20 Μαΐ 2019

Μαζικές εξαφανίσεις ειδών

Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν τη θεωρία της εξαφάνισης των δεινοσαύρων πριν από 65 εκατ. χρόνια, σύμφωνα με την οποία ένας αστεροειδής προσέκρουσε στη Γη, οδηγώντας σε εξαφάνιση μεγάλο ποσοστό των έμβιων όντων.

Λίγοι όμως ξέρουν ότι κατά το παρελθόν η ζωή στον πλανήτη έφτασε πολύ κοντά στην εξαφάνιση άλλες τέσσερις φορές.

Η εξαφάνιση των ειδών είναι κάτι πολύ φυσικό. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι το 99% των ζωικών και φυτικών ειδών που έζησαν κάποτε στον πλανήτη μας δεν υπάρχουν πια.

Τα φυτά και τα ζώα ζουν, εξελίσσονται και, τελικά, μπορεί να εξαφανιστούν. Όσα όμως επιβιώνουν προσαρμόζονται, σχηματίζουν νέα είδη και καλύπτουν το κενό που άφησαν εκείνα που χάθηκαν.

Αυτή η διαρκής μεταβολή δημιουργεί τα υπέροχα και διαφορετικά πλάσματα που βλέπουμε σήμερα γύρω μας. Η εξαφάνιση των δεινοσαύρων, για παράδειγμα, άνοιξε τον δρόμο για να αναπτυχθούν τα περισσότερα είδη που μέχρι τότε ζούσαν στη σκιά των τρομερών ερπετών.

Επομένως η εξαφάνιση δεν είναι το τέλος του κόσμου αλλά, συνήθως, μια νέα αρχή.



Τα περισσότερα είδη που δεν υπάρχουν πια έχουν εξαφανιστεί από αλλαγές στο περιβάλλον που συνέβησαν σιγά σιγά.

Κάποια είδη, ωστόσο, αντιμετώπισαν κάτι πιο απότομο: εξαφανίστηκαν στη διάρκεια συγκλονιστικών γεγονότων που προκλήθηκαν από γιγάντιες ηφαιστειακές εκρήξεις, ισχυρούς σεισμούς, ακόμη και από συγκρούσεις μεγάλων αστεροειδών με τη Γη.

Αυτά τα τρομακτικά φυσικά φαινόμενα δημιούργησαν πολύ γρήγορα τεράστιες αλλαγές στο κλίμα, στη στάθμη της θάλασσας και στην ποσότητα του οξυγόνου στους ωκεανούς με αποτέλεσμα εκτεταμένες καταστροφές στη βιοποικιλότητα του πλανήτη μας.

Οι «μαζικές εξαφανίσεις ειδών», όπως τις ονομάζουμε, συνέβησαν σε σύντομο χρονικό διάστημα και επηρέασαν πολλές κατηγορίες οργανισμών. Με δύο παρατηρήσεις όμως:

1 Οι μαζικές εξαφανίσεις δεν είναι στιγμιαίες. Διαρκούν μερικές χιλιάδες, εκατοντάδες χιλιάδες ή ελάχιστα εκατομμύρια χρόνια, ωστόσο για τη Γη των 4,5 δισ. ετών αυτά τα χρονικά διαστήματα είναι πολύ μικρά...

2 Στις μαζικές εξαφανίσεις εξαλείφονται πιο εύκολα τα μεγαλύτερα ζώα, διότι μπορούν να τραφούν και να κρυφτούν πιο δύσκολα από τα μικρότερα. Οι μικροοργανισμοί, όπως τα βακτήρια και οι μύκητες, επιβιώνουν χωρίς απώλειες.

Μέχρι σήμερα έχουν συμβεί πέντε μαζικές εξαφανίσεις στην ιστορία της Γης. Πατήστε στα πλαίσια που ακολουθούν για μερικές σύντομες πληροφορίες:

1η μαζική εξαφάνιση (440 εκατ. χρόνια πριν)

Έλαβε χώρα στο τέλος της Ορδοβίκιας Περιόδου, πιθανότατα λόγω κλιματικής μεταβολής που οδήγησε σε μια μαζική εποχή των παγετώνων και αυξομείωση της στάθμης των ωκεανών.

Είναι η δεύτερη πιο καταστροφική εξαφάνιση ζωής που βίωσε ο πλανήτης μας και εκτιμάται ότι το 85% της θαλάσσιας ζωής εξαφανίστηκε (εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν ακόμη χερσαία είδη).



2η μαζική εξαφάνιση (370 εκατ. χρόνια πριν)

Συνέβη στο τέλος της Δεβόνιας Περιόδου, πιθανότατα λόγω υπερθέρμανσης του πλανήτη εξαιτίας αυξημένης ηφαιστειακής δραστηριότητας. Εξαφανίστηκε το 50-70% των ειδών σε ξηρά και θάλασσα.



3η μαζική εξαφάνιση (250 εκατ. χρόνια πριν)

Στο τέλος της Πέρμιας Περιόδου έλαβε χώρα η μεγαλύτερη μαζική εξαφάνιση ειδών στην ιστορία του πλανήτη. Εξοντώθηκε το 96% των θαλάσσιων ειδών και το 70% των ειδών της ξηρός, ενώ χρειάστηκαν 10.000.000 χρόνια για να ανακάμψει η ζωή. Οι επιστήμονες την ονόμασαν «Μεγάλο Θάνατο» ή «Πέρμια εξαφάνιση».

Η επικρατέστερη θεωρία κάνει λόγο για τεράστια ηφαιστειακή δραστηριότητα στην περιοχή της Σιβηρίας. Ουσιαστικά μια τεράστια έκταση, τρεις φορές το μέγεθος της σημερινής Ευρώπης, μετατράπηκε σε ένα πελώριο ηφαίστειο. Η κλιματική αλλαγή που ακολούθησε δεν είχε προηγούμενο.



4η μαζική εξαφάνιση (215 εκατ. χρόνια πριν)

Στο τέλος της Τριαδικής Περιόδου το 70-75% των ειδών εξαφανίστηκε είτε από πτώση αστεροειδούς είτε —το πιθανότερο— από την κλιματική αλλαγή λόγω έντονης ηφαιστειακής δραστηριότητας. Άνοιξε ο δρόμος για την κυριαρχία των δεινοσαύρων.



5η μαζική εξαφάνιση (65 εκατ. χρόνια πριν)

Στο τέλος της Κρητιδικής Περιόδου μετεωρίτης διαμέτρου 10 χιλιομέτρων προσέκρουσε στη Γη με αποτέλεσμα να εξαφανιστεί το 70-75% όλων των ειδών (μεταξύ τους και οι μη ιπτάμενοι δεινόσαυροι). Ακολούθησαν σεισμοί, πλημμύρες, τεράστια σύννεφα στάχτης και σκόνης και όξινη βροχή.

Ο πλανήτης μας έγινε ένα σκοτεινό και ψυχρό μέρος για εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια, ωστόσο η έλλειψη ανταγωνιστών στην εξεύρεση τροφής και χώρων διαβίωσης άνοιξε τον δρόμο για την κυριαρχία των θηλαστικών και των πτηνών.




Και έκτη μαζική εξαφάνιση;

Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μελέτες βιολόγων, έχουμε μπει στην έκτη μαζική εξαφάνιση ειδών. Υπολογίζεται ότι, ενώ ο φυσικός ρυθμός εξάλειψης ειδών είναι γύρω στα πέντε τον χρόνο, σήμερα χάνουμε 1.000 έως και 10.000 περισσότερα.

Μάλιστα, κάποια είδη ζώων εξαφανίζονται 100 φορές ταχύτερα σε σχέση με την εποχή πριν τη βιομηχανική επανάσταση (1760-1860).

Η γεωλογική περίοδος στην οποία ζούμε έχει αρχίσει να κοκκινίζει:

Φανεροζωικός Μεγααιώνας (ξεκίνησε πριν 542 εκατ. χρόνια)
Παλαιοζωικός ΑιώναςΜεσοζωικός ΑιώναςΚαινοζωικός Αιώνας
Κάμβρια ΠερίοδοςΟρδοβίκια ΠερίοδοςΣιλούρια ΠερίοδοςΔεβόνια ΠερίοδοςΛιθανθρα­κοφόρος ΠερίοδοςΠέρμια ΠερίοδοςΤριαδική ΠερίοδοςΙουρασική ΠερίοδοςΚρητιδική ΠερίοδοςΠαλαιο­γενής ΠερίοδοςΝεογενής ΠερίοδοςΤεταρτο­γενής Περίοδος

Για την εξέλιξη αυτή δεν ευθύνονται, όπως στο παρελθόν, φυσικά φαινόμενα, αλλά σχεδόν αποκλειστικά, σε ποσοστό της τάξης του 99%, η ανθρώπινη δραστηριότητα.

Κύριες αιτίες της καταστροφής που συντελείται στις μέρες μας είναι
η καταστροφή βιότοπων (τροπικά δάση, κοραλλιογενείς ύφαλοι, πολικές θάλασσες, λιβάδια κ.ά.) σε μεγάλη κλίμακα,
η εισβολή εξωτικών ειδών εκεί όπου δεν υπήρχαν πριν και, βεβαίως,
οι εκπομπές αερίων, που ενισχύουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και προκαλούν την κλιματική αλλαγή και την οξίνιση των ωκεανών.

Οι μελέτες προειδοποιούν ότι σύντομα και ο άνθρωπος θα βρεθεί σε επισφαλή θέση όσον αφορά την επιβίωσή του.


Απειλούμενα ζώαΓεωγραφίαΖωή
ΠΗΓΕΣ: «Ερευνητές» της Καθημερινής (31.01.2015), factchecker.gr, mde-didaktiki.biol.uoa.gr, kathimerini.gr, antikleidi.com
ΕΙΚΟΝΕΣ: stihi.ru, airfreshener.club, media.sciencephoto.com, pikabu.ru, rubertebea.blogspot, cloudarticles.info, podilato98.blogspot.com (από defendersblog.org)

19 Μαΐ 2019

Τα ποτάμια της Αμερικής
(παρουσίαση)

Πατήστε στην εικόνα και γνωρίστε τα μεγαλύτερα ποτάμια της Αμερικής:



Αμερική

Τα κράτη της Αμερικής
(πίνακες δεδομένων)

Πατήστε στις εικόνες και μελετήστε τις χώρες της Αμερικής. Επιλέξτε μία ή δύο φορές τον τίτλο της στήλης που σας ενδιαφέρει και δείτε τα δεδομένα της σε αύξουσα ή φθίνουσα σειρά.




Αμερική

13 Μαΐ 2019

Η ταυτότητα της Αμερικής
(παρουσιάσεις)

Πατήστε στην εικόνα

Πατήστε στην εικόνα


Αμερική

Τρισδιάστατοι χάρτες της Αμερικής

Πατήστε στην εικόνα

Πατήστε στην εικόνα


Αμερική

11 Μαΐ 2019

Μανιτάρι 115 εκατομμυρίων ετών

Εντοπίστηκε στη Βραζιλία και μοιάζει πολύ με τα σημερινά

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ
Ιούνιος 2017

Πριν από περίπου 115 εκατομμύρια χρόνια, σε μια εποχή που στον ουρανό πετούσαν πτερόσαυροι με μέγεθος αυτοκινήτου, στη Γη κυριαρχούσαν οι τεράστιοι δεινόσαυροι και η χαμένη πια υπερήπειρος Γκοντβάνα στο νότιο ημισφαίριο άρχιζε να διασπάται στις σημερινές ηπείρους, ένα μανιτάρι έπεσε μέσα σε ένα ποτάμι, παρασύρθηκε μέχρι μια πολύ αλμυρή λιμνοθάλασσα, όπου παγιδεύθηκε στον βυθό της, σκεπάστηκε από διαδοχικά στρώματα ιζημάτων και τελικά απολιθώθηκε.

Τώρα ήρθε πάλι στο φως στη βορειοανατολική Βραζιλία. Πρόκειται για το αρχαιότερο απολίθωμα μανιταριού που έχει ποτέ βρεθεί, «ένα επιστημονικό θαύμα», σύμφωνα με τους επιστήμονες. Μέχρι σήμερα είχαν βρεθεί μόνο δέκα απολιθωμένα μανιτάρια, ενώ το παλαιότερο ήταν 99 εκατ. ετών και είχε βρεθεί στη νοτιοανατολική Ασία.


Το πανάρχαιο βραζιλιάνικο μανιτάρι

Οι ερευνητές που το ανακάλυψαν, με επικεφαλής τον παλαιοντολόγο Σαμ Χεντς του Πανεπιστημίου του Ιλινόις (ΗΠΑ), έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό PLoS One. «Τα περισσότερα μανιτάρια είναι εφήμερα, καθώς μεγαλώνουν και εξαφανίζονται μέσα σε λίγες μέρες. Το γεγονός ότι αυτό το μανιτάρι διατηρήθηκε είναι απλώς εκπληκτικό», δήλωσε ο Χεντς. «Αν το σκεφτείς, είναι μηδαμινές οι πιθανότητες να βρεθεί κάτι τέτοιο, με όλα αυτά τα εμπόδια που έπρεπε να ξεπεράσει για να απολιθωθεί και να διατηρηθεί επί 115 εκατομμύρια χρόνια», πρόσθεσε.

Το καλοδιατηρημένο μανιτάρι βρέθηκε μέσα σε ασβεστολιθικό πέτρωμα, ενώ έως τώρα όλα τα απολιθωμένα μανιτάρια είχαν ανακαλυφθεί μέσα σε ήλεκτρο (κεχριμπάρι). Το πανάρχαιο βραζιλιάνικο μανιτάρι, που είχε ύψος περίπου πέντε εκατοστών και μοιάζει πολύ με τα σημερινά, πήρε το επιστημονικό όνομα «Gondwanagaricites magnificus» από τον συνδυασμό των λέξεων Γκοντβάνα και αγαρικό (ελληνική λέξη για τα μανιτάρια).


Τα μανιτάρια είναι μύκητες, οι οποίοι εξελίχθηκαν πριν τα φυτά της ξηράς και βοήθησαν στη μετάβαση των φυτών από τη θάλασσα στη στεριά. Οι μύκητες παρείχαν νερό και θρεπτικά συστατικά στα πρώτα φυτά της ξηράς, πράγμα που τα βοήθησε να προσαρμοσθούν στο νέο ξηρό περιβάλλον τους. Με τη σειρά τους, τα φυτά παρείχαν σάκχαρα στους μύκητες μέσω της φωτοσύνθεσης, μια «συνεργασία» που συνεχίζεται έως σήμερα.

Από τις εφημερίδεςΖωή
ΠΗΓΗ: Πρώτο Θέμα (08.06.2017)
ΕΙΚΟΝΑ: sci-news.com

Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα: