18 Σεπ 2019

Παρατηρώντας τον πλανήτη Γη

Πατήστε στην εικόνα

Γεωγραφία

Η Γη ως ουράνιο σώμα

Η Γη είναι ο μοναδικός πλανήτης στον οποίο γνωρίζουμε ότι υπάρχει ζωή. Κατοικείται από τους ανθρώπους και εκατομμύρια άλλα είδη. Σχηματίστηκε πριν περίπου 4,5 δισεκατομμύρια έτη και έχει έναν φυσικό δορυφόρο, τη Σελήνη.

* Το όνομά της προέρχεται από την αρχαιοελληνική θεά Γαία.


Όταν αναφερόμαστε στον πλανήτη, σημειώνουμε κεφαλαίο γράμμα στην αρχή: «Η Γη είναι ένα ουράνιο σώμα», αλλά: «Η βροχή έπεσε στη γη».

Το σχήμα της Γης

Η Γη έχει σχήμα σχεδόν σφαιρικό, ελαφρά συμπιεσμένο στις κορυφές (τους πόλους) και διογκωμένο στη μέση. Το σχήμα αυτό λέγεται γεωειδές.

Η διάμετρος που περνάει από τη μέση είναι μεγαλύτερη από τη διάμετρο που περνάει από τη μία κορυφή μέχρι την άλλη.

Αν ο πλανήτης μας ήταν πορτοκάλι, θα παρατηρούσαμε ότι η οριζόντια τομή (αριστερά) είναι μεγαλύτερη από την κάθετη

Οι δύο κινήσεις της Γης

1 Η Γη, όπως και η υδρόγειος σφαίρα στην τάξη μας, κινείται γύρω από τον νοητό (φανταστικό) της άξονα από τα δυτικά προς τα ανατολικά. Η κίνηση αυτή της Γης γύρω από τον εαυτό της λέγεται περιστροφή.

Μία πλήρης περιστροφή χρειάζεται 24 ώρες.


2 Η Γη κινείται επίσης και γύρω από τον Ήλιο (με ταχύτητα σχεδόν 107.000 χλμ. την ώρα). Η κίνησή της αυτή λέγεται περιφορά.

Μία πλήρης περιφορά διαρκεί 365 ημέρες και 6 ώρες, δηλαδή 1 έτος και 6 ώρες.



Αυτές οι 6 ώρες σε τέσσερα χρόνια σχηματίζουν μία ακόμη ημέρα, ένα ακόμη 24ωρο. Για να μην έχουμε πρόβλημα, λοιπόν, και αλλάζουμε χρόνο το μεσημέρι ή το απόγευμα (!), λέμε ότι η Γη περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο σε 365 μέρες ακριβώς, ενώ κάθε 4 έτη προσθέτουμε μία επιπλέον ημέρα στον Φεβρουάριο, που έτσι κι αλλιώς είναι «Κουτσοφλέβαρος».

Τα έτη με τις 366 ημέρες λέγονται δίσεκτα. Για να τα βρίσκουμε αρκεί να θυμόμαστε το κριτήριο διαιρετότητας ενός αριθμού με το τέσσερα: πρέπει τα δύο τελευταία ψηφία του να διαιρούνται ακριβώς με αυτό.

* Παράδειγμα: 2016 → 16 : 4 = 4

Η απόσταση της Γης από τον Ήλιο δεν είναι σταθερή. Αυτό οφείλεται στην ελλειπτική τροχιά που διαγράφει, καθώς κινείται γύρω του: κάποτε είναι πιο κοντά και κάποτε πιο μακριά από αυτόν.




Η τροχιά της Γης δεν είναι κυκλική αλλά ελλειπτική

Οι κινήσεις της Γης στη ζωή μας

1 Η περιστροφή της Γης έχει ως συνέπεια στη χώρα μας την εναλλαγή της μέρας και της νύχτας.

2 Η περιφορά της Γης έχει ως συνέπεια στη χώρα μας την εναλλαγή των τεσσάρων εποχών.





Δείτε στη συνέχεια


ΑφιερώματαΓεωγραφίαΔιάστημα
ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γεωγραφία ΣΤ΄ Δημοτικού, el.wikipedia.org
ΕΙΚΟΝΕΣ: Γεωγραφία ΣΤ΄ Δημοτικού (1-2,5), edc.uoc.gr/~odysseas (3), snyder7hills.org (4), podilato98.blogspot.com (6)

Τι προκαλούν οι κινήσεις της Γης

Από τη Nasia28
Μαθήτρια της έκτης τάξης (2012/13)


Γεωγραφία

17 Σεπ 2019

Οι ζωντανοί οργανισμοί

Η πιο σημαντική αιτία για την ύπαρξη ζωής στη Γη είναι το νερό. Περίπου τα 3/4 της επιφάνειάς της καλύπτονται από νερό με τη μορφή παγετώνων, ωκεανών, λιμνών και ποταμών. Η ζωή, τουλάχιστον με τη μορφή που τη γνωρίζουμε, δε θα μπορούσε να δημιουργηθεί και να διατηρηθεί χωρίς την ύπαρξη νερού.

Γι’ αυτό, εξάλλου, κάθε προσπάθεια των επιστημόνων να ανακαλύψουν αν υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες ξεκινά από το απλό ερώτημα αν ο πλανήτης αυτός έχει νερό!



Η ύπαρξη άφθονου οξυγόνου στην ατμόσφαιρα είναι ο δεύτερος παράγοντας που ευνοεί καθοριστικά την ύπαρξη ζωής στη Γη. Όλοι σχεδόν οι ζωντανοί οργανισμοί, τόσο αυτοί που ζουν στην ξηρά όσο και οι υδρόβιοι, χρειάζονται οξυγόνο για τις λειτουργίες τους.

Το πολύτιμο αυτό αέριο προέρχεται από τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης, η οποία αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο των φυτών. Χάρη στη φωτοσύνθεση η ποσότητα του οξυγόνου στην ατμόσφαιρα παραμένει σταθερή παρά τη συνεχή κατανάλωσή του από όλους τους ζωντανούς οργανισμούς. Δίκαια, λοιπόν, τα φυτά χαρακτηρίζονται «πνεύμονες ζωής»!



Αν ρίξουμε μια ματιά γύρω μας, παρατηρούμε ένα πλήθος ζωντανών οργανισμών αλλά και πολλά άψυχα αντικείμενα. Με τη βοήθεια της αρχαίας λέξης βίος (= ζωή) ονομάζουμε
τους ζωντανούς οργανισμούς έμβια (< εν + βίος) και
τα αντικείμενα που δεν έχουν ζωή άβια (< α- στερητικό + βίος).

Χαρακτηριστικές λειτουργίες των ζωντανών οργανισμών

Οι ζωντανοί οργανισμοί εμφανίζουν χαρακτηριστικές λειτουργίες: τρέφονται, κινούνται, αναπτύσσονται, αναπνέουν, αντιδρούν σε ερεθίσματα και αναπαράγονται.

1. Τρέφονται. Οι οργανισμοί χρειάζονται ενέργεια, για να επιζήσουν και να αναπτυχθούν. Την ενέργεια αυτή την εξασφαλίζουν με την τροφή. Τα φυτά συνθέτουν μόνα τους την τροφή τους, ενώ τα ζώα τρώνε φυτά ή άλλα ζώα.

2. Κινούνται. Τα περισσότερα ζώα μπορούν να μετακινηθούν από το ένα μέρος στο άλλο περπατώντας, πετώντας ή κολυμπώντας. Τα φυτά δεν μπορούν βέβαια να μετακινηθούν, όμως ακόμη κι αυτά κινούν τα φύλλα τους, στρέφοντάς τα προς το φως.

3. Αναπτύσσονται. Τα ζώα αναπτύσσονται μέχρι να αποκτήσουν την τελική τους μορφή. Τα φυτά αναπτύσσονται σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Πάντως, όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, φυτά και ζώα, κάποτε ωριμάζουν, γερνούν και πεθαίνουν.

4. Αναπνέουν. Για να γίνει η καύση των τροφών και η απελευθέρωση της ενέργειας που υπάρχει σε αυτές, οι περισσότεροι οργανισμοί χρειάζονται οξυγόνο. Το οξυγόνο αυτό το εξασφαλίζουν με την αναπνοή.

5. Αντιδρούν σε ερεθίσματα. Οι ζωντανοί οργανισμοί ανταποκρίνονται σε ερεθίσματα από το περιβάλλον τους. Η χελώνα, για παράδειγμα, κρύβεται στο καβούκι της όταν αιστανθεί κίνδυνο, ενώ το σώμα μας ιδρώνει όταν αισθανθούμε ζέστη. Οι αντιδράσεις των οργανισμών μπορεί να διαφέρουν, ο στόχος όμως είναι κοινός: η επιβίωση!

6. Αναπαράγονται. Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί αναπαράγονται. Η δημιουργία απογόνων είναι προϋπόθεση για να συνεχιστεί η ζωή και μετά τον θάνατο των γονιών.


Το φαινόμενο της ζωής

Ορισμένες από αυτές τις λειτουργίες, ωστόσο, δε χαρακτηρίζουν αποκλειστικά το φαινόμενο της ζωής. Κάποιες εμφανίζονται και στα άβια. Ένα αεροπλάνο, π.χ., κινείται, ένα ψυγείο αντιδρά στην αύξηση της θερμοκρασίας κ.ο.κ.

Υπάρχουν όμως δύο λειτουργίες που συναντώνται αποκλειστικά στους ζωντανούς οργανισμούς:
Ο μεταβολισμός. Μόνο οι ζωντανοί οργανισμοί προσλαμβάνουν ενέργεια και θρεπτικές ουσίες και τις χρησιμοποιούν για την ανάπτυξή τους.
Η αναπαραγωγή. Καμιά μηχανή, κανένα άβιο αντικείμενο δεν μπορεί να αναπαραχθεί.

Μια ειδική υποκατηγορία

Μια ιδιαίτερη υποκατηγορία των άβιων αντικειμένων αποτελούν αυτά που προέρχονται από νεκρά τμήματα οργανισμών. Η ξύλινη καρέκλα, για παράδειγμα, είναι άβιο. Έχει κατασκευαστεί όμως από ένα δέντρο που κάποτε στεκόταν σε ένα δάσος ολοζώντανο.

Με τον ίδιο τρόπο το μάλλινο πουλόβερ μας έχει κατασκευαστεί από το μαλλί ενός ζώου, τα δερμάτινα παπούτσια μας από το δέρμα ενός ζώου, το χαρτί των βιβλίων και ο φελλός στο μπουκάλι του κρασιού από ένα δέντρο κλπ.


Ζωή
ΠΗΓΗ: Φυσικά ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΕΣ: riverdancers.com (1), klimahaus-bremerhaven.de (2), podilato98.blogspot.com (3-4: Φυσικά ΣΤ΄ Δημοτικού)

Η Ευρώπη στα νεότερα χρόνια

Τα μεσαιωνικά χρόνια διαρκούν περίπου μια χιλιετία, από τις αρχές του 5ου αιώνα έως τα μέσα του 15ου αιώνα. Στην περιοχή μας συμπίπτουν σχεδόν με τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, ενώ για τη Δυτική Ευρώπη είναι η περίοδος από τη διάλυση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μέχρι την Αναγέννηση.

Από τα μέσα του 15ου αιώνα έως τις αρχές του 19ου μιλάμε για τα νεότερα χρόνια. Για τους Έλληνες είναι μια δύσκολη περίοδος, εφόσον η περιοχή μας κατέχεται κυρίως από τους Οθωμανούς Τούρκους.

Πολιτικός χάρτης της Ευρώπης (1500 περίπου)

Για τη Δυτική Ευρώπη, αντίθετα, είναι μια εποχή ιδιαιτέρως σημαντική. Διάφορα ιδεολογικά, πολιτικά, πνευματικά και καλλιτεχνικά γεγονότα, μεγάλοι και σκληροί πόλεμοι, εξερευνήσεις μακριά από την ευρωπαϊκή ήπειρο αλλά και επαναστάσεις αλλάζουν ριζικά την κατάσταση.

Η κοινωνία, η οικονομία και ο τρόπος διακυβέρνησης αρχίζουν να μεταβάλλονται. Οι Ευρωπαίοι αποκτούν νέες συνήθειες, νέες ιδέες, νέους τρόπους συμπεριφοράς. Σιγά σιγά διαμορφώνονται τα βασικά χαρακτηριστικά του σύγχρονου πολιτισμού.

1 Η αρχή γίνεται με την Αναγέννηση, μια πνευματική και καλλιτεχνική κίνηση που θεμελιώνει την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα στη βάση του ευρωπαϊκού πολιτισμού και διαδίδεται σε ολόκληρη την ήπειρο.

2 Ακολουθεί η αμφισβήτηση της παπικής κυριαρχίας στον πνευματικό κόσμο, η οποία διασπά την Καθολική Εκκλησία. Είναι η λεγόμενη Θρησκευτική Μεταρρύθμιση, που χωρίζει τους λαούς της Δυτικής και της Κεντρικής Ευρώπης σε Καθολικούς και Προτεστάντες (Διαμαρτυρόμενους).

3 Παράλληλα οι Ευρωπαίοι, με τις σπουδαίες Γεωγραφικές Ανακαλύψεις του 15ου και του 16ου αιώνα, επεκτείνονται σε άγνωστες έως τότε περιοχές άλλων ηπείρων.

4 Κατά τον 18ο αιώνα φουντώνει ο Διαφωτισμός, ένα πνευματικό κίνημα που δίνει έμφαση στη λογική του ανθρώπου και οδηγεί, μεταξύ άλλων, στην ανάπτυξη των φυσικών επιστημών αλλά και σε δύο επαναστάσεις που θα μείνουν στην Ιστορία: την Αμερικανική και τη Γαλλική.

* Τα βασικά τους αιτήματα (ανεξαρτησία – ελευθερία – ισότητα) θα επηρεάσουν την περιοχή μας και την Ελληνική Επανάσταση που θα ακολουθήσει.


Αυτές οι αλλαγές συγκλονίζουν την Ευρώπη και δημιουργούν έναν καινούργιο κόσμο, στον οποίο δεν έχουν θέση η απολυταρχία, η δουλεία και η δεισιδαιμονία.

Οι άνθρωποι εμπιστεύονται τη λογική τους, πιστεύουν στην αξία της γνώσης και θεωρούν ότι αξίζουν την ισότητα και την ελευθερία, ότι μπορούν να ζήσουν με αυτές...

Δείτε στη συνέχεια


ΑφιερώματαΙστορία
ΠΗΓΕΣ: Ιστορία ΣΤ΄ Δημοτικού, Ιστορία ΣΤ΄ Δημοτικού (2006)
ΕΙΚΟΝΕΣ: Ιστορία ΣΤ΄ Δημοτικού (2006), podilato98.blogspot.com (από Ιστορία ΣΤ΄ Δημοτικού)

16 Σεπ 2019

Ο θαλασσοπόρος

Δεκάχρονος πλοίαρχος γνωρίζει τον κόσμο!


Έχω ένα καράβι τόσο, με πανιά,
θάλασσες αφήνει, θάλασσες περνά.
Άφωνος στον κίνδυνο και θαλασσομάχος
ταξιδεύω σκίζοντας πέλαγα μονάχος.

Στου περιβολιού μας τη δεξαμενή
τα νερά τους σμίγουν πέντε ωκεανοί.
Γύρω περιμένουν στις ακτές οι κάβοι
δίπλα τους ν’ αράξει τ’ άσπρο μου καράβι.

Στην Ινδία, στον Βόλγα, στον Μισισιπή
τρέχει το καράβι μου, πάει σαν αστραπή.
Το φεγγάρι μέσα απ’ το πυκνό πλατάνι
στα ταξίδια του όλα συντροφιά μου κάνει.

Προς τα πολυτρίχια, λίγο παρακεί,
το τιμόνι αν στρίψω, να κι η Αφρική!
Πίσω απ’ του κισσού μας τη χλωρή κουρτίνα,
έγια μόλα, βάζω πλώρη για την Κίνα,

το Σουέζ, την Πόλη και τον Παναμά,
ώς να με φωνάξει για φαΐ η μαμά...
Καθισμένος πλάι σε μια γλάστρα δυόσμο
δέκα χρόνων πλοίαρχος γνώρισα τον κόσμο!






ΠΟΙΗΣΗ: Ρίτα Μπούμη-Παπά
ΜΟΥΣΙΚΗ: Νότης Μαυρουδής
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Χορωδία 6ου Δημοτικού Σχολείου Κατερίνης
ΔΙΣΚΟΣ: Μουσικό Ανθολόγιο (2003)


ΜετακινήσειςΤραγούδια
ΕΙΚΟΝΕΣ: Ψηφιακή Τάξη, podilato98.blogspot.com

14 Σεπ 2019

Οι φυσικοί αριθμοί

Καθημερινά χρησιμοποιούμε αριθμούς για να εκφράσουμε ένα πλήθος ή μια σειρά. Λέμε, για παράδειγμα, ότι από τους 23 μαθητές της τάξης στη γραμμή ο Γιάννης είναι 1ος. Οι αριθμοί 23 και 1 ονομάζονται φυσικοί αριθμοί.

Οι φυσικοί αριθμοί έχουν δύο κύριες χρήσεις:

1 Μας βοηθούν στην απαρίθμηση: Υπάρχουν 23 μαθητές στην τάξη.

2 Ορίζουν μια διάταξη, μια σειρά: Ο Γιάννης είναι 1ος στη γραμμή.

Φυσικοί είναι οι αριθμοί: 0, 1, 2, 3, 4, 5, ..., 99, ..., 1.000, ...

Κάθε φυσικός αριθμός, εκτός από το 0, σχηματίζεται από τον προηγούμενό του με την προσθήκη μίας μονάδας (π.χ. 990 = 989 + 1). Επομένως μπορούμε να πούμε ότι οι φυσικοί αριθμοί είναι άπειροι, ατέλειωτοι!

Η γραφή των αριθμών

Για να γράψουμε τους αριθμούς χρησιμοποιούμε δέκα ψηφία, ακριβώς όπως για τη γραφή των λέξεων χρησιμοποιούμε στα ελληνικά 24 γράμματα.

Τα δέκα ψηφία: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9

Τα ψηφία αυτά τα χρησιμοποιούσαν οι Ινδοί από το 350 π.Χ. Κατόπιν πέρασαν στους Άραβες, οι οποίοι τα δίδαξαν με τη σειρά τους στους Ευρωπαίους. Οι τελευταίοι τα ονόμασαν αραβικούς αριθμούς.

Τα σύμβολα που γνωρίζουμε δεν τελειοποιήθηκαν σε κάποιο συγκεκριμένο χρόνο ή τόπο αλλά εξελίχτηκαν με συνεχή ανάπτυξη και πιθανότατα τελειοποιήθηκαν τους τελευταίους αιώνες.

Στην εικόνα που ακολουθεί βλέπετε την εξέλιξη των συμβόλων από το 800 μ.Χ. έως σήμερα:



Η ονομασία των αριθμών

Οι φυσικοί αριθμοί, ανάλογα με τον αριθμό των ψηφίων τους, λέγονται μονοψήφιοι, διψήφιοι, τριψήφιοι κ.ο.κ.

Ονομασία
Μονοψήφιοι
Διψήφιοι
Τριψήφιοι
Τετραψήφιοι
(κ.ο.κ.)
Αριθμός ψηφίων
έχουν 1 ψηφίο
έχουν 2 ψηφία
έχουν 3 ψηφία
έχουν 4 ψηφία
.......
Αριθμοί
0–9
10–99
100–999
1.000–9.999
.......

Η αξία θέσης

Το ίδιο ψηφίο, ανάλογα με τη θέση του στον αριθμό, δηλώνει
  • μονάδες (Μ), δεκάδες (Δ) ή εκατοντάδες (Ε)
  • μονάδες χιλιάδων (ΜΧ), δεκάδες χιλιάδων (ΔΧ) ή εκατοντάδες χιλιάδων (ΕΧ)
  • μονάδες εκατομμυρίων (ΜΕ), δεκάδες εκατομμυρίων (ΔΕ) κ.ο.κ.


Για παράδειγμα, το ψηφίο 2
  • στον αριθμό 102 φανερώνει μονάδες,
  • στον αριθμό 6.020 φανερώνει δεκάδες (2 = 20 μονάδες), ενώ
  • στον αριθμό 548.281 φανερώνει εκατοντάδες (2 = 200 μονάδες).

Το ψηφίο μηδέν (0) δε διαβάζεται, αλλά γράφεται για να κρατά τα άλλα ψηφία στη σωστή τους θέση. Δηλώνει ότι λείπουν οι μονάδες της θέσης που κατέχει.

Οι διαχωριστικές τελείες

Στους αριθμούς που έχουν περισσότερα από τρία ψηφία, για λόγους ευκολίας στην ανάγνωση, χωρίζουμε με μία τελεία κάθε τριάδα ψηφίων, αρχίζοντας δεξιά, από τις μονάδες.
  • 5902  →  5.902
  • 15902  →  15.902
  • 315902  →  315.902
  • 7315902  →  7.315.902

Για να θυμόμαστε τις τελείες, μπορούμε να μετράμε από το τέλος του αριθμού προς τα αριστερά, λέγοντας το ποιηματάκι: «Ένα, δύο, τρία — τελεία!»

ΠΡΟΣΟΧΗ: Δε βάζουμε τελεία στις χρονολογίες (γεννήθηκε το 1997), στους τηλεφωνικούς αριθμούς και στους διάφορους κωδικούς.

Δείτε στη συνέχεια


ΑφιερώματαΦυσικοί αριθμοί
ΠΗΓΗ: Μαθηματικά ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΕΣ: Μαθηματικά ΣΤ΄ Δημοτικού, podilato98.blogspot.com

▼ Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα