5 Δεκ 2024

Το ηλιακό μας σύστημα σε κλίμακα

Οι περισσότερες εικόνες του ηλιακού συστήματος που συναντούμε στο διαδίκτυο και αλλού δεν απεικονίζουν το πραγματικό μέγεθος των ουράνιων σωμάτων.

Οι εσωτερικοί πλανήτες φαίνονται μεγαλύτεροι, οι εξωτερικοί πλανήτες και ο Ήλιος μικρότεροι

Όμως, ακόμη και όταν το μέγεθός τους ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, οι πλανήτες απεικονίζονται σαν να έχουν περίπου την ίδια απόσταση ο ένας από τον άλλο.

Κυλήστε οριζόντια την εικόνα:


Οι εικόνες αυτές, όσο όμορφες και αν είναι, δεν παύουν να είναι παραπλανητικές.

Οι πραγματικές αποστάσεις

Οι εσωτερικοί πλανήτες βρίσκονται πολύ κοντά στον Ήλιο, ενώ οι εξωτερικοί πολύ πιο μακριά. Όλοι τους, πάντως, απέχουν εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τον αστέρα του ηλιακού μας συστήματος.

Πατήστε στην εικόνα

Για να αντιληφθούμε ευκολότερα αυτούς τους τεράστιους αριθμούς, χρησιμοποιούμε ως μονάδα μέτρησης τη μέση απόσταση της Γης από τον Ήλιο.
Την ονομάζουμε «αστρονομική μονάδα» (Astronomical Unit) και τη συμβολίζουμε με τα αγγλικά αρχικά της (AU).

Πατήστε όποιο βελάκι σας βολεύει:

Ουράνιο
σώμα
Ερμής
Αφροδίτη
Γη
Άρης
Δίας
Κρόνος
Ουρανός
Ποσειδώνας
Μέση απόσταση από τον
Ήλιο σε χιλιόμετρα
57.909.227
108.209.475
149.598.262
227.943.824
778.340.821
1.426.666.422
2.870.658.186
4.498.396.441
Ουράνιο
σώμα
Ερμής
Αφροδίτη
Γη
Άρης
Δίας
Κρόνος
Ουρανός
Ποσειδώνας
Μέση απόσταση από τον
Ήλιο σε AU
0,39
0,72
1
1,52
5,20
9,54
19,19
30,07

Από τον πίνακα προκύπτει ότι ο πλανήτης μας είναι 2,5 φορές πιο μακριά από τον Ήλιο σε σχέση με τον Ερμή και περίπου 1,5 φορά πιο μακριά από την Αφροδίτη. Επίσης:
Ο Δίας απέχει από τον Ήλιο 5 φορές περισσότερο απ’ όσο η Γη, ο Κρόνος 10 φορές, ο Ουρανός 20 και ο Ποσειδώνας 30 φορές.
Ο Κρόνος βρίσκεται στη μέση της απόστασης Ήλιου-Ουρανού, ενώ η απόσταση Ήλιου-Ποσειδώνα είναι σχεδόν 6 φορές μεγαλύτερη από την απόσταση Ήλιου-Δία.

Μια εντυπωσιακή αναπαράσταση

Το 2015 μια ομάδα φίλων κατασκεύασε σε έναν αποξηραμένο πυθμένα λίμνης στη Νεβάδα των ΗΠΑ το πρώτο σε κλίμακα μοντέλο του ηλιακού μας συστήματος με πλήρεις τροχιές των πλανητών.

Μπορείτε να το δείτε στην καλοφτιαγμένη ταινία των Alex Gorosh και Wylie Overstreet:


Δείτε στη συνέχεια


ΑφιερώματαΔιάστημα
ΕΙΚΟΝΕΣ: rev.pw, esencia-gorka.blogspot.com, reddit.com (επιμέλεια των δύο τελευταίων: podilato98.blogspot.com)
ΠΙΝΑΚΕΣ: solarsystem.nasa.gov

4 Δεκ 2024

Το μέγεθος του Ήλιου και των πλανητών

Σε σχέση με τη Γη

Για να αντιληφθούμε το μέγεθος του Ήλιου και των πλανητών, μπορούμε να συγκρίνουμε τη μέση διάμετρο και τον όγκο τους με τη μέση διάμετρο και τον όγκο του πλανήτη μας.


Η μέση διάμετρος

Η μέση διάμετρος των ουράνιων σωμάτων ανέρχεται σε χιλιάδες χιλιόμετρα. Αυτοί οι αριθμοί είναι πολύ μεγάλοι, ωστόσο γίνονται εύκολα κατανοητοί αν χρησιμοποιήσουμε ως μονάδα μέτρησης τη μέση διάμετρο της Γης.

Πατήστε όποιο βελάκι σας βολεύει:

Ουράνιο
σώμα
Ήλιος
Ερμής
Αφροδίτη
Γη
Άρης
Δίας
Κρόνος
Ουρανός
Ποσειδώνας
Μέση διάμετρος
σε χιλιόμετρα
1.391.400
4.879
12.104
12.742
6.779
139.822
116.464
50.724
49.244
Ουράνιο
σώμα
Ήλιος
Ερμής
Αφροδίτη
Γη
Άρης
Δίας
Κρόνος
Ουρανός
Ποσειδώνας
Μέση διάμετρος
σε διαμέτρους Γης
109,20
0,38
0,95
1
0,53
10,97
9,14
3,98
3,86

Από τον πίνακα προκύπτει ότι η διάμετρος του Ήλιου είναι 109 φορές μεγαλύτερη από εκείνη της Γης. Επίσης:
Η Αφροδίτη έχει περίπου την ίδια διάμετρο με τον πλανήτη μας, ο Άρης τη μισή και ο Ερμής το 1/3.
Ο Δίας έχει 11 φορές μεγαλύτερη διάμετρο από τη Γη, ο Κρόνος 9 φορές, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας 4 φορές.

Η Γη χωράει 11 φορές στη διάμετρο του Δία

O όγκος

O όγκος των ουράνιων σωμάτων ανέρχεται σε δισεκατομμύρια κυβικά χιλιόμετρα. Αυτοί οι αριθμοί είναι τεράστιοι, ωστόσο γίνονται εύκολα κατανοητοί αν χρησιμοποιήσουμε ως μονάδα μέτρησης τον όγκο της Γης.

Πατήστε όποιο βελάκι σας βολεύει:

Ουράνιο
σώμα
Ήλιος
Ερμής
Αφροδίτη
Γη
Άρης
Δίας
Κρόνος
Ουρανός
Ποσειδώνας
Όγκος σε δισεκατομμύρια
κυβικά χιλιόμετρα
1.412.000.000
61
928
1.083
163
1.431.281
827.129
68.334
62.525
Ουράνιο
σώμα
Ήλιος
Ερμής
Αφροδίτη
Γη
Άρης
Δίας
Κρόνος
Ουρανός
Ποσειδώνας
Όγκος σε
όγκους Γης
1.303.786
0,06
0,86
1
0,15
1.322
764
63
58

Από τον πίνακα προκύπτει ότι ο όγκος του Ήλιου είναι πάνω από 1.000.000 φορές μεγαλύτερος από εκείνον της Γης. Επίσης:
Ο Δίας καταλαμβάνει 1.322 φορές περισσότερο χώρο από τον πλανήτη μας, ο Κρόνος πάνω από 700 φορές, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας περίπου 60 φορές.

Χρειάζονται περισσότεροι από 1.300 πλανήτες στο μέγεθος
της Γης για να γεμίσει ο χώρος που καταλαμβάνει ο Δίας


Ο όγκος των μικρότερων πλανητών

Αν ο όγκος της Γης είναι το 100%, ο όγκος της Αφροδίτης φτάνει στο 86%, ο όγκος του Άρη στο 15% και ο όγκος του Ερμή στο 6%.

Αυτό σημαίνει ότι για να γεμίσει ο χώρος που καταλαμβάνει η Γη χρειάζονται 1,17 πλανήτες όπως η Αφροδίτη, 6,64 πλανήτες όπως ο Άρης ή 17,75 πλανήτες όπως ο Ερμής:



ΕΙΚΟΝΕΣ: playworksheet.com, nasa.tumblr.com, webtekno.com
ΠΙΝΑΚΕΣ: nssdc.gsfc.nasa.gov, solarsystem.nasa.gov

3 Δεκ 2024

Οι πλανήτες

Οι οκτώ βασικοί πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος διακρίνονται σε εσωτερικούς και εξωτερικούς:
Οι εσωτερικοί ή γήινοι πλανήτες (Ερμής, Αφροδίτη, Γη, Άρης) είναι πολύ μικροί και έχουν στερεή επιφάνεια.
Οι εξωτερικοί ή αέριοι γίγαντες (Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας) είναι μεγάλοι και αποτελούνται κυρίως από αέρια.

Οι εσωτερικοί πλανήτες βρίσκονται πολύ κοντά στον Ήλιο. Κυλήστε οριζόντια την εικόνα για να δείτε και τους υπόλοιπους:


Τρεις παρατηρήσεις

α) Η Γη είναι ο μεγαλύτερος από τους εσωτερικούς πλανήτες.

Γη, Αφροδίτη, Άρης, Ερμής

β) Οι «αέριοι γίγαντες» δικαιολογούν πλήρως το δεύτερο όνομά τους.

Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας

γ) Ο Ήλιος είναι πραγματικά τεράστιος.  

Ο Ήλιος και οι πλανήτες του

Περισσότερες πληροφορίες για κάθε πλανήτη μπορείτε να δείτε στις αναρτήσεις που ακολουθούν:


Αφιερώματα
ΕΙΚΟΝΕΣ: reddit.com (1) (επιμέλεια: podilato98.blogspot.com), commons.wikimedia.org (2-4)

19 Νοε 2024

Οι σεισμοί

Οι σεισμοί είναι δονήσεις του εδάφους που προέρχονται από το εσωτερικό της Γης.

Ανάλογα με το πόσο βαθιά βρίσκεται η εστία τους, δηλαδή η περιοχή όπου εκδηλώνονται, χαρακτηρίζονται ως:
  • Σεισμοί μικρού βάθους ή επιφανειακοί (μέχρι 60 χλμ.)
  • Σεισμοί ενδιάμεσου βάθους (60-300 χλμ.)
  • Σεισμοί μεγάλου βάθους (πάνω από 300 χλμ.)


Όσο μεγαλύτερο είναι το εστιακό βάθος ενός σεισμού τόσο περισσότερο εξασθενεί η ενέργειά του μέχρι να φτάσει στην επιφάνεια του εδάφους. Με άλλα λόγια, οι πιο επικίνδυνοι σεισμοί είναι οι επιφανειακοί.

Κατηγορίες σεισμών

Οι σεισμοί δημιουργούνται όταν διαταράσσεται η ισορροπία των πετρωμάτων στο εσωτερικό της Γης. Ανάλογα με την προέλευσή τους διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:

1. Τεκτονικοί σεισμοί. Προκαλούνται από την κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών και τη βίαιη διάρρηξη των πετρωμάτων που βρίσκονται στα όριά τους. Είναι οι πιο συνηθισμένοι, δεδομένου ότι το 90% των επιφανειακών σεισμών και το σύνολο των σεισμών μεγαλύτερου βάθους είναι τεκτονικοί.



2. Ηφαιστειογενείς σεισμοί. Προκαλούνται από τη δραστηριότητα των ηφαιστείων και συνοδεύουν τις εκρήξεις τους. Αποτελούν το 7% των επιφανειακών σεισμών.

3. Εγκατακρημνισιγενείς σεισμοί. Συνήθως έχουν μικρό μέγεθος και τοπικό χαρακτήρα. Προκαλούνται από την κατακρήμνιση της οροφής υπόγειων κοιλοτήτων (π.χ. σπηλαίων) λόγω διάβρωσης. Αποτελούν το 3% των επιφανειακών σεισμών.

ΕΙΔΗ ΣΕΙΣΜΩΝ Επιφανειακοί
σεισμοί
Ενδιάμεσου
βάθους
Μεγάλου
βάθους
Τεκτονικοί σεισμοί
Ηφαιστειογενείς
Εγκατακρημνισιγενείς

Οι πιο συνηθισμένοι σεισμοί

Η κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών στους τεκτονικούς σεισμούς γίνεται με τρεις τρόπους:

Κάποιες συγκλίνουν, δηλαδή πλησιάζουν και η μία βυθίζεται κάτω από την άλλη.

Κάποιες αποκλίνουν, δηλαδή απομακρύνονται η μία από την άλλη.

Άλλες ολισθαίνουν, δηλαδή γλιστρούν και τρίβονται η μία δίπλα στην άλλη.


Με τις κινήσεις αυτές, όμως, τα πετρώματα που βρίσκονται στις παρυφές των λιθοσφαιρικών πλακών δεν αντέχουν τις μεγάλες πιέσεις και αρχίζουν να παραμορφώνονται. Αυτό γίνεται πολύ αργά, ωστόσο αρκεί για να συσσωρευτούν τεράστια ποσά ενέργειας.

Από ένα όριο και μετά τα πετρώματα σπάνε και τα κομμάτια τους κινούνται για να ισορροπήσουν σε νέες θέσεις. Τη χρονική αυτή στιγμή γεννιέται ένας σεισμός.

Πατήστε στην εικόνα για περισσότερες πληροφορίες:


Οι σεισμοί (αλλά και τα ηφαίστεια) εντοπίζονται κυρίως στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών:





Και κάτι ακόμη

Κάποιες εδαφικές δονήσεις δε θεωρούνται σεισμοί, γιατί τα αίτιά τους δε βρίσκονται στο εσωτερικό της Γης. Μπορεί να είναι φυσικές ή τεχνητές.

* Οι φυσικές δονήσεις προκαλούνται από πτώσεις μετεωριτών, μεγάλα θαλάσσια κύματα κ.ά.

* Οι τεχνητές δονήσεις προκαλούνται από πυρηνικές εκρήξεις, μηχανές μεγάλων εργοστασίων κ.ά.

Δείτε στη συνέχεια


ΑφιερώματαΓεωγραφία
ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, oasp.gr
ΕΙΚΟΝΕΣ: ti-einai.gr (1) (επιμέλεια: podilato98.blogspot.com), oasp.gr (2), serbachillerdesdecero.blogspot.com (3-5), isaes2011.org.uk (6), το αρχείο μου (7)
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Γεωγραφία Ε΄ Δημοτικού

16 Νοε 2024

Αλλαγές στην επιφάνεια της Γης

H επιφάνεια της Γης αλλάζει διαρκώς. Οι αλλαγές αυτές δε γίνονται εύκολα αντιληπτές από τον άνθρωπο, διότι συμβαίνουν πολύ αργά (συνήθως διαρκούν εκατομμύρια χρόνια).

Κάποιες από αυτές τις αλλαγές οφείλονται σε ενδογενείς παράγοντες, δηλαδή σε δυνάμεις που ξεκινούν από το εσωτερικό της.

* Η κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών, για παράδειγμα, ευθύνεται για τους σεισμούς, τις εκρήξεις των ηφαιστείων, τη γένεση και την καταστροφή βουνών, τη δημιουργία των ηπείρων και των ωκεανών.

Σεισμός
Ηφαίστειο

Άλλες αλλαγές οφείλονται σε εξωγενείς παράγοντες, δηλαδή σε δυνάμεις που αναπτύσσονται στην επιφάνειά της.

* Ο άνεμος, το νερό και οι διαφορές θερμοκρασίας θρυμματίζουν βράχια, ξεγυμνώνουν και λειαίνουν επιφάνειες, ανοίγουν στοές, μεταφέρουν υλικά από το ένα μέρος στο άλλο.

* Στις εξωγενείς δυνάμεις περιλαμβάνονται και οι ανθρώπινες παρεμβάσεις, όπως η διάνοιξη δρόμων ή η κατασκευή πόλεων, σηράγγων και φραγμάτων.

Αλλαγή από τον άνεμο
Αλλαγή από τον άνθρωπο

Διαδραστική παρουσίαση

Πατήστε στην εικόνα και επιλέξτε ό,τι σας ενδιαφέρει από το μενού. Υπάρχουν πολλές φωτογραφίες και εντυπωσιακές προσομοιώσεις!



Κουίζ

Πατήστε στην εικόνα και ελέγξτε τις γνώσεις σας:



Γεωγραφία
ΠΗΓΗ: Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄ Γυμνασίου
ΕΙΚΟΝΕΣ: photodentro.edu.gr (1-4), podilato98.blogspot.com (5) (από photodentro.edu.gr)
ΚΟΥΙΖ: Αρβανιτίδης Θεόδωρος

15 Νοε 2024

Οι λιθοσφαιρικές πλάκες της Γης

Η εσωτερική κατασκευή της Γης αποτελείται από τρία διαδοχικά στρώματα: τον φλοιό, τον μανδύα και τον πυρήνα.
Ο φλοιός μοιάζει με μια πολύ λεπτή φλούδα, πάνω στην οποία στηρίζονται οι ήπειροι και οι ωκεανοί. Το πάχος του δεν είναι παντού το ίδιο· κάτω από τις στεριές είναι μεγαλύτερο απ’ ό,τι κάτω από τις θάλασσες.
Ο μανδύας καταλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα από τον όγκο της Γης, ενώ ο πυρήνας φτάνει μέχρι το κέντρο της.

Πατήστε στην εικόνα για περισσότερες πληροφορίες:



Ο φλοιός της Γης, ωστόσο, δεν είναι ενιαίος αλλά σπασμένος σε επιμέρους κομμάτια, τις λιθοσφαιρικές πλάκες. Οι μεγαλύτερες από αυτές είναι
  • η Βορειοαμερικανική πλάκα,
  • η Νοτιοαμερικανική πλάκα,
  • η Ευρασιατική πλάκα,
  • η Αφρικανική πλάκα,
  • η Ινδοαυστραλιανή πλάκα,
  • η πλάκα του Ειρηνικού Ωκεανού και
  • η Ανταρκτική πλάκα.


Οι πλάκες αυτές «επιπλέουν» πάνω στον μανδύα, με αποτέλεσμα να βρίσκονται σε διαρκή κίνηση και να δημιουργούνται στις παρυφές τους σεισμοί και ηφαίστεια.

Πατήστε στις εικόνες για περισσότερες πληροφορίες:




Δείτε στη συνέχεια


ΑφιερώματαΓεωγραφία

11 Νοε 2024

Μεγάλοι σεισμοί στην Ελλάδα από το 1900 έως σήμερα

Με μέγεθος 6,5 Ρίχτερ και πάνω

Η Ελλάδα βρίσκεται στα όρια επαφής και σύγκλισης της Ευρασιατικής πλάκας με την Αφρικανική, κατά συνέπεια παρουσιάζει μεγάλη σεισμικότητα. Ευτυχώς για μας, οι περισσότεροι σεισμοί γίνονται στον θαλάσσιο χώρο, μακριά από κατοικημένες περιοχές.

Τα παλιά χρόνια, που ο καθένας έφτιαχνε το σπίτι του όπως νόμιζε και μπορούσε, πολλά κτίσματα κατέρρεαν από τους σεισμούς και είχαμε πολλούς νεκρούς και τραυματίες.

Όμως, μετά το 1953 (βλ. παρακάτω) άρχισαν να εφαρμόζονται ολοένα και πιο σύγχρονοι αντισεισμικοί κανονισμοί, με αποτέλεσμα τα νέα κτίρια να είναι πιο γερά και να αντέχουν μεγάλους σεισμούς.


Χρονολόγιο

1902
  • Αύγουστος: 7,9 R στην Άσσηρο της Θεσσαλονίκης. 5 νεκροί.

1904
  • Αύγουστος: 6,8 R στη Σάμο. 4 νεκροί.

1932
  • Σεπτέμβριος: 7,0 R στην Ιερισσό της Χαλκιδικής. 161 νεκροί.

1933
  • Απρίλιος: 6,6 R στην Κω. 200 νεκροί.

1947
  • Οκτώβριος: 7,0 R στη Μεσσηνία. 3 νεκροί.

1949
  • Ιούλιος: 6,7 R στη Χίο. 3 νεκροί στο νησί, 8 στην Τουρκία.

1953
  • Αύγουστος: 7,2 R στο νότιο Ιόνιο. Τα περισσότερα σπίτια σε Κεφαλονιά, Ζάκυνθο και Ιθάκη καταρρέουν. 455 νεκροί.

Η Ζάκυνθος ισοπεδωμένη. Στο βάθος διακρίνεται το
κτίριο της Εθνικής Τράπεζας, που έμεινε ανέπαφο.


1954
  • Απρίλιος: 7,0 R στους Σοφάδες Καρδίτσας. 25 νεκροί.

1955
  • Ιούλιος: 6,9 R στη Σάμο.

1956
  • Ιούλιος: 7,5 R νότια της Αμοργού. 53 νεκροί.

1957
  • Απρίλιος: 7,2 R βορειοανατολικά της Ρόδου. 18 νεκροί στα τουρκικά παράλια.

1968
  • Φεβρουάριος: 7,1 R στον Άγιο Ευστράτιο. 20 νεκροί.

1978
  • Ιούνιος: 6,5 R στην πόλη της Θεσσαλονίκης. 45 νεκροί, οι περισσότεροι σε οκταώροφη πολυκατοικία που κατέρρευσε.


1980
  • Ιούλιος: 6,5 R στον Αλμυρό Βόλου.

1981
  • Φεβρουάριος: 6,7 R στις Αλκυονίδες Νήσους του ανατολικού Κορινθιακού. 20 νεκροί.
  • Δεκέμβριος: 7,2 R δυτικά της Λέσβου.

1995
  • Μάιος: 6,6 R στη Δυτική Μακεδονία (Κοζάνη, Γρεβενά).

1999
  • Σεπτέμβριος: 5,9 R στην Πάρνηθα, βόρεια της Αθήνας. 143 νεκροί.

    (ο σεισμός είναι μικρότερος από 6,5 Ρίχτερ, αλλά τον περιλαμβάνουμε γιατί είναι ο φονικότερος των τελευταίων δεκαετιών)

2006
  • Ιανουάριος: 6,9 R ανατολικά των Κυθήρων.

2008
  • Ιανουάριος: 6,6 R στην Αρκαδία.
  • Φεβρουάριος: 6,7 R στη Μεσσηνία.
  • Ιούνιος: 6,9 R στην Ηλεία. 2 νεκροί.
  • Ιούλιος: 6,7 R νότια της Ρόδου. 1 νεκρός.

2018
  • Οκτώβριος: 6,6 R νοτιοδυτικά της Ζακύνθου.

2020
  • Οκτώβριος: 6,7 R βόρεια της Σάμου. 2 νεκροί στο νησί, 115 στην Τουρκία.


Ελλάδα
ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: oasp.gr
ΕΙΚΟΝΕΣ: mfdesignteam.gr, lifo.gr, kathimerini.gr (© Αδελφοί Φλώρου)

Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα: