλο.

* Στις εξωγενείς δυνάμεις περιλαμβάνονται και οι ανθρώπινες παρεμβάσεις, όπως η διάνοιξη δρόμων ή η κατασκευή πόλεων, σηράγγων και φραγμάτων.

Αλλαγή από τον άνεμο

Αλλαγή από τον άνθρωπο

❮ ❯

Διαδραστική παρουσίαση

Πατήστε στην εικόνα και επιλέξτε ό,τι σας ενδιαφέρει από το μενού. Υπάρχουν πολλές φωτογραφίες και εντυπωσιακές προσομοιώσεις!

Κουίζ

Πατήστε στην εικόνα και ελέγξτε τις γνώσεις σας:



Γεωγραφία

ΠΗΓΗ: Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄ Γυμνασίου
ΕΙΚΟΝΕΣ: photodentro.edu.gr (1-4), podilato98.blogspot.com (5) (από photodentro.edu.gr)
ΚΟΥΙΖ: Αρβανιτίδης Θεόδωρος

Οι λιθοσφαιρικές πλάκες της Γης

Η εσωτερική κατασκευή της Γης αποτελείται από τρία διαδοχικά στρώματα: τον φλοιό, τον μανδύα και τον πυρήνα.

Ο φλοιός μοιάζει με μια πολύ λεπτή φλούδα, πάνω στην οποία στηρίζονται οι ήπειροι και οι ωκεανοί. Το πάχος του δεν είναι παντού το ίδιο· κάτω από τις στεριές είναι μεγαλύτερο απ’ ό,τι κάτω από τις θάλασσες.

Ο μανδύας καταλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα από τον όγκο της Γης, ενώ ο πυρήνας φτάνει μέχρι το κέντρο της.

Πατήστε στην εικόνα για περισσότερες πληροφορίες:



Ο φλοιός της Γης, ωστόσο, δεν είναι ενιαίος αλλά σπασμένος σε επιμέρους κομμάτια, τις λιθοσφαιρικές πλάκες. Οι μεγαλύτερες από αυτές είναι

• η Βορειοαμερικανική πλάκα,
• η Νοτιοαμερικανική πλάκα,
• η Ευρασιατική πλάκα,
• η Αφρικανική πλάκα,
• η Ινδοαυστραλιανή πλάκα,
• η πλάκα του Ειρηνικού Ωκεανού και
• η Ανταρκτική πλάκα.

Οι πλάκες αυτές «επιπλέουν» πάνω στον μανδύα, με αποτέλεσμα να βρίσκονται σε διαρκή κίνηση και να δημιουργούνται στις παρυφές τους σεισμοί και ηφαίστεια.

Πατήστε στις εικόνες για περισσότερες πληροφορίες:




Δείτε στη συνέχεια

Οι λιθοσφαιρικές πλάκες της Γης 1. Παζλ με τις λιθοσφαιρικές πλάκες 2. Το παρελθόν της Γης

ΑφιερώματαΓεωγραφία

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ: Γεωγραφία ΣΤ΄ Δημοτικού, Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄ Γυμνασίου (1), Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄ Γυμνασίου (2)
ΕΙΚΟΝΑ: thecreationclub.com

Μεγάλοι σεισμοί στην Ελλάδα από το 1900 έως σήμερα

Με μέγεθος 6,5 Ρίχτερ και πάνω

Η Ελλάδα βρίσκεται στα όρια επαφής και σύγκλισης της Ευρασιατικής πλάκας με την Αφρικανική, κατά συνέπεια παρουσιάζει μεγάλη σεισμικότητα. Ευτυχώς για μας, οι περισσότεροι σεισμοί γίνονται στον θαλάσσιο χώρο, μακριά από κατοικημένες περιοχές.

Τα παλιά χρόνια, που ο καθένας έφτιαχνε το σπίτι του όπως νόμιζε και μπορούσε, πολλά κτίσματα κατέρρεαν από τους σεισμούς και είχαμε πολλούς νεκρούς και τραυματίες.

Όμως, μετά το 1953 (βλ. παρακάτω) άρχισαν να εφαρμόζονται ολοένα και πιο σύγχρονοι αντισεισμικοί κανονισμοί, με αποτέλεσμα τα νέα κτίρια να είναι πιο γερά και να αντέχουν μεγάλους σεισμούς.

Χρονολόγιο

1902

• Αύγουστος: 7,9 R στην Άσσηρο της Θεσσαλονίκης. 5 νεκροί.

1904

• Αύγουστος: 6,8 R στη Σάμο. 4 νεκροί.

1932

• Σεπτέμβριος: 7,0 R στην Ιερισσό της Χαλκιδικής. 161 νεκροί.

1933

• Απρίλιος: 6,6 R στην Κω. 200 νεκροί.

1947

• Οκτώβριος: 7,0 R στη Μεσσηνία. 3 νεκροί.

1949

• Ιούλιος: 6,7 R στη Χίο. 3 νεκροί στο νησί, 8 στην Τουρκία.

1953

• Αύγουστος: 7,2 R στο νότιο Ιόνιο. Τα περισσότερα σπίτια σε Κεφαλονιά, Ζάκυνθο και Ιθάκη καταρρέουν. 455 νεκροί.

Η Ζάκυνθος ισοπεδωμένη. Στο βάθος διακρίνεται το
κτίριο της Εθνικής Τράπεζας, που έμεινε ανέπαφο.

1954

• Απρίλιος: 7,0 R στους Σοφάδες Καρδίτσας. 25 νεκροί.

1955

• Ιούλιος: 6,9 R στη Σάμο.

1956

• Ιούλιος: 7,5 R νότια της Αμοργού. 53 νεκροί.

1957

• Απρίλιος: 7,2 R βορειοανατολικά της Ρόδου. 18 νεκροί στα τουρκικά παράλια.

1968

• Φεβρουάριος: 7,1 R στον Άγιο Ευστράτιο. 20 νεκροί.

1978

• Ιούνιος: 6,5 R στην πόλη της Θεσσαλονίκης. 45 νεκροί, οι περισσότεροι σε οκταώροφη πολυκατοικία που κατέρρευσε.

1980

• Ιούλιος: 6,5 R στον Αλμυρό Βόλου.

1981

• Φεβρουάριος: 6,7 R στις Αλκυονίδες Νήσους του ανατολικού Κορινθιακού. 20 νεκροί.
• Δεκέμβριος: 7,2 R δυτικά της Λέσβου.

1995

• Μάιος: 6,6 R στη Δυτική Μακεδονία (Κοζάνη, Γρεβενά).

1999

• Σεπτέμβριος: 5,9 R στην Πάρνηθα, βόρεια της Αθήνας. 143 νεκροί.
  
  
  (ο σεισμός είναι μικρότερος από 6,5 Ρίχτερ, αλλά τον περιλαμβάνουμε γιατί είναι ο φονικότερος των τελευταίων δεκαετιών)

2006

• Ιανουάριος: 6,9 R ανατολικά των Κυθήρων.

2008

• Ιανουάριος: 6,6 R στην Αρκαδία.
• Φεβρουάριος: 6,7 R στη Μεσσηνία.
• Ιούνιος: 6,9 R στην Ηλεία. 2 νεκροί.
• Ιούλιος: 6,7 R νότια της Ρόδου. 1 νεκρός.

2018

• Οκτώβριος: 6,6 R νοτιοδυτικά της Ζακύνθου.

2020

• Οκτώβριος: 6,7 R βόρεια της Σάμου. 2 νεκροί στο νησί, 115 στην Τουρκία.

Οι σεισμοί 1. Το μέγεθος των σεισμών 2. Η ένταση των σεισμών 3. Μεγάλοι σεισμοί στον κόσμο από το 1900 έως σήμερα 4. Μεγάλοι σεισμοί στην Ελλάδα από το 1900 έως σήμερα

Ελλάδα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: oasp.gr
ΕΙΚΟΝΕΣ: mfdesignteam.gr, lifo.gr, kathimerini.gr (© Αδελφοί Φλώρου)