Τα ρήματα σε -λλω

Προσοχή στα λάμδα!

Αυτά τα όμορφα ρήματα χρειάζονται προσοχή στην ορθογραφία, γιατί κάποιοι χρόνοι διαφέρουν μόνο στον αριθμό των «λ» τους:

• θα αναβάλλω  (συνεχής μέλλοντας)
  θα αναβάλω  (απλός μέλλοντας)
• ανέβαλλα  (παρατατικός)
  ανέβαλα  (αόριστος)  

ΘΥΜΑΜΑΙ

• Δύο -λλ- στους συνεχείς χρόνους (και εγκλίσεις)
• Ένα -λ- στους απλούς και συντελεσμένους χρόνους (και εγκλίσεις)

Σχηματισμός των χρόνων

1 Το ενεστωτικό θέμα έχει δύο «-λλ-»:

Ενεστώτας

ανα-βάλλω
ανα-βάλλεις
ανα-βάλλει

ανα-βάλλουμε
ανα-βάλλετε
ανα-βάλλουν

Παρατατικός

αν-έβαλλα
αν-έβαλλες
αν-έβαλλε

ανα-βάλλαμε
ανα-βάλλατε
αν-έβαλλαν

Συνεχής μέλλοντας

θα ανα-βάλλω

2 Το αοριστικό θέμα έχει ένα «-λ-»:

Αόριστος

αν-έβαλα
αν-έβαλες
αν-έβαλε

ανα-βάλαμε
ανα-βάλατε
αν-έβαλαν

Απλός μέλλοντας

θα ανα-βάλω
θα ανα-βάλεις
θα ανα-βάλει

θα ανα-βάλουμε
θα ανα-βάλετε
θα ανα-βάλουν

Συντελεσμένοι χρόνοι

έχω / είχα / θα έχω ανα-βάλει

Έτσι κλίνονται τα ρήματα:

• ποικίλλω
• σφάλλω

Το «βάλλω» με τα σύνθετά του:

• αμφιβάλλω, αναβάλλω, αποβάλλω
• εισβάλλω, εκβάλλω, επιβάλλω
• καταβάλλω, μεταβάλλω
• πανικοβάλλω, παρεμβάλλω
• περιβάλλω, προβάλλω, προσβάλλω
• συμβάλλω, υπερβάλλω, υποβάλλω

Αλλά και τα ρήματα σε -έλλω:  

• ανατέλλω
• αν-αγγέλλω, απαγγέλλω, εξαγγέλλω, καταγγέλλω
• ανα-στέλλω, αποστέλλω, διαστέλλω, καταστέλλω, περιστέλλω, συστέλλω, υποστέλλω

Αυτά τα ρήματα είναι πιο εύκολα στην ορθογραφία, γιατί στο αοριστικό θέμα εκτός από τα δύο «-λλ-» αλλάζει και το «-ε-»:

• θα απαγγέλλω  (συνεχής μέλλοντας)
  θα απαγγείλω  (απλός μέλλοντας)
• απήγγελλα  (παρατατικός)
  απήγγειλα  (αόριστος)  

Μια βολική αντικατάσταση

Μερικές φορές μπορεί να μπερδευτούμε και να μην είμαστε σίγουροι πόσα «λ» χρειάζεται το ρήμα μας.

Ένα κολπάκι, που εφαρμόζουμε και σε άλλες περιπτώσεις, είναι να αντικαταστήσουμε το ρήμα σε «-λλω» με κάποιο άλλο που έχει παρόμοια ή και πιο μακρινή σημασία.

Πρώτο παράδειγμα

Την περασμένη εβδομάδα ο κινηματογράφος __________ κάθε μέρα μια πολύ αστεία κωμωδία.

• πρόβαλλε (παρατατικός) ή πρόβαλε (αόριστος);

Παρόμοιο ρήμα σε παρατατικό και αόριστο:

• έδειχνε / έδειξε

Χρόνος που ταιριάζει: παρατατικός

• έδειχνε

Άρα ο σωστός τύπος είναι:  

• πρόβαλλε

Δεύτερο παράδειγμα

Λόγω της μεγάλης προσέλευσης του κόσμου ___ την __________ και το ερχόμενο Σάββατο.

• θα προβάλλει (συνεχής μέλλοντας) ή θα προβάλει (απλός μέλλοντας);

Παρόμοιο ρήμα στους δύο μέλλοντες:

• θα δείχνει / θα δείξει

Χρόνος που ταιριάζει: απλός μέλλοντας

• θα δείξει

Άρα ο σωστός τύπος είναι:  

• θα προβάλει

► Η κλίση των ρημάτων  1.  Τα ρήματα σε -ω  2.  Τα συνηρημένα ρήματα σε -ω  3.  Τα ρήματα σε -λλω  4.  Τα σύνθετα του «άγω»  5.  Τα σύνθετα του «βαίνω»  6.  Το ρήμα «έχω»  7.  Τα ρήματα σε -ώ/-άς  8.  Τα ρήματα σε -ώ/-είς  9.  Τα ρήματα σε -ομαι 10. Ρήματα σε -ομαι με λόγιο αόριστο 11. Τα ρήματα σε -ιέμαι 12. Τα ρήματα σε -ούμαι 13. Ο παρατατικός των ρημάτων σε -ούμαι 14. Τα ρήματα σε -άμαι 15. Τα ρήματα σε -ώμαι 16. Η οικογένεια του «τίθεμαι» 17. Η οικογένεια του «ίσταμαι» 18. Αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι 19. Το ρήμα «είμαι» ► Οι λόγιοι αόριστοι σε -ην/-ης ► Οι εναλλακτικές καταλήξεις των ρημάτων

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής
ΕΙΚΟΝΕΣ: taxidromos.gr, themamagers.gr